Joods medische ethiek: staken van artsen en verplegers

In Nederland bestaat het stakingsrecht. Ook voor artsen is het wettelijk niet verboden te staken. Toch wordt volledig staken in medische kring als onethisch gezien. De enige middelen die men hanteert zijn zondagsdiensten en stiptheidsacties. Hoe denken orthodoxe Joden over het stakingsrecht van artsen en verplegend personeel? Geneeskunde wordt gezien als een religieuze plicht. Wanneer een patiënt niet wordt behandeld dan wordt de Joodse wet overtreden.

• Bijbelse normen
• Vier Bijbelse gronden
• Gemeenschapsplicht

Bijbelse normen

Volgens de Bijbel mogen artsen niet staken. Toen jaren geleden een staking uitbrak in Israël weigerden orthodoxe artsen om hun werk neer te leggen. De Rabbinale autoriteiten hadden dit verboden. Zondagsdiensten (sjabbatdiensten in Israël) mochten slecht korte tijd omdat er anders levensgevaarlijke situaties zouden ontstaan.

In het Jodendom wordt geneeskunde gezien als een religieuze plicht die ook bestaat zonder overeenkomst tussen arts, ziekenhuis en patiënt. Wanneer een patiënt niet wordt behandeld dan wordt de Joodse wet overtreden. Tevens krijgt de arts geen salaris.

Vier Bijbelse gronden

Verplichting tot hulp geschiedt op basis van vier Bijbelse gronden:

1. "Gij zult niet werkeloos toezien hoe Uw naaste zijn ongeluk tegemoet gaat." (Leviticus 19:16)
2. "Heb Uw naaste lief gelijk Uzelf." (Leviticus 19:18)
3. "U moet verloren voorwerpen aan Uw broeder teruggeven." (Deuteronomium 22:2)
4. "Gij zult U er niet aan onttrekken." (Deuteronomium 22:3)

De Bijbelse normen worden in de Joodse Codex (Sjoelchan Aroech) tot voorschriften verheven. Volgens Rabbijn Jehoeda Leib Zirelson (1851-1931) moet alle vormen en gradaties ziekte behandeld worden anders is het een inbreuk op de Bijbelse zorgplicht.

Een Halachisch (Joods wettelijk) probleem ontstaat wanneer een arts besluit om solidair te zijn met zijn collega's en naar elders vertrekt om onbereikbaar te zijn. Hij kan het argument hanteren dat er geen religieuze verplichting bestaat om op de werkplek te verschijnen en beschikbaar te zijn. Probleem is echter wel dat er serieus gevaar kan ontstaan. Dus dit is een twijfel geval.

Gemeenschapsplicht

Wanneer een patiënt niet kan voldoen aan de kosten van een operatie (bijvoorbeeld besnijdenis) dan bestaat er de gemeenschapsplicht. Het Beet-dien (Joods gerechtshof) vertegenwoordigt de gemeenschap en wijst dan een moheel (besnijder) aan.

Bovenstaande geldt mutatis mutandis ook voor het verplegend personeel.