Voorurine: het scheiden van afval uit het bloed door nieren

Voordat urine bij het plassen het lichaam verlaat, moet eerst voorurine wordt gerecycled. Deze vloeistof wordt in grote hoeveelheden door de nieren aangemaakt, waarin goede en slechte stoffen zitten. Vocht en goede stoffen dienen vervolgens te worden gescheiden en hergebruikt. Het restproduct bevat de ongewenste stoffen, welke we via de plas uitscheiden. Wat houdt voorurine in en waarom is het een noodzakelijke stap?

Voorurine

• Opbouw van afvalstoffen
• Voorurine versus urine
• Kapsel van Bowman nieren
• Lis van Henle, nierleiding
• Invloed van ADH

Opbouw van afvalstoffen

Het lichaam krijgt veel stoffen binnen, waar we feitelijk niets mee doen. Daarnaast worden afvalstoffen aangemaakt, welke noodzakelijkerwijs moeten worden afgevoerd. Overbodige stoffen in het bloed dienen dus te worden gefilterd, zodat het lichaam wordt opgeschoond. Denk aan een teveel aan zouten (natrium, kalium), vitaminen, zuren of bilirubine indien de lever-, galwegen niet goed werken. Denk verder ook aan ethanal als restproduct van alcohol, maar ook ammoniak als afvalstof bij de verbranding van eiwitten. Voordat afvalstoffen met de urine het lichaam verlaten, worden vloeistoffen eerst uit voorurine gehaald/ gerecycled.

Voorurine versus urine

Urine wordt gemaakt van voorurine. Deze vloeistof wordt in eerste instantie van het bloed gescheiden, waarbij het vele ongewenste en gewenste stoffen bevat. Het is dus zonde om voorurine weg te gooien via de plas. Denk aan vocht, plasma, essentiële eiwitten, mineralen of zouten. Het merendeel van voorurine wordt weer door het lichaam opgenomen, zodat slechts werkelijke afvalstoffen overblijven. Normaal wordt circa 150 liter per dag hiervan aangemaakt en dat houdt in dat er veel wordt hergebruikt. Het restant is het mengsel dat we met de plas uitscheiden. Door de afvalstoffen kan urine verschillende kleuren aannemen. Denk aan de volgende omstandigheden:

• helder tot licht geel: door afvalconcentratie zal het vocht enigszins verkleuren;
• knalgeel: overmatige inname van B2 vitamine zorgt ervoor dat men neonachtige urine heeft;
• rood: door inwendige bloedingen ontstaat hematurie, waarbij men bloed plast. Ook kunnen rode kleurstoffen zoals in rode bieten de plas een rode kleur geven;
• donkerbruin: door lever- of galwegproblemen worden afvalstoffen niet aan de ontlasting toegevoegd. Bilirubine wordt dan aan de urine toegevoegd. Dit wordt paroxysmale nachtelijke hemoglobinurie genoemd.

Kapsel van Bowman nieren

De nieren vormen het filter voor het menselijke lichaam. Het werkelijke filteren geschiedt door het kapsel van Bowman. Het bestaat uit een flinterdun membraan in de vorm van haarvaten, waar vloeistoffen doorheen worden gepompt. Grote bloeddelen kunnen daar niet door, waardoor bloedlichaampjes en grote eiwitten in het bloed achterblijven. Overige delen gaan wel door dit membraan, zodat het wordt gescheiden van het bloed (ultrafiltratie). Het bestaat in dat geval uit een waterige substantie (bloedplasma) met daarin de opgeloste ongewenste stoffen. Let wel een deel van die stoffen is ook nuttig voor het lichaam en dus dient het te worden gerecycled.

Lis van Henle, nierleiding

Na dat het voorurine is afgescheiden volgt de vloeistof een zeker traject, waarbij het lichaam stoffen terugwint. Plasma is een noodzakelijke stof en vormt een groot deel van het bloed. De voorurine gaat na het verlaten van het kapsel van Bowman door een afdalende nierleiding, via de lis van Henle naar de opstijgende nierleiding. In deze leidingen worden plasma, water en nuttige stoffen uit voorurine gehaald. Het zorgt er bijvoorbeeld voor dat het lichaam een stabiel zout- en vochtgehalte heeft, waardoor de bloeddruk constant is. Indien deze balans ontregeld is kan de bloeddruk te hoog of juist te laag zijn.

Invloed van ADH

Het anti-diuretisch hormoon - dat door de hypothalamus wordt aangemaakt, waarna het via de hypofyse aan het bloed wordt toegevoegd - heeft grote invloed op de recycling van vocht. In de nierleidingen en lis van Henle wordt onder invloed van het ADH hormoon vocht weer opgenomen. Deze werking kunnen we merken indien we alcohol innemen. Alcohol schakelt de werking van het ADH hormoon deels uit, waardoor er minder vocht wordt gerecycled. Oftewel de persoon zal bij aanhoudende acoholinname steeds vaker naar het toilet moeten. In dat geval plassen we iets meer voorurine uit.

Voorurine is dus een noodzakelijke stap om het lichaam te reinigen van afvalstoffen. Na verdere recycling van vocht, essentiële mineralen, vitamines en andere stoffen blijft er urine over. Dit verlaat het lichaam, zodra men de drang om te plassen krijgt en gaat urineren.

Lees verder

• Nierstuwing: pijnlijke schadelijke beklemming nier, urineweg
• Verschillende kleuren plas: waarom is de kleur plas anders?
• Plasproblemen: waarom gaat het plassen lastig?
• Vaak moeten plassen, waarom heb je er last van?