Waterecho: Saline Infusion Sonohysterography (SIS)

Tijdens een waterecho, ook wel een watercontrastecho of Saline Infusion Sonography (SIS) genoemd, wordt een echoscopie gemaakt terwijl de baarmoederholte gevuld is met water. Door middel van deze echo is het mogelijk om vrij snel en eenvoudig afwijkingen zoals poliepen (meestal goedaardige zwellingen in het baarmoederslijmvlies) of myomen (vleesbomen, goedaardige tumoren) in de baarmoederholte zichtbaar te maken. Een waterecho wordt vaak verricht bij vruchtbaarheidsproblemen, bij veelvuldig abnormaal bloedverlies, of bij onderzoek naar de oorzaak van herhaalde miskramen.

Wat is een waterecho?

Een gewone echo maakt gebruik van geluidsgolven en via deze techniek kan de gynaecoloog al heel wat zien in de baarmoeder. Het enige nadeel is dat niet alles zichtbaar wordt, zo kan een echo bijna niet doordringen tot botten en daarbij zijn niet alle afwijkingen nauwkeurig te beoordelen.

Wanneer een reguliere echo geen duidelijk beeld van de baarmoederholte geeft, kan een waterecho (SIS) worden gemaakt. Een waterecho werkt alleen iets anders dan een normale echo; er wordt hier namelijk steriel water in de baarmoeder gespoten en dit gaat via een katheter, een flexibel dun slangetje. Op deze wijze kan de binnenkant van de baarmoeder zichtbaarder worden gemaakt en het toont eventuele afwijkingen van het baarmoederslijmvlies. De gynaecoloog kijkt ook goed naar de kleuren: het grijze gedeelte op een waterecho is meestal weefsel, het water is zwartkleurig op beeld.

Reden voor een waterecho

• Myomen of poliepen goed opsporen en nader bekijken; de vormen van de tumoren kunnen veel beter geanalyseerd worden.
• Hevige menstruatie; als men tijdens de menstruatie enorm last heeft van enorme en langdurige bloedingen kan een waterecho uitkomst bieden om de oorzaak te achterhalen hiervan.
• Tussentijdse bloedingen; als men niet alleen last heeft van bloedingen maar ook tijdens de menstruatie, kan dat verschillende oorzaken hebben, een waterecho kan eventuele afwijkingen goed opsporen.
• Bloedverlies na de overgang: nadat een vrouw in de overgang is gekomen kan ze last krijgen van bloedingen. Een waterecho kan het slijmvlies kundig beoordelen.
• Vormafwijking van de baarmoeder: een normale echo kan al een beetje een vormafwijking van de baarmoeder bespeuren maar een waterecho kan dat nog beter doordat de baarmoeder gevuld wordt met water. Daardoor wordt de vorm van de baarmoeder nog zichtbaarder.
• Moeite met zwanger worden, herhaalde miskramen, vroeggeboorte: een waterecho is een standaard onderzoek voor iedereen die moeite heeft met zwanger worden. Soms ligt de oorzaak namelijk in en rondom de baarmoeder.

Voorbereiding waterecho

Er is geen speciale voorbereiding vereist. Een waterecho vindt tijdens de eerste helft van de menstruelecyclus plaats op de polikliniek Gynaecologie, rond dag 8-9. Dus het is het beste om een afspraak te maken op basis van de maandelijkse cyclus. De test mag echter wel doorgezet worden als men nog lichtjes bloedt.

Men zal eerst worden gevraagd om naar het toilet te gaan en de blaas te legen voorafgaand aan de echo. Als er gebruik wordt gemaakt van een tampon, zal dit moeten worden verwijderd. Het is een goed idee om comfortabele kleding aan te trekken.

Het onderzoek

Na het legen van de blaas, wordt men gevraagd de kleding tot de taille uit te trekken. De patiënt gaat in een gynaecologische stoel zitten met de benen in beensteunen. De arts maakt eerst een vaginale echo en brengt vervolgens een speculum (spreider of in de volksmond, eendenbek) in de vagina. Vervolgens wordt de baarmoedermond nauwkeurig ontsmet en wordt een dunne katheter via de baarmoederhals in de baarmoederholte gebracht. Het speculum wordt verwijderd en de echokop wordt opnieuw ingebracht in de vagina. Doordat er via de katheter steriel water in de baarmoeder gespoten wordt, is op de monitor zichtbaar hoe de baarmoederholte zich met water vult. De arts geeft uitleg bij de beelden, daar de patiënt kan meekijken. Indien de gynaecoloog een afwijking vaststelt, zal hierover nader een behandelplan opgesteld worden.

Tijdens en na het onderzoek loopt er vaak wat water en bloed uit de vagina en krijgt men na afloop van de waterecho een maandverbandje van de verpleegkundige mee. Het bloeden duurt meestal maximaal 24 uur.

Hoe lang duurt een waterecho?

De gehele procedure duurt meestal ongeveer 30 minuten. Vooral de voorbereiding kost tijd, maar de feitelijke duur van het water inspuiten is slechts een paar minuten.

Doet een waterecho pijn?

Het inbrengen van de katheter kan gevoelig zijn, dit betreft echt een zeer kortdurende, lichte pijn. De echokop is klein en speciaal gevormd om comfortabel te passen in de vagina en ervaren de meeste vrouwen als pijnloos. Tijdens het inspuiten van het water kan er soms wel een menstruatie-achtige pijn ontstaan. De meningen zijn hierover echter verdeeld; sommige vrouwen voelen niks of amper wat, terwijl andere vrouwen het als een hevige maar korte pijn omschrijven.

De meeste patiënten voelen zich normaal na de test zonder na-effecten. Sommige patiënten kunnen wat ongemak bespeuren, zoals een milde menstruatiepijn. Sommige patiënten kunnen een lichte duizeligheid voelen, maar dit gaat binnen een paar minuten over. Men kan vaak gewoon weer na een waterecho direct aan het werk.

Complicaties

Een waterecho is een zeer veilig onderzoek en de kans op complicaties is klein. Echter, net als dat bij een normale echo het geval is, is er altijd een kleine risico op een infectie. Het is per slot een inwendig onderzoek. Dit is echter zeer ongebruikelijk en wordt behandeld met antibiotica als het voorkomt.

Een SIS-scan kan daarbij niet worden uitgevoerd als men zwanger is of er sprake is van een SOA, er kunnen in dit geval wel complicaties optreden. Het is dus van uiterst belang alles eerlijk te melden aan de gynaecoloog alvorens er een waterecho gedaan wordt.

Waar kan men een waterecho doen?

Een waterecho wordt in vrijwel alle grote ziekenhuizen in Nederland gedaan op de polikliniek Gynaecologie. Het onderzoek wordt altijd uitgevoerd door een gespecialiseerde arts, gynaecoloog, soms een radioloog of een verloskundige gekwalificeerd in het uitvoeren van echo-onderzoek.