Vitamine B12-tekort: symptomen, oorzaak en behandeling

Vitamine B12-tekort: symptomen, oorzaak en behandeling Veel mensen hebben een vitamine B12-tekort zonder dat ze het weten. Een vitamine B12-tekort kan aanleiding geven tot een waaier aan klachten, zoals gebrek aan eetlust, moeheid, prikkelbaarheid en in ernstige gevallen zenuwstoornissen. Aangezien je lichaam niet zelf vitamine B12 kan aanmaken, moet je het binnenkrijgen via je voeding en/of supplementen. Vitamine B12 komt voor in dierlijke producten. Daarom lopen veganisten en mensen die weinig tot geen dierlijke producten eten, meer kans op een vitamine B12-tekort.

Functie van vitamine B12

Bloed en zenuwen

Vitamine B12, ook wel cobalamine genoemd, heeft je lichaam nodig voor de aanmaak van rode bloedcellen, een gezond zenuwstelsel, de aanmaak van nucleïnezuren en eiwitten, voor de vet-, eiwit- en koolhydraatstofwisseling, de bescherming van cellen en last but not least voor het goed functioneren van foliumzuur.

Intrinsic Factor

Vitamine B12 is een in water oplosbare vitamine. Het is overigens een buitenbeentje want vitamine B12 is de enige in water oplosbare vitamine die in het lichaam wordt opgeslagen, vooral in de lever en daarnaast in de spieren. Vitamine B12 is voor opname in het lichaam afhankelijk van Intrinsic Factor, een eiwit dat in de maag wordt geproduceerd en een bestanddeel vormt van maagsap.

Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid

Hoeveel vitamine B12 heb je nodig? De Gezondheidsraad heeft de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) vitamine B12 voor kinderen in de leeftijd van 1-3 jaar vastgesteld op 0,7 microgram per dag, voor kinderen in de leeftijd van 4-8 jaar op 1,3 microgram per dag en voor kinderen in de leeftijd van 9-13 jaar op 2 microgram per dag. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine B12 voor volwassenen (mannen en vrouwen) is vastgesteld op 2,8 microgram per dag. Zwangeren en borstvoedenden respectievelijk 3,2 en 3,8 microgram per dag.

Vitamine B12-tekort symptomen en gevolgen

Een vitamine B12-tekort leidt tot een vorm van bloedarmoede, genaamd 'macrocytaire anemie'. Het gaat hierbij om een tekort van rode bloedcellen die te groot (= macrocytair) zijn. Andere gevolgen van een vitamine B12-tekort zijn onder meer moeheid, prikkelbaarheid, gebrek aan eetlust, geheugenverlies, desoriëntatie en tintelingen in de armen en benen of een branderig gevoel (bijvoorbeeld een branderig gevoel in de voeten). Door het sluipende en vaak vage karakter van de symptomen, kan een vitamine B12-tekort heel lang onopgemerkt blijven.

Oorzaak van een vitamine B12-tekort

Verschillende factoren kunnen leiden tot een tekort aan vitamine B12. De belangrijkste oorzaken zijn:

Het vermijden van dierlijke producten

Mensen die geen vlees, vis, gevogelte, of zuivelproducten eten, zoals veganisten, lopen een groot risico op een tekort aan vitamine B12, omdat vitamine B12 van nature alleen in dierlijke producten voorkomt. Dat is waarom veganisten ervoor moeten zorgen dat zij met vitamine B12-verrijkte voeding en B12-supplement in hun dieet opnemen. Alleen op deze manier kunnen zij hun B12 op peil houden en voorkomen dat ze een tekort krijgen.

Helicobacter pylori / Bron: Yutaka Tsutsumi, Wikimedia Commons (CC0)Helicobacter pylori / Bron: Yutaka Tsutsumi, Wikimedia Commons (CC0)

Gebrek aan Intrinsic Factor

Vitamine B12-deficiëntie kan ook worden veroorzaakt door een gebrek aan Intrinsic Factor (of intrinsieke factor), een stof die wordt afgescheiden door de maagcellen en zich bindt aan vitamine B12 waarmee het zijn absorptie mogelijk maakt. Dit kan komen door bijvoorbeeld auto-immuun gastritis, een aandoening waarbij het afweersysteem de eigen cellen in de maag aanvalt. Hierdoor raakt de slijmvlieslaag van de maag blijvend beschadigd waardoor de maag niet of nauwelijks intrinsieke factor (meer) aanmaakt. Een andere oorzaak is een infectie met de Helicobacter pylori-bacterie, waarbij een atrofische maagontsteking kan optreden. De slijmvlieslaag aan de binnenkant van de maag is hierdoor veel dunner dan normaal. Het gevolg is dat er minder intrinsieke factor door de maag wordt aangemaakt. Ook kan een maagoperatie waarbij een groot deel van de maag is verwijderd, de oorzaak zijn dat er onvoldoende intrinsieke factor wordt aangemaakt, waardoor vitamine B12 niet goed wordt opgenomen.

Onvoldoende maagzuur

Teneinde vitamine B12 vrij te maken uit eiwitten, zijn —naast intrinsieke factor— maagzuur en het enzym pepsine nodig. Een veel voorkomende oorzaak van vitamine B12-deficiëntie, vooral bij oudere mensen, is een verminderde maagzuurproductie. Het gevolg is dat vitamine B12 minder goed opgenomen kan worden. Naar schatting 10 tot 30 procent van alle mensen ouder dan 50 jaar, hebben moeite om vitamine B12 uit de voeding te absorberen. Ook blijkt uit onderzoek dat langdurig gebruik van maagzuurremmers de kans vergroot op een vitamine B12-tekort in het lichaam.

Behandeling van een B12-tekort

Suppletie

De meeste gevallen van vitamine B12-tekort kunnen gemakkelijk worden behandeld met injecties of tabletten. Vitamine B12-supplementen worden in eerste instantie meestal via een injectie toegediend. Afhankelijk van of je B12-tekort verband houdt met je dieet, heb je ofwel B12-tabletten nodig tussen de maaltijden of regelmatige injecties.

Voeding

In sommige gevallen kan het verbeteren van je dieet helpen om het B12-tekort te behandelen en te voorkomen dat je in de toekomst weer een tekort oploopt. Vitamine B12 komt voor in vlees, vis, eieren, zuivelproducten, gistextract (zoals Marmite) en speciaal verrijkte voedingsmiddelen.

Lees verder

© 2015 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Het belang van Vitamine CHet belang van Vitamine CDat vitamines en mineralen een belangrijke rol in ons leven spelen is bekend, maar welke vitamine waar nou precies goed…
Vitamines en mineralen; Vitamine KVitamines en mineralen; Vitamine KDe belangrijkste functie van vitamine K is de bloedstolling. Baby’s krijgen de eerste drie maanden vitamine K, daarna is…
Herken en voorkom een vitamine B12-tekortHerken en voorkom een vitamine B12-tekortEen vitamine B12-tekort komt vrij regelmatig voor. Vaak hebben mensen vage klachten waarmee een dokter of arts in de eer…
Symptomen Vitamine B12 tekortSymptomen Vitamine B12 tekortWat zijn de symptomen bij een vitamine B12 tekort? Vitamines spelen een belangrijke rol in onze leven. Welke vitamine pr…

Zelf je vruchtbaarheid testen (mannen)Zelf je vruchtbaarheid testen (mannen)Wil je als man je vruchtbaarheid testen? Twijfel je als man over je vruchtbaarheid maar wil je niet naar de huisarts? He…
Puistjes? Verander van pil!Puistjes? Verander van pil!Acne. Bijna iedereen heeft er wel eens last van (gehad). Zo blijkt dat negen op de tien Nederlanders in zijn leven met a…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: istock.com/VladimirFLoyd
  • http://www.vitamine-info.nl/nieuwsartikel/article/invloed-maagzuurremmers-op-b12-221/#.Vdm2rrLtmko
  • http://www.vitamine-info.nl/alle-vitamines-en-mineralen-op-een-rij/vitamine-b12/
  • http://www.mlds.nl/ziekten/60/vitamine-b12-tekort/oorzaak/
  • http://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/b-12-deficiency/
  • http://www.webmd.com/food-recipes/guide/vitamin-b12-deficiency-symptoms-causes?page=2
  • http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/vitamine-b12.aspx
  • http://stichtingb12tekort.nl/vitamine-b12/een-vitamine-b12-tekort-bij-ouderen/
  • NHS. Vitamin B12 or folate deficiency anaemia. https://www.nhs.uk/conditions/vitamin-b12-or-folate-deficiency-anaemia/ (ingezien op 9-10-2022)
  • Prof. dr. D.H. Ford, prof. dr. J.P. Schadé, dr. J. Tomson (hoofdredactie). Het grote medische handboek. Rebo Productions, Lisse, 2015.
  • Afbeelding bron 1: Yutaka Tsutsumi, Wikimedia Commons (CC0)
Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 12-04-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Diversen
Bronnen en referenties: 11
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.