Blaren aan voeten, hiel en tenen, voorkomen en behandelen

Wandelen en Nordic Walking zijn populaire sporten evenals hardlopen. Jammer dat het plezier van wandelen of hardlopen vaak teniet wordt gedaan vanwege de blaren aan je voeten. Hoe kun je voetblaren voorkomen en hoe kun je ze het beste behandelen als je ze, ondanks alle voorzorgsmaatregelen, toch hebt op "gelopen". Bij tropische temperaturen dienen deelnemers aan wandeltochten bovendien rekening te houden met asfaltbrand, wat betekent dat ze beter niet met ontblote kuiten kunnen lopen.

Een blaar

Een blaar is een beschadiging van de huid. In feite is het een vochtophoping tussen opperhuid en lederhuid, waardoor op de huid een blaas te zien is. Het eerste voorteken is altijd een branderige rode huid. Een blaar ontstaat tijdens sport, vaak door hevige en langdurige wrijving van de huid tegen sok, schoen, of zelfs tegen de tenen onderling. Bij lange afstandslopers (vierdaagse) komen de blaren geregeld voor. Goede voorzorgsmaatregelen nemen is belangrijk. Ontstaan er toch blaren, dan dienen ze op de juiste manier te worden behandeld, om infecties te voorkomen.

Onze huid

Onze huid is hooguit maar zo’n 1,5 mm dik. Hij bestaat uit 2 lagen, namelijk de opperhuid(epidermis) en lederhuid(dermis). De beide lagen worden gescheiden van elkaar, door het basaalmembraan. Als er constant wrijving op de zelfde plaats op de huid wordt uitgeoefend, kunnen er tussen de twee huidlagen holtes ontstaan. Die holtes vullen zich daarna met vocht en je hebt een blaar. Bevindt de holte zich in het basaalmembraan of epidermis, dan vult de holte zich met helder vocht. In de lederhuid daarentegen, zal de holte met bloed gevuld worden. Je hebt dan een bloedblaar.

Hoe komen we aan blaren

Diverse factoren zoals wrijving, koude, hitte en vocht zijn van invloed bij het ontstaan van een blaar. Bij intensief wandelen of hardlopen, komt er zweet in de sokken, wat de huid gevoelig en week maakt. Als de huid steeds tegen en schoen of sok wrijft, ontstaat daarbij ook warmte. De verbinding tussen de twee huidlagen kan door de temperatuurvariaties verzwakken, waardoor de genoemde holtes ontstaan, die zich vervolgens met vocht vullen. Aanleiding tot wrijving is bijvoorbeeld een schoen die knelt, een soknaad, zand, een steentje. Maar ook voortdurend tegen elkaar wrijvende tenen. Als het ’zomers warm is zal de voettemperatuur ook hoger zijn, vooral als de schoen slecht ventileert. Een warme huid heeft een grotere kans op blaren. De huidlagen verzwakken dan sneller. Maar bij koude voeten in de winter is de doorbloeding van de voethuid minder en dat vergroot ook de kans op blaren.

Waarom die holtes in de huid

Eigenlijk is het een reactie van de huid om verdere beschadiging te voorkomen. Als je de blaren negeert en op de zelfde plek toch nog constant wrijving plaats vindt, zal zich na verloop van tijd eelt vormen. Eelt is niets anders dan een plaatselijke verdikking van de huid, om als bescherming te dienen. Het is dus in feite goed dat zich eelt vormt. Want nadat zich eelt heeft gevormd zal op die plaats minder snel een blaar kunnen komen. Teveel eelt is natuurlijk hinderlijk, bovendien zou zich onder het eelt evengoed een blaar kunnen vormen, waarvan de behandeling moeilijk en pijnlijk is.

Voorkomen

Er bestaan vele adviezen om blaren te voorkomen. Niet voor iedereen geldt hetzelfde advies, aangezien er zo veel verschillende voeten zijn, die ook allemaal hun eigen sokken en schoenen hebben. Toch zijn er wel algemene adviezen, die iedereen in acht kan nemen, voordat je aan een lange wandeling begint:

• Verwijder regelmatig het eventueel aanwezige overmatige eelt.
• Houd de nagels kort, maar niet te kort en knip ze recht af om ingroeien te voorkomen.
• Draag de juiste schoenen, lekker ingelopen, niet knellend en ook passend bij de ondergrond waarop je loopt; sandalen kunnen op een steenachtige ondergrond tot te veel wrijving leiden.
• Verzorg de voeten goed, was ze met koud water zonder zeep, en droog vooral ook tussen de tenen.
• Als je een grote wandeltocht gaat maken, kun je vier weken vooraf beginnen met een verstevigende crème in te smeren. Vlak voordat die grote tocht start de voeten dun insmeren met uierzalf of vaseline.
• Draag speciale wandel- of hardloopsokken zonder naden, liefst met een linker en rechter exemplaar. Er bestaan ook sokken met nylon binnensok waardoor de voet droog blijft.
• Plak zonodig zwakke plekken preventief af met speciale pleisters. Als de tenen constant tegen elkaar wrijven, kun je experimenteren met van die zachte (kunststof) teenspreiders, die je bij de drogist kunt kopen. Wel eerst voorzichtig uitproberen tijdens een flinke wandeling alvorens ze gelijk de hele Vierdaagse aan te houden.
• Een beetje talkpoeder in de schoenen en sokken strooien.
• Laat af en toe de voeten drogen als je tijdens een wandeling een rustpauze neemt. Misschien dat je voeten een beetje uitzetten, als je schoenen uit zijn, maar met goed zittende niet knellende schoenen mag dat eigenlijk geen probleem zijn.

Verzorging van de voetblaar

Heb je toch vochtblaren opgelopen, dan doe je er bij voorkeur niets aan indien ze nog gesloten zijn, want doorprikken kan dan alleen maar tot infecties leiden. Doe er alleen een zogenaamde tweedehuidspleister op (secondskin). Indien de blaar hinder geeft tijdens het sporten, kun je hem kapot prikken. Eerst met alcohol ontsmetten, vervolgens drogen en daarna met een steriele naald (ook met alcohol schoongemaakt) op verschillende plaatsen doorprikken. De naald moet daarbij evenwijdig aan de huid worden gehouden. Druk gelijktijdig met een steriel kompres het vocht eruit en ontsmet de blaar opnieuw. Leg vervolgens een steriel verband aan of plak op de blaar een tweedehuidspleister. Grote bloedblaren moet je door de huisarts laten verzorgen.

Open blaren dienen grondig ontsmet te worden, ook het huidgedeelte erom heen, waarna de blaar afgedekt moet worden met steriel verband.

Doorwandelen met blaren

Als je de wandeling voortzet met een gesloten blaar, zal er natuurlijk druk en wrijving op die plaats blijven. Je kunt dan alleen zonder problemen doorlopen als je eerst de blaar draineert. Dat gaat als volgt:

• eerst de blaar goed ontsmetten
• dan met een steriele naald een gaatje prikken aan beide kanten van de looprichting van de blaar, maar alleen in de bovenhuid, dus niet in de onderliggende huid
• hierbij de voorzijde van de naald niet aanraken, want hij moet steriel blijven
• druk met de naald het vocht voorzichtig uit de blaar
• knip vooral geen vel van de blaar weg
• de blaar dakpansgewijze afplakken met tape
• de pleisters niet te strak aantrekken, want anders ontstaan plooien in de huid
• volg daarbij zoveel mogelijk de voetvorm
• na het plakken talkpoeder erop, zodat de kleefranden minder plakkerig worden waardoor de sokken makkelijker weer aan gaan
• het overtollige poeder wegblazen

Asfaltbrand

Asfaltbrand heeft zijdelings met blaren te maken. Het betekent dat het asfalt door een tropische temperatuur dusdanig is opgewarmd, dat vanwege de constante opwaartse warmtestraling de huid langzaam maar zeker te heet wordt. Er ontstaat daardoor huidverbranding aan de onderkant van de kuiten, wat te zien is aan de rode vlekken op die plaats. Insmeren helpt daartegen niet. Het enige dat asfaltbrand voorkomt is om bij langdurige wandeltochten niet met blote benen te wandelen. En uiteraard het asfalt te mijden als dat mogelijk is, en de schaduw te zoeken.

Veel succes tijdens de Vierdaagse van Nijmegen, of je volgende loopprestatie.

Lees verder

• Behandeling van ingegroeide teennagels altijd belangrijk