Berg op de hoofdhuid: symptomen, oorzaak en behandeling

Wat is berg en hoe kun je berg verwijderen bij je baby, dreumes, peuter of kleuter? Seborroïsch eczeem is een chronische, hardnekkige aandoening, welke vooral op plaatsen voorkomt waar veel talgklieren aanwezig zijn zoals het behaarde hoofd en het gezicht. De mildste vorm van seborroïsch eczeem wordt 'hoofdroos' genoemd. Dit wordt gekenmerkt door een droge of vettige schilfering van de huid, met jeuk die kan variëren. Bij jonge kinderen noemt men deze aandoening 'berg'. Vooral in de eerste drie levensmaanden treedt deze afwijking op. De aandoening verdwijnt meestal vóór de leeftijd van een half jaar tot één jaar, maar peuters en kleuters kunnen er ook nog (flink) last van hebben.

• Berg op de hoofdhuid van een baby
• Klachten en symptomen van berg
• Oorzaak: Hoe ontstaat berg?
• Behandeling van berg op de hoofdhuid
• Onschuldige huidaandoening
• Berg verwijderen
• Aanvullende behandeling(en)
• Preventie: Tips!
• Berg op de hoofdhuid bij volwassenen: schalp

Berg op de hoofdhuid van een baby

Wat hoofdroos voor volwassenen is, is berg voor zuigelingen. Het is een milde vorm van seborroïsch eczeem. Berg is een aandoening van de hoofdhuid die vaak voorkomt bij kinderen gedurende de eerste drie levensmaanden. Vaak is de aandoening op z'n retour vóór het eerste levensjaar.

Klachten en symptomen van berg

Je hoeft niet medisch geschoold te zijn om berg te herkennen. Er zijn vettige, gele korstjes (soms dikke plaques) aanwezig op de behaarde hoofdhuid met roodheid, vooral op de haargrens en soms in de wenkbrauwen. De korstjes zijn vaak vastgeplakt aan de haren. Daarnaast kan het voorkomen op de plooi tussen neus en wangen, achter de oren en op de borst. Soms is er ook een hele fijne, witte schilfering zichtbaar. Normaal gesproken jeukt berg niet en dat is maar goed ook, want jeuk nodigt uit tot krabben en pulken, vooral bij (jonge) kinderen, zoals peuters en kleuters. Meestal verdwijnt berg vóór de leeftijd van 6 tot 12 maanden vanzelf, maar de meeste ouders wachten niet spontaan herstel af en doen hun best om dit probleem zelf aan te pakken.

Oorzaak: Hoe ontstaat berg?

Het is anno 2024 (nog) niet geheel duidelijk hoe berg ontstaat. Vermoedelijk is er sprake van een verhoogde activiteit van de talgklieren die talg produceren, het natuurlijke smeermiddel van de huid. Doordat de talgklieren 'overuren draaien' ontstaat er een overmaat aan talg dat wordt uitgescheiden. De huid vernieuwt zich dagelijks en oude dode huidcellen worden zonder dat je dit doorhebt verwijderd. Door de overmaat aan talg-achtige substantie kunnen deze oude huidcellen echter niet worden afgestoten, maar koeken ze aan elkaar. Daar komt bij dat de gist pityrosporon ovale zich graag in een vettige omgeving bevindt. Mogelijk dat bij berg een lokale gistinfectie een rol speelt, maar hier zijn de meningen nog over verdeeld.

Behandeling van berg op de hoofdhuid

Onschuldige huidaandoening

Berg is een volkomen onschuldige huidaandoening die vanuit medisch oogpunt niet behandeld hoeft te worden, temeer doordat kinderen er meestal geen hinder van ondervinden. Desondanks willen veel ouders het graag behandelen omdat het wat muffig kan ruiken en er niet zo fris uitziet. Indien ouders (of verzorgers) een overmaat van schilfers toch willen verwijderen, dan is dit het beste stappenplan:

Berg verwijderen

• Smeer 's avonds de korstjes in met bijvoorbeeld arachidis- of olijfolie, 10% ureumzalf FNA of Bergzalf om deze te verweken. Laat het de hele nacht intrekken. Leg desgewenst een handdoekje onder het kussen om het beddengoed te beschermen. N.B.: Gebruik géén middelen met salicylzuur ofwel schilferoplosser. Dit kan namelijk bij jonge kinderen vergiftigingen veroorzaken.
• Kies de goede shampoo / Bron: Lakov Filimonov/Shutterstock.com
  De volgende ochtend zijn de korstjes door inwerking van de olie of zalf verweekt en kun je ze voorzichtig verwijderen. Dit doe je met behulp van een luizenkammetje (of een andersoortige fijne kam met niet te scherpe tanden), waarmee je de verweekte korstjes en schilfers eruit kamt. Doe dit als je kindje ontspannen in een badje zit. Neem hiervoor rustig de tijd. Als het haar van je kindje erg vettig is geworden door de olie of de zalf, kun je de haren wassen met babyshampoo of een andersoortige milde shampoo.

Aanvullende behandeling(en)

Wanneer deze interventies weinig soelaas bieden, kan de huisarts nog een bepaald geneesmiddel aanraden om op de bergplekken aan te brengen. In dat geval kan ketoconazol shampoo uitkomst bieden. Ketoconazol is een antischimmelmiddel en is verkrijgbaar in shampoo en als zalf. De shampoo in een lichte concentratie verkrijgbaar bij de drogist en apotheek en in hogere concentratie en als zalf alleen via de huisarts op recept verkrijgbaar. In hardnekkige gevallen van berg kan de arts tijdelijk een klasse 1-corticosteroïd in een lotion voorschrijven en bij dikke korsten in een hydrogel. Indien er naast schilfering sprake is van eczeem, kan de arts eventueel een hydrocortison crème -welke uitsluitend op recept is verkrijgbaar- voorschrijven om de ontsteking te onderdrukken. Berg verdwijnt vroeg of laat vanzelf. Het kan enkele maanden tot enkele jaren duren.

Preventie: Tips!

Merk je wat schilfertjes op het hoofdje van je kleintje op? Geen zorgen, het kan berg zijn, maar we hebben een paar tips voor je om te voorkomen dat het erger wordt!

1️⃣ Zachte haarborstel: Gebruik een zachte borstel om regelmatig de hoofdhuid van je baby te masseren en voorzichtig schilfers te verwijderen. 🤗🍼

2️⃣ Milde babyshampoo: Kies voor een zachte, hydraterende babyshampoo en vermijd agressieve producten die de hoofdhuid kunnen irriteren. 🚿👶

3️⃣ Vaker wassen: Was het hoofdje van je baby regelmatig met lauw water en een milde shampoo om overtollige olie te verwijderen. 🛁💦

4️⃣ Niet krabben: Moedig je kleintje aan om niet te krabben, hoe erg het ook mag jeuken. Krabben kan de huid beschadigen. 🚫👋

5️⃣ Hydratatie: Houd de huid van je baby goed gehydrateerd door na het baden een milde babyolie te gebruiken. 🌿👶

6️⃣ Luchtigheid: Laat het hoofdje van je baby goed luchten. Vermijd te strakke mutsjes en laat de huid ademen. 🍃👒

Onthoud: berg is onschuldig en verdwijnt na verloop van tijd vanzelf.

Berg op de hoofdhuid bij volwassenen: schalp

Volwassenen kunnen ook last krijgen van een soort schilfering op hun behaarde hoofd die lijkt op de bekende 'berg' bij baby's. Bij volwassenen noemen we dit verschijnsel 'schalp' of Pityriasis amiantacea. Het wordt beschouwd als een variant van seborroïsch eczeem. Het uit zich in een schilferige opbouw op de hoofdhuid en wordt geassocieerd met bepaalde huidaandoeningen, waarvan seborroïsch eczeem er één is.

Maar geen zorgen, we hebben wat inzichten en tips voor je!

1️⃣ Milde shampoo gebruiken: Kies voor een zachte, anti-roos shampoo om de schilfering te verminderen en je hoofdhuid gezond en jeukvrij te houden.

2️⃣ Regelmatig wassen: Houd je haar en hoofdhuid schoon en was het regelmatig om schilfers te verwijderen.

3️⃣ Verzachtende conditioners: Gebruik conditioners die de hoofdhuid hydrateren en kalmeren teneinde irritatie te verminderen.

4️⃣ Niet krabben: We weten dat het jeukt, maar probeer niet te krabben om verdere irritatie te voorkomen.

5️⃣ Huisarts raadplegen: Als je last blijft houden van schilfers op je hoofdhuid, dan is het raadzaam om je huisarts te bezoeken.

6️⃣ Geduld hebben: Net als bij berg bij baby's, kan schalp met de juiste zorg en behandeling na verloop van tijd verminderen.

Lees verder

• Korstjes op hoofdhuid met schilfers en jeuk: oorzaken
• Korstjes op hoofdhuid: oorzaken korstjes, schilfers en jeuk
• Pityriasis amiantacea (schalp): symptomen en behandeling
• Hoofdroos: behandeling (anti-roosshampoo) en symptomen
• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling