Goede vetten in voeding: Omega-3 en Omega-6

We leven in een tijd dat iedereen wil lijnen. De markt wordt overspoeld door lightproducten. En toch is het verkeerd om alle vetten uit ons voedingspatroon te bannen. Vetten zijn een van de basisvoedingsstoffen en essentieel voor onze gezondheid. Het wordt pas ongezond als we er teveel van eten. En we moeten erop letten welke vetten we kiezen. Tot de goede vetten behoren visolie en plantaardige oliën uit koolzaad, olijven, lijnzaad of algen. Omdat al deze oliën een hoog gehalte aan omega-3 vetzuren bevatten of rijk zijn aan oliezuur. Aan de andere kant overheersen omega-6-vetzuren in dierlijke vetten, maar ook in olie uit zonnebloemen of maïs. Ons lichaam gebruikt de omega-6- en omega-3-vetzuren met lange ketens om hormoonachtige stoffen te produceren die het risico op hart- en vaatziekten aanzienlijk verminderen door hun effect op de bloedvaten.

Wat zijn essentiële vetzuren

We leven in een tijd dat iedereen wil lijnen. De markt wordt overspoeld door lightproducten. We horen steeds opnieuw dat we minder vet moeten gebruiken. En toch is het fout te denken dat we alle vet moeten bannen uit ons voedingspatroon. Niet alle soorten vet zijn immers slecht. Meer zelfs, ons lichaam heeft bepaalde vetten nodig om in optimale gezondheid te blijven, de essentiële vetzuren.

De betekenis van Omega-3 en Omega-6

De essentiële vetzuren Omega-3 en Omega-6 zijn de bouwstenen voor de celmembranen: zij zorgen voor het aanmaken van hersen- en zenuwweefsel. Ze staan in voor de productie van energie en voor een efficiënt immuunsysteem. Verder zorgen ze voor de voeding van een droge huid en hebben aldus een bijzondere waarde in de dermatologie. Omega-3 en Omega-6 vetten zorgen eveneens voor de aanmaak van een zeer belangrijke groep hormonen, de zogenaamde prostaglandinen. Prostaglandinen spelen een sleutelrol in talrijke stofwisselingsprocessen, waaronder de cholesterolregeling, de bloedplaatjesaggregatie en de regulering van ontstekingsprocessen.

Probleem is dat essentiële vetzuren absoluut onontbeerlijk zijn voor het optimaal functioneren van ons lichaam, maar dat ze niet door ons lichaam zelf kunnen worden aangemaakt. Daarom moeten we ze in voldoende hoeveelheden en bovendien in de juiste verhoudingen uit onze voeding halen.

Bevat onze voeding voldoende essentiële vetzuren?

Omega-3-vetzuren (EPA en DHA) komen voornamelijk voor in vis, noten, lijnzaad en postelein. Omega-6-vetzuren (GLA) voornamelijk in plantaardige oliën zoals bernagie-olie, teunisbloem-olie, zonnebloemolie, sesamolie, saffloerolie, soja-olie, druivenpitolie en maïsolie.

De moderne teeltwijzen hebben er echter voor gezorgd dat de bodem veel van zijn oorspronkelijke voedingswaarde kwijt is en dat gewassen en granen haast geen essentiële vetzuren meer bevatten. Ook de meeste vis die we momenteel op ons bord krijgen, is afkomstig van viskwekerijen waar de vis kunstmatig wordt gevoed. Daardoor bevat die vis veel minder omega-3 vetzuren dan de vis die uit de oceaan komt.

Daar komt nog bij dat onze moderne levensstijl een bijkomende verlaging van de hoeveelheid omega-3 in ons lichaam met zich meebrengt: omega-3 wordt gemakkelijk afgebroken door cafeïne en alcohol, een verhoogd gebruik van medicijnen en farmaceutische producten, roken, luchtvervuiling en stress.

Ook de verhouding tussen de essentiële vetzuren onderling is van belang. Onze westerse voeding bevat veel te weinig omega-3 in verhouding tot omega-6. In sommige gevallen heeft men zelfs vastgesteld dat er 20 tot 25 maal meer omega-6 dan omega-3 opgenomen wordt. Een gezonde verhouding is 1 : 1. Onderzoek toont aan dat een gebrek aan bepaalde vetzuren of een langdurig onevenwicht kan leiden tot een verslechtering van de gezondheidstoestand.

Goede en slechte vetten

Veel zogenaamde "moderne" vetten zoals margarine, dressings, snacks, chips, gehydrogeneerde oliën en alle vetten die tot zeer hoge temperaturen worden verhit bij het bakken of frituren, zijn ongezond. Onze westerse beschavingsziekten zoals kanker, hartkwalen, storingen van het immuuunsysteem, onvruchtbaarheid, leermoeilijkheden en osteoporose zijn daarvan een uiting.

Het raffinageproces dat opgezet wordt om de olie minder snel slecht te laten worden, stelt de olie bloot aan uiterst hoge temperaturen, chemische stoffen en bleekmiddelen, kunstmatige additieven en bewaarmiddelen, met als resultaat een geurloze, kleurloze en neutraal smakende olie waarvan de vitale voedingsstoffen werden vernietigd. Bovendien worden tijdens dit bewerkingsproces de omega-3 en omega-6 essentiële vetzuren helaas deels omgezet in schadelijke transvetzuren . Die vergroten de kans op hart- en vaataandoeningen. Bovendien verhogen ze gevoelig de kans op kanker.