Knopkruid, sterk gewas met hoog eetbaarheidsgehalte

Knopkruid is een gewas wat circa 60 centimeter hoog wordt. Het heeft kleine bloemetjes met vijf witte bloemblaadjes en een geel hartje. Knopkruid wordt in de landbouw beschouwd als een vervelend onkruid. In de reguliere landbouw gebruikt men er een chemische herbicide voor. In de biologische landbouw wordt het uit de grond getrokken en weggegooid. Er is echter nog een handelswijze mogelijk je kunt knopkruid opeten. Deze smakelijke plant kan eveneens als diervoeder dienen. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Bestrijden of opeten
• Verspreiding knopkruid
• Sterke eigenschappen van knopkruid
• Naamgeving harig knopkruid
• Naamgeving kaal knopkruid
• Pioniersplant
• Eet- en drinktips knopkruid
• Gratis eetbare gewassen

Bestrijden of opeten

In landen als Zimbabwe, India en Mexico wordt knopkruid gewoon gegeten. Ook in Nederland komt deze plant snel op in omgewoelde stukken grond. Je kunt het bestrijden of opeten, aan jou de keus.

Verspreiding knopkruid

Er zijn twee soorten knopkruid; harig knopkruid en kaal knopkruid. Harig knopkruid heeft een behaarde middenstengel en kaal knopkruid niet. Knopkruid is in Nederland voor het eerst gesignaleerd in 1925. In Duitsland was het al in 1892 ontdekt. In de V.S. begon het vanaf rond 1830 voor te komen. Daarvoor groeide dit culinair waardevolle plantje of notoir onkruid, het is maar hoe je het bekijken wil, alleen in Mexico. In 1842 had een botanische kas in Sint Petersburg knopkruid opgekweekt. De plant heeft zich echter bevrijd van zijn bestaan in het glazen huis en is de wijde Russische wereld ingetrokken. Sinds de jaren 20 van de vorige eeuw zijn de nakomelingen van de Russische kasbewoner in heel Rusland en Europa te bewonderen. Ook vanuit de wereldberoemde Engelse botanische tuin Kew is knopkruid ontsnapt. Deze plant laat zich niet vangen maar groeit daar waar het wilt.

Sterke eigenschappen van knopkruid

Knopkruid is een gewas dat voordeel heeft van menselijk handelen. Als een terrein wordt bewerkt dan wordt de aarde sterk omgewoeld. In deze aarde is knopkruid één van de eerste planten die ontkiemt. Knopkruid is een plant die heel snel opkomt en grote reproductiviteit heeft. Dat komt tot uiting in het feit dat niet alleen een grote volwassen plant maar ook een klein plantje van acht centimeter hoog al bloemetjes krijgt en daardoor snel zaadjes aanmaakt om een nieuwe generatie veilig te stellen. De zaadjes worden vervoerd door landvoertuigen, kleding en dierenvachten. Als een zaadje op de grond valt ontkiemt het binnen een maand. Hij past zich met gemak aan nieuwe omstandigheden aan. Zo groeit hij lekker in de tropen of in een tropisch regenwoud maar kan hij ook een landklimaat met winters van min 10 graden overleven.

Naamgeving harig knopkruid

De Latijnse, wetenschappelijke naam van harig knopkruid is Galinsoga quadriradiata. Quadriradiata betekent: met vier stralen. Waarom de plant deze naam heeft gekregen is onduidelijk; het kan niet op de bloemen slaan want die hebben aldus vijf bloemblaadjes. De naam knopkruid is gegeven omdat de bloem op een knopje lijkt. Het bijvoeglijk naamwoord ´harig´ is gegeven omdat de middenstengel van deze plant behaard is. De bloemblaadjes zijn namelijk zeer klein. De naam Galinsoga is gegeven om de directeur van een Madrileense koninklijke tuin te eren. In het Duits heet de plant Behaartes Franzosenkraut. De naam Franzosenkraut is afkomstig uit de tijd dat Franse troepen van Napoleon een poging deden om Duitsland te bezetten; ze namen dit plantje mee, waarschijnlijk gewoon via de kleding. In het Engels wordt het hairy galinsoga of Gallant soldier genoemd. In Mexico zegt men piojito tegen deze plant. In Columbia heet het guasca.

Naamgeving kaal knopkruid

De Latijnse naam van kaal knopkruid is Galinsoga parviflora. Deze plant wordt kaal genoemd om hem te onderscheiden van zijn harige broer, waar hij veel op lijkt behalve dat zijn middenstengel glad geschoren is. Parviflora betekent´met kleine bloemen´. De bloemetjes van knopkruid hebben een geel hartje, witte bloemblaadjes en zijn inderdaad minuscuul.

Pioniersplant

Er zijn twee soorten knopkruid; harig knopkruid en kaal knopkruid. Deze planten komen oorspronkelijk uit Zuid- en Midden-Amerika. Tegenwoordig groeien ze over heel de wereld. In Nederland zie je het veel opkomen op braakliggende terreinen. Het is één van de eerste planten die opkomt op een omgewoeld stuk aarde. Daarom wordt het een pioniersplant genoemd.

Eet- en drinktips knopkruid

Beide soorten knopkruid zijn eetbaar. Je kunt er een salade van maken of het kort koken als spinazie. Het is lekker om het in gekookte vorm fijn te hakken en te serveren met gesmolten roomboter, zwarte peper en zout. Daarnaast wordt knopkruid gedroogd om als soepkruid te dienen. In Afrika ten zuiden van de Sahara en Zuid-Oost-Azië wordt knopkruid het meest gegeten. Ook in Mexico eet men het. Je kunt zowel de zachte steeltjes van de blaadjes als het blad eten. Daarnaast is het mogelijk om de bladeren te juicen. Dit sap kun je toevoegen aan tomatensap of verse groentesap.

Gratis eetbare gewassen

In een moestuin op zandgrond kan knopkruid snel opkomen. Niet getreurd, want je kunt knopkruid eten. Overigens is knopkruid één van de vele eetbare gewassen die we onkruid noemen. Andere voorbeelden zijn brandnetel, paardenbloem, melganzenvoet, herderstasje en weegbree. Al deze planten zijn eetbaar, dus waarom zou je ze als nutteloos onkruid beschouwen? In Afrika laat men eetbare wilde groente zoals bunga cabbage en shona cabbage gewoon staan tussen de maisplanten en de pinda´s met als doel om het later te consumeren.