mijn kijk op

Ouderenzorg: autonomie en afhankelijkheid van ouderen

Individualisering viert hoogtij in onze maatschappij. Dit impliceert ook dat steeds meer ouderen autonoom willen zijn. Toch is dit lang niet altijd mogelijk want vooral zieke ouderen kunnen erg afhankelijk worden. In dit artikel aandacht voor de balans tussen autonomie en afhankelijkheid. Autonomie is prima, maar mag echter niet tot eenzaamheid leiden.
Dit artikel is een bewerking van het artikel 'Autonomie en afhankelijkheid' van Berna Sol.

Ouderenzorg en autonomie

Autonomie betekent maximale vrijheid of ruimte. Patiëntenrechten zijn zodanig geregeld dat ze gericht zijn op het nemen van zelfstandige beslissingen. De gebruiker van de zorg is daar zelf verantwoordelijk voor. Gevaar is dat de patiënt niet zelf kan beslissen.

Naast zelfstandig beslissen is ook het bevorderen van keuzemogelijkheden een vorm van autonomie. Gevaar hierbij is dat de hulpverlener gaat betuttelen.

Het individu kan ook zelf vorm geven aan autonomie bijvoorbeeld op basis van zijn/haar geloof.

Ouderenzorg: autonomie en afhankelijkheid in de zorgrelatie

Autonomie in gedrag kent twee fasen:
  1. het nemen van besluiten;
  2. het uitvoeren van besluiten

Afhankelijkheid wordt bepaald door het fysiek functioneren van de ouderen. Zo kan zelfstandig een besluit worden genomen en wordt bij de uitvoering hulp verleend. Afhankelijkheid kan uiteindelijk resulteren in een opname in een verzorgings- of verpleeghuis. Dit gaat gepaard met verlies van zelfstandigheid (huis, sociale relaties en vertrouwde omgeving). Maar afhankelijkheid kan ook verkeerd geïnterpreteerd worden door dingen van ouderen over te nemen die ze nog zelf kunnen. Wat voor de individuele patiënt van belang is, is doorslaggevend. Hulpverleners moeten zich richten op het behoud of verbeteren van het functioneren van oudere. De behoefte van autonomie is per individu verschillend. Daar dient de hulpverlener rekening mee te houden. Familie speelt hierbij een belangrijke rol.

Ouderenzorg: factoren van invloed op autonomie ouderen

De hier onderstaande factoren zijn van invloed op de autonomie van ouderen:
  • opleidingsniveau en sociaal-economische status
  • verschillen tussen de nu bejaarde mannen en vrouwen
  • waarden en normen
  • levensfase
  • persoonlijke omstandigheden en woonsituatie
  • lichamelijke conditie

Ouderenzorg: bevorderen van autonomie in zorgrelatie

Deze relatie kan bevorderd worden door:
  • gebruik patiëntgerichte zorgsystemen
  • gebruik van samenhangende individuele gegevensverzameling

Daarnaast zijn er meer directe maatregelen waardoor de relatie bevorderd kan worden: ondersteunen, patiënteneducatie, beroepshouding, feedback vragen, stimuleren, omgaan met onzekerheid.
© 2010 - 2023 Jehoeda, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Ouderenzorg, voorzieningen en veranderingenOp dit moment zijn er veel ouderen, maar het worden er alleen maar meer, door de vergrijzing. Waar gaat de ouderenzorg o…
mijn kijk opOuderenzorg: emancipatie ouderen – vitale ouderenVeel mensen hebben moeite hoe tegen ouderdom aan te kijken. Is er sprake van aftakeling en verval of juist van inzicht,…
mijn kijk opOuderenzorg: hoe ouderenzorg verbeterd kan wordenProfessionele ouderenzorg in de verpleegkunde bestaat eigenlijk niet zo lang. Gekeken wordt dan ook in dit artikel op we…
mijn kijk opOuderenzorg: behoeften en verlangens van zieke ouderenOuderen beleven ziek zijn anders dan jongeren. Ze zijn afhankelijker en het uitzicht op verbetering is beperkter; het ei…

Bovenooglidcorrectie, hoe gaat het in zijn werkBij een chirurgische ingreep denken mensen vaak dat het alleen gaat om het mooie, echter op het moment dat een ooglid ga…
Een verstandskies laten trekkenDe verstandskies is de kies die het meest achterin onze mond ligt in en die ook het laatste door zal komen. Meestal bren…
Bronnen en referenties
  • Autonomie en afhankelijkheid (artikel) - Berna Sol
Jehoeda (506 artikelen)
Laatste update: 16-01-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Diversen
Bronnen en referenties: 1
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Artikelen met het label 'Mijn kijk op…' bevatten naast objectieve informatie ook een persoonlijke mening en/of ervaring.