mijn kijk op

Ouderenzorg: houding ten opzichte van ouderen

Verzorgers (verpleegkundigen en mantelzorgers) hebben veel met ouderen te maken. Hun houding ten opzichte van ouderen hangt af van beeldvorming. Doel is om patiënt gericht te werken, maar het probleem is stereotypering waardoor behoeften en wensen vaak in de knel komen. Vroeger was de beeldvorming over ouderen negatief. Tegenwoordig is dat wat positiever. Toch blijft er een kloof tussen jongeren en ouderen die alleen met respect overbrugd kan worden.

• Ouderenzorg: houding en beeldvorming ten op zichte van ouderen
• Ouderenzorg: beeldvorming rondom oud worden
• Ouderenzorg: houding van verpleegkundigen en mantelzorgers
• Visie Jehoeda op houding ten op zichte van ouderen

Dit artikel is een bewerking van het artikel 'Attitude van verpleegkundigen ten opzichte van ouderen' van Ruth Pel.

Ouderenzorg: houding en beeldvorming ten op zichte van ouderen

houding

Volgens Ajzen en Fishbein wordt de houding ten op zichte van ouderen door drie componenten gevormd:

• opvattingen, normen en waarden
• gevoelens en emoties
• geneigdheid bepaald gedrag te vertonen

Deze componenten beïnvloeden elkaar en bepalen het gedrag dat een verzorgende heeft. Houding is aangeleerd en stuurt het gedrag. Dit is ontstaan door de beeldvorming. Verandert de beeldvorming dan kan dit de houding beïnvloeden.

beeldvorming

Beeldvorming is de opvatting over personen, zaken, etc. De kloof tussen werkelijkheid en beeldvorming is groot. Mensen kunnen immers niet de gehele werkelijkheid waarnemen. Een onvolledig beeld van de werkelijkheid heet een stereotype. Een negatief stereotype leidt tot een negatieve houding ten opzichte van een bepaalde groep mensen. Men kan bijvoorbeeld denken dat vrouwen kwetsbaar zijn. Dit kan de houding van de verzorgende beïnvloeden door een vrouw te beschermen. Maar misschien voelt een vrouw zich helemaal niet kwetsbaar en wil ze niet beschermd worden. Omgekeerd kan uiteraard ook: dat men mannen niet als kwetsbaar ziet en dat hij juist wel beschermd wil worden.

Ouderenzorg: beeldvorming rondom oud worden

In onze maatschappij bestaat een kloof tussen ouderen en jongeren. Het zijn twee totaal verschillende werelden. Vroeger was er een negatief beeld over ouderen: ouderwets en vastgeroest. Tegenwoordig is dat beeld positiever. Er zijn positieve elementen bijgekomen, zoals levenservaring en wijsheid. Ook zijn ouderen vitaler en rijker dan vroeger waardoor ze nog veel kunnen ondernemen. Ouderen genieten meer dan vroeger. Ouderen worden als een nieuwe groep consumenten gezien die door het bedrijfsleven is ontdekt.

Ouderenzorg: houding van verpleegkundigen en mantelzorgers

Ook verpleegkundigen en mantelzorgers zijn positievere over ouderen gaan denken. Dit is zichtbaar in patiënt gericht gedrag: communicatie, verstrekken informatie, bespreken emotionele problemen, etc. Vooral communicatie is belangrijk: woorden, gezichtsuitdrukking, stemklank en praattempo.

Visie Jehoeda op houding ten op zichte van ouderen

In het Jodendom wordt veel belang gehecht aan een goede relatie tussen ouderen en jongeren in het gezin (en uiteindelijk de maatschappij). Jehoeda heeft hier een aantal artikelen over geschreven:

• Joodse opvoeding: Eer uw vader en moeder. Hoe dan?
• Ouders eren maakt een kind tot een goed mens - Joodse visie
• Tips voor het goed opvoeden van kinderen - Joodse visie

Jongeren wordt van kinds af aan geleerd vader en moeder te eren. Ouders zijn de vertegenwoordigers van God op aarde. Een goede respectvolle opvoeding zal ertoe bijdragen dat ouderen niet alleen met meer respect worden behandeld, maar dat er ook meer begrip is voor hun behoeften en verlangens wanneer ze ouder zijn geworden. Een jongere die geleerd heeft zijn ouders te eren zal beter de mantelzorg op zich kunnen nemen dan degene die dit niet geleerd heeft. Het betreft dan niet alleen de zorg voor de eigen ouders maar ook de zorg voor andere ouderen. Een verpleegkundige die thuis al een opvoeding heeft gehad waarbij normen en waarden een belangrijke rol spelen zal makkelijker als verpleegkundige met ouderen om kunnen gaan. De kloof tussen ouderen en jongeren hoeft geen probleem te zijn. Het zullen altijd twee verschillende werelden blijven. Maar belangrijker is het respect dat jongeren voor ouderen dienen te hebben. Daar draait alles om.