Antidepressiva: de verschillende soorten en hun werking

Antidepressiva: de verschillende soorten en hun werking Een depressie is een psychische stoornis die men kan behandelen met zowel gesprekstherapie als medicatie. De meest voorgeschreven medicatie is het antidepressivum. Deze komt in verschillende vormen voor, elk met zijn eigen werking. Hieronder worden de klassieke antidepressiva, de MAO-remmers en de moderne anti depressiva (SSRI's) besproken.

Antidepressiva: de verschillende soorten en hun werking


Antidepressiva zijn medicijnen die gebruikt worden om de symptomen van een depressie te verminderen/weg te nemen. Daarnaast worden ze soms ingezet bij diverse angststoornissen. Antidepressiva werken niet meteen na inname. Het kan zelfs enkele weken duren voordat er een positief effect te zien is. De bijwerkingen kunnen echter al heel snel voorkomen. Nadat de depressie overwonnen is, is het aan te raden nog minstens zes maanden door te gaan met de behandeling om te voorkomen dat de depressie weer terugkomt. Wanneer men uiteindelijk met de medicatie wil stoppen is het verstandig dit in ongeveer vier weken geleidelijk af te bouwen om onthoudingsverschijnselen te beperken/voorkomen.

Controles bij aanvang en tijdens gebruik

Voor men met antidepressiva begint moet men de arts eerst op de hoogte stellen van eventuele andere medicatie en medische problemen. Sommige geneesmiddelen kunnen namelijk op elkaar reageren wat voor gevaarlijke situaties kan zorgen. Dit geldt ook voor medicijnen die zonder recept verkrijgbaar zijn.

Antidepressiva en zwangerschap

De meeste antidepressiva lijken voor zover nu bekend is de kans te verhogen op aangeboren afwijkingen. SSRI's leiden gemiddeld tot een iets lager geboortegewicht. MAO-remmers worden afgeraden omdat deze de kans op aangeboren afwijkingen wel verhogen. Tenslotte kan een depressie voor zowel moeder als kind ernstige risico's opleveren, waardoor men de keuze voor wel of geen antidepressivum gebruik zorgvuldig af moet wegen.

Klassieke antidepressiva

Klassieke antidepressiva zijn in de jaren vijftig ontdekt en ontwikkeld. De klassieke antidepressiva blijken uit onderzoek effectiever te zijn dan moderne antidepressiva. Toch geniet een modern antidepressivum meestal de voorkeur. Klassieke antidepressiva kunnen namelijk bij een overdosis levensgevaarlijk zijn.

Werkzame stofMerknaam
AmitriptylineTryptizol ®
Sarotex®
ClomipramineAnafranil®
DosulepineProthiaden®
DoxepineSinequan®
ImipramineTofranil®
MaprotilineLudiomil®
NortriptylineNortrilen®
TrimipramineSurmontil®

Werking

Bij iemand met een depressie werkt de overdracht van prikkels tussen zenuwcellen in de hersenen niet goed meer. De neurotransmitters serotonine ennoradrenaline horen voor deze prikkeloverdracht te zorgen. Wanneer een prikkel overgedragen wordt komt hier Serotonine of Noradrenaline vrij, afgescheiden door de 'verzender'. Bij mensen met een depressie worden deze neurotransmitters direct weer teruggebracht naar de 'verzender'. Antidepressiva onderbreken dit proces, waardoor de neurotransmitter langer in de 'ontvanger' beschikbaar blijft en daar zijn werk kan doen.

Bijwerkingen

De bijwerkingen en de mate hiervan verschillen per individu, maar zijn over het algemeen het sterkst in de eerste weken van de behandeling. Veel voorkomende bijwerkingen:
  • Een droge mond
  • Wazig zien
  • Moeilijke stoelgang
  • Overmatig transpireren
  • Veranderd slaappatroon
  • Seksuele problemen

Klassieke MAO-remmers

Wanneer een klassiek of modern antidepressivum niet werkt kan men overstappen op een MAO-remmer. MAO staat voor Mono Amine Oxidase. Dit is een antidepressivum dat in Nederland niet meer geregistreerd is, maar nog wel beschikbaar is en door de arts voorgeschreven mag worden. Bij gebruik van een MAO-remmer moet men een tyramine beperkt dieet aanhouden. Dit is omdat tyramine, dat in een sommige voedingsmiddelen (zoals oude kaas) zit, ook door mono-amine oxidase afgebroken wordt. Wanneer men remmers voor dit proces slikt kunnen grote hoeveelheden tyramine in het bloed terecht komen, wat gevaarlijk is omdat dit kan leiden tot een snelle en sterke stijging van de bloeddruk.

Werkzame stofMerknaam
FenelzineNardil®
TranylcypromineParnate®

Werking

MAO-remmers remmen de afbraak van mono-amine oxidase, een enzym dat verantwoordelijk is voor de afbraak van mono-aminen. Serotonine en Noradrenaline zijn mono-aminen. Doordat de afbraak van deze stoffen tegen wordt gegaan blijven de stoffen langer in de hersenen aanwezig en werkzaam.

Bijwerkingen

De bijwerkingen en de mate hiervan verschillen per individu, maar zijn over het algemeen het sterkst in de eerste weken van de behandeling.
Veelvoorkomende bijwerkingen:

Moderne antidepressiva

Moderna antidepressiva zijn ontwikkeld als veiliger alternatief voor de klassieke antidepressiva. Een overdosis is minder riskant dan bij klassieke antidepressiva. Ze hebben andere bijwerkingen dan de klassieke antidepressiva. Moderne antidepressiva worden vaan SSRI's genoemd. Dit staat voor 'selective serotine reuptake inhibitors'.

Werkzame stofMerknaam
CitalopramCipramil ®
FluoxetineProzac®
FluvoxamineFevarin®
ParoxetineSeroxat®
SertralineZoloft®
VenlafaxineEfexor®
TrimipramineSurmontil®

Werking

Bij iemand met een depressie werkt de overdracht van prikkels tussen zenuwcellen in de hersenen niet goed meer. De neurotransmitters Serotonine en Noradrenaline horen voor deze prikkeloverdracht te zorgen. Wanneer een prikkel overgedragen wordt komt hier Serotonine of Noradrenaline vrij, afgescheiden door de 'verzender'. Bij mensen met een depressie worden deze neurotransmitters direct weer teruggebracht naar de 'verzender'. Antidepressiva onderbreken dit proces, waardoor de neurotransmitter langer in de 'ontvanger' beschikbaar blijft en daar zijn werk kan doen.

Bijwerkingen

De bijwerkingen en de mate hiervan verschillen per individu, maar zijn over het algemeen het sterkst in de eerste weken van de behandeling.

Veelvoorkomende bijwerkingen:
  • Een toename van de bestaande klachten
  • Slapeloosheid
  • Misselijkheid
  • Verminderde eetlust
  • Moeilijke stoelgang
  • Seksuele problemen

Lees verder

© 2008 - 2024 Melod, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Afbouwen van antidepressiva, bijwerkingen en ervaringenAfbouwen van antidepressiva, bijwerkingen en ervaringenVolgens de gegevens van het CBS over 2013, slikken ongeveer 900.000 Nederlanders medicatie die tot de groep antidepressi…
Alternatieven voor antidepressivaAlternatieven voor antidepressivaVeel mensen hebben weleens te maken met depressieve klachten. Daarvoor brengen zij dan vaak een bezoek aan de huisarts o…

Zelfacceptatie: de sleutel tot vrijheidZelfacceptatie: de sleutel tot vrijheidZelfacceptatie kan een lastig proces zijn als je dit in je eentje wilt doen. Er is echter een andere weg: je kunt al je…
Alcoholisme in NederlandAlcoholisme in NederlandNederland telt naar schatting1000.000 probleemdrinkers. Dat is tien procent van de volwassen bevolking. De grootste groe…
Reacties

M. O. Koopmans, 03-04-2012
Geachte, als ik Cipramil, of Paraxehne krijg voorgeschreven, beïnvloedt dat dan mijn seksuele gevoelens en of erecties? Reactie infoteur, 03-04-2012
Antidepressiva kunnen zeker bijwerkingen op seksueel gebied hebben. Zie het artikel http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/seksualiteit/32632-seksuele-bijwerkingen-van-psychiatrische-medicatie.html

Sander, 19-01-2012
Na nu ongeveer 10 jaar antidepressiva te slikken ben ik er nog steeds niet uit wat voor mij de beste soort is.ik heb ongeveer 6 jaar seroxat gebruikt en 3 jaar efexor, bij beide heb ik nooit een probleem gehad met de instelling, ook liep dit gelijk in elkaar over.op dit moment heb ik het idee dat de efexor totaal uitgewerkt is en zou ik eens ingesteld willen worden op de klassieke antidepressiva zoals anafranil of sarotex, waarvan toch gezegt word dat deze beter werken, is dit ook het geval? Reactie infoteur, 19-01-2012
Klassieke antidepressiva werken bij sommige mensen inderdaad beter dan de modernere SSRI's. Het grote voordeel van de moderne SSRI's is dat zij gerichter op de hersenen inwerken, waardoor de kans op bijwerkingen een heel stuk kleiner is. Je kunt altijd overleggen met je arts of een klassiek antidepressivum een optie is.

Angelique, 02-01-2011
Ik gebruik nu 1.5 jaar sertraline 1 1/2 tablet per dagen het hevige transpireren houdt aan bij de minste geringste inspanning. Bovendien ben ik 15 kg aangekomen vanwege toenemende eetlust. Wie weet raad? Reactie infoteur, 02-01-2011
Angelique, als de bijwerkingen heftiger zijn dan de positieve effecten (wat alleen jij kan bepalen) zou ik overleggen met je psychiater om eventueel over te stappen op een ander soort antidepressivum.

Jansen, 11-08-2010
Ik heb sinds december venflaxine 75, ik kreeg een aantal klachten zoals emotioneel, onrustig enz. ik heb toen na ruim vier jaar mijn mirena spiraal laten verwijderen omdat ik van mening was dat het daar mee te maken had. ik ben er van overtuigd dat dat de doorslag heeft gegeven. nu ben ik op de anticonseptiepil gegaan, ik merk nu nog steeds dat het in bepaalde weken minder gaat en dan zo weer twee weken helemaal klachten vrij ben. Is het zo dat hormonen het allemaal versterken. Ik wil eigenlijk gaan afbouwen, ik voel me beresterk in de "goede" weken maar dan komen er altijd weer een paar dagen waarop het weer minder is… Ik zit nu in tweestrijd, ik wil er wel vanaf maar of het echt verstandig is?
En kan de venflaxine op langere termijn schade? Reactie infoteur, 11-08-2010
Beste Jansen,
je hormonen kunnen zeker invloed hebben op je humeur, en vervelende gevoelens versterken. Merk je verschil in je stemming wanneer je de tijd met de mirena en de pil vergelijkt? Je zou anders kunnen overwegen de Nuvaring te proberen. Deze geeft gedurende 3 weken geleidelijk hormonen af, in plaats van in "shots" zoals de pil doet. Ik heb er zelf veel baat bij.
Over lange termijn effecten van de nieuwe antidepressiva is nog niet heel veel bekend, maar zoals het er nu naar uitziet heeft het medicijn geen schadelijke effecten op je gezondheid op de langere termijn.

Rose, 21-04-2010
Ik heb ruim 1o jaar geleden een zware depressie gehad en kreeg seroxcat voorgeschreven, dit middel heb ik ruim 2 jaar geslikt met een opbouw van bijna de max. dosering ( op advies van de arts) In die periode kreeg ik naast alle bovenvermelde bijwerkingen, last van angststoornis in het verkeer en bij drukte van veel mensen in winkels ed. Tien jaar geleden kon ik stoppen met seroxcat maar sindsdien heb ik nog steeds last van de angststoornis in het verkeer, durf sindsdien niet meer op de snelweg en in tunnels te rijden, ook grote drukte op de weg geeft bij bij veel problemen waardoor ik bijna nergens meer heen kan. Komt dit nu door de deprssie of door het medicijn? en hoe kom ik hier nog ooit vanaf? Reactie infoteur, 23-04-2010
Beste Rose,
antidepressiva kunnen angstgevoelens als bijwerking hebben maar het is niet waarschijnlijk dat je hier na tien jaar nog last van hebt. Het kan echter wel zo zijn dat je de angstklachten onbewust verergert door bepaalde verkeerssituaties te vermijden waardoor het vermijden als het ware beloond wordt (want daardoor verdwijnt de angst). Misschien word je wat zelfverzekerder in het verkeer wanneer je enkele rijlessen neemt met een rij-instructeur naast je? Sterkte!
Groeten Kim

Frank, 12-03-2010
Ik neem al jaren s'avonds voor het slapen gaan 75mg Prothiaden en 2mg Rivotril.(ooit het dubbele geweest).
Bij het ontbijt neem ik Wellbutrin XR 150mg en Celebrexx 200mg.
Op de middag een maagbescherming Omeprazole EG 20mg.
Droge mond, zweten, wazig zien, concentratie en de zin in seks horen bij de nevenwerkingen.
Mijn leven lang zou ik antidepressiva moeten blijven nemen en ik stel me daar wel vragen bij.
Is het schadelijk voor mijn nieren, hersenen, lever etc.mijn lichaam?
Zou het mogelijk zijn om ooit terug normaal te functioneren zonder al die brol?

Met vriendelijke groeten,

Frank Reactie infoteur, 12-03-2010
Hoi Frank,
heeft de arts je ook uitgelegd waarom je je hele leven medicatie zou moeten slikken? En ben je tussentijds wel eens gestopt?
Over de consequenties van de medicijnen op de rest van je lichaam durf ik je niets te zeggen.
Groeten Kim

Hans Taal, 08-01-2010
Ik zou heel graag het volgende willen weten;
Ik slik nu ruim een jaar 3 maal daags 1 tablet 50 mg nortrilen met daarnaast 1 maal daags 1 tablet 20 mg citalopram.
Het is een tijdje goed gegaan, echter de laatste 5 a 6 weken voel ik mij vreselijk moe. Ik kan zelfs niet naar mijn werk omdat ik me niet meer kan concentreren.
mijn vraag; zou deze klacht iets te maken kunnen hebben met bovengenoemde combinatie antidepressiva?

Naast deze medicijnen slik ik ook; 2 maal daags een halve tanxene 20 mg, 1 maal daags 1 tablet 2 mg perindopril, 1 maal daags 1 oplostablet ascal 100 mg, 1 maal daags 1 tablet Tahor 40 mg en 1 maal daags 1 tablet Nexium 40 mg.

Ik hoop dat u hier een antwoord op heeft.!
Heb inmiddels ook bloed laten prikken maar daar is niets uit gekomen.

Met vriendelijke groet,

Hans Taal
Rijswijk ZH Reactie infoteur, 08-01-2010
Beste Hans,

bijwerkingen treden over het algemeen alleen de eerste weken van het slikken van de medicijnen op en verdwijnen na verloop van tijd weer in principe. Het lijkt mij daarom niet logisch dat het aan de antidepressiva ligt.

Het kan echter wel zo zijn dat de antidepressiva een wisselwerking hebben met de andere medicijnen die u slikt. Dat betekent dat de medicijnen elkaar's werking beïnvloeden waardoor ze bijvoorbeeld sterker of juist minder sterk gaan werken. De huisarts kan u hier uitsluitsel over geven.

Groetjes Kim

Melod (654 artikelen)
Laatste update: 08-07-2012
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Psychologie
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.