Tandpasta: zeer veel soorten, merken en samenstellingen
Mondhygiëne is voor een deel afhankelijk van het gebruik van tandpasta waarmee de tanden worden gepoetst. In veel culturen is het gangbaar om de tanden regelmatig te poetsen. Zelfs was dit al het geval toen er nog geen tandpasta bestond. Tandpasta is nu in diverse merken verkrijgbaar en met verschillende smaakjes. De traditionele witte kleur wordt bij een aantal soorten versierd met gekleurde streepjes. Even wennen of gewoon een andere soort blijven kopen.
Tandpoeder als eerste poetsmiddel voor tanden
In de tijd dat er nog geen tandpasta en tandenborstels waren werden tanden gepoetst met een takje van een boom of plant. Ook zou zout gebruikt zijn maar aangezien zout ooit zeer kostbaar was zal dit niet door velen zijn toegepast. Vóór de uitvinding van de tandpasta was er tandpoeder en eigenlijk was die er in een bepaalde vorm al eeuwenlang. In het
Oude Egypte werd al een poedermengsel gebruikt dat bestond uit as, gebroken eierschalen en
gemalen puimsteen. Ook werden ooit gemalen botjes gebruikt als een soort schuurmiddel om de tanden schoon te maken. Tandpoeder dat vele eeuwen later werd gebruikt is ontwikkeld door de Amerikaanse drogist John Peabody. Dit poeder bestond uit zeep en glycerine en werd met een stokje op de tanden aangebracht.
Tandpasta in potjes en tubes
De eerste tandpasta werd geproduceerd in 1850 door de Amerikaan Washington Wentworth Sheffield. Die pasta bestond uit een mengsel van een zeepsoort en kalk en werd in glazen potjes verkocht. Tandpasta in tubes werd door Shaffield voor het eerste geproduceerd in het bedrijf Beecham’s dat hij in 1892 oprichtte. Door het makkelijk hanteren van de tandpasta in tubes nam het gebruik in Amerika sterk toe. In Nederland werd pas voor het eerst tandpasta verkocht omstreeks 1936 en geproduceerd door de Erdal-fabrieken in
Amersfoort.
Samenstelling van tandpasta
Tandpasta bevat diverse ingrediënten. Aanvankelijk werd geen fluor toegevoegd. Dat gebeurde pas vanaf ongeveer 1945. Fluor werd toegevoegd om tandbederf te voorkomen. Daarnaast bevat tandpasta uiteraard schuurmiddelen en polijstmiddelen om onder meer tandplaque te verwijderen. Om het uitdrogen van de pasta te voorkomen wordt bevochtigingsmiddel (humectania) toegevoegd. Voor een lekkere smaak bevat tandpasta zoetstoffen en smaakstoffen met smaken als:
- cola
- fruitsmaak
- kaneel
- mint
Verder bevinden zich in de pasta bindmiddel, conserveringsmiddel en
kleurstoffen. Tandpasta die speciaal voor kinderen geschikt is bevat minder agressieve stoffen mede omdat kleine kinderen de pasta ook nog wel eens doorslikken. Ook hebben melktanden andere beschermingsstoffen nodig dan blijvende tanden.
Soorten tandpasta
In de reclamewereld worden bepaalde tandpasta’s aanbevolen vanwege een speciale werking. Dat zijn onder meer:
- Tandvleesversterkende tandpasta
- Antibacteriële tandpasta
- Antitandplaque tandpasta
- Antitandsteen tandpasta
- Tandpasta voor gevoelige tanden
- Tandpasta met blekende werking
- Homeopathische tandpasta
- Anti-aften tandpasta
Merken tandpasta
Naast een aantal B-merken zijn de bekendste merken tandpasta:
- Aquafresh
- Colgate
- Elmex
- Oral-B
- Paradontax
- Prodent
- Sensodyne
- Signal
- Zendium
Tandpasta met streepjes
Er zijn ook tandpasta’s die gekleurde streepjes bevatten. Om vermenging van de kleurstof die de streepjes veroorzaken te voorkomen dient de pasta visceus (moeilijk van vorm te veranderen) te zijn. De verschillende onderdelen moeten ook dezelfde dichtheid hebben. De viscositeit zorgt ervoor dat de kleuren niet mengen bij gebruik van de tube en bij eenzelfde samenstelling van de gekleurde ingrediënten kan de zwaartekracht geen invloed hebben waardoor de streepjes ook bij herhaaldelijk gebruik mooi gevormd blijven.