De geneeskracht van echte guldenroede

Guldenroede is een mooie, gele bloem die soms bij bloemenwinkels te koop is. Daarnaast heeft het geneeskrachtige eigenschappen. Vroeger werd het een belangrijk wondkruid geacht. In de loop van de moderne geschiedenis zijn er meer geneeskrachten van guldenroede gevonden. In de Middeleeuwen kwam men erachter dat het goed voor de nieren werkt. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Naamgeving guldenroede
• Geschiedenis gebruik guldenroede
• Werkzame stoffen guldenroede
• Guldenroede voor de nieren
• De reinigende werking van guldenroede
• Guldenroede, goed voor de luchtwegen
• Overige medicinale werkingen
• Uitwendige medicinale eigenschappen guldenroede
• Raadpleeg een fytotherapeut

Naamgeving guldenroede

De botanische naam van guldenroede is Solidago Virgaurea. Solidago komt van het Latijnse woord ´solidare´ wat ´helen´ betekent. Virgarea is een samenstelling van ´virga´ wat ´roede´ betekent en ´aurea´ wat staat voor ´gouden´. Letterlijk betekent de Latijnse naam zoiets als genezende gouden roede. Een roede is een bezem; een schoonmaakartikel. De plant heeft reinigende eigenschappen. Het is alsof de bezem door je lichaam wordt gehaald en vuiligheid wat er niet behoort te zijn wat weggeveegd. In het Nederlands zijn er enkele alternatieve namen voor deze plant: Guldenroede, Heidens wondkruid, Heidens wormkruid, Gouden bezem, Goudroede en Vederkruid.

Geschiedenis gebruik guldenroede

Er bestaan ongeveer 100 soorten Solidago die veelal geneeskrachtige werkingen hebben. De Noord-Amerikaanse Indianen maakten gebruik van de Solidago Canadensis om op te kauwen tegen keelpijn, Solidago Odorata om te versterken en zweet uit te drijven en Solidago Rigida tegen bijensteken en slangenbeten. In Europa werd de plant vooral gebruikt om wonden mee te helen en de werking van de nieren te ondersteunen. Arnold van Villanova was in de 13e eeuw de eerste die de positieve werking op de nieren beschreef. Rembert Dodoens, de baanbrekende kruidenwetenschapper, schreef dat de Sarasijnen of de heidenen de naam aan deze plant hebben gegeven. Zij gebruikten dit kruid om wonden te genezen. Vroeger zat guldenroede in vrijwel alle wondkruidmengsels. Dodoens schreef dat de samentrekkende werking van guldenroede inzetbaar is tegen tandvleesproblemen, keelpijn en wonden. Behalver de diuretische werking zag hij dat het nierstenen afdrijft. Andere belangrijke schrijvers over geneesplanten zoals Nicholas Culpeper beschreven gelijkaardige werkingen. In de volksgeneeskunde was deze geelbloemige plant behalve om de genoemde werkingen bekend om zijn geneeskracht bij vochtopeenhoping, bedplassen, reumatische aandoeningen, jicht, huidaandoeningen, verkoudheid, bijholteontsteking, kinkhoest en etterende wonden.

Werkzame stoffen guldenroede

Van guldenroede worden bij voorkeur de jonge, verse toppen gebruikt. Soms wordt de hele plant gebruikt. Behalve guldenroede kunnen er andere planten uit de solidago-familie gebruikt worden zoals Solidago serotina Aiton en Solidago Canadensis. In solidago zitten voornamelijk veel werkzame flavonoïden: rutine, quercetine, quercitrine, isoquercitrine, kaemferol, astragaline, kaemferol 3-O-rutinoside, isorhamnetine, 3-O-glucorhamnosiden, nicotiflorine en afzeline. Voorts bevat het catechollooistoffen, catechinen, anthocyanidinen, triterpeensaponinen, virgaureasaponinen I en II, oleanolzuur, polygalazuur, de fenolzuren koffiezuur, isochlorogeenzuur en chlorogeenzuur, bidesmosidische fenolglycosiden zoals salicinederivaten, leicarposide en virgaureoside A. In mindere mate bevat het bitterstoffen, oxaalzuur, wijnsteenzuur, citroenzuur, enkele etherische oliën, polyacetylenen en polysacchariden.

Guldenroede voor de nieren

Guldenroede is een tonicum voor de nieren. Het werkt urinedrijvend. De saponinen en leicarposide zorgen ervoor dat het een spoelmiddel is voor de urinewegen. De urineproductie kan na inname tweemaal zo hoog zijn zonder dat de nieren geïrriteerd raken. Het helpt nierstenen te voorkomen, is samentrekkend en ontstekingswerend. Verder zorgen de saponinen in samenwerking met koffiezuur en chlorogeenzuur ervoor dat het antiseptisch werkt voor de urinewegen. Bovendien is het een weefstelherstelmiddel voor de nieren. Daarnaast is het krampwerend en verhoogt het de weerstand van de bloedvatwanden in die zin dat er minder vocht doorheen sijpelt. Deze indrukwekkende reeks aan medicinale werkzaamheden zorgen ervoor dat het door fytotherapeuten als geneeskruid kan worden ingezet bij:

• Oedemen of vochtopeenhopingen, chronische nierontsteking, nierinsufficiëntie,
• Verhoogd ureumgehalte, te lage urineproductie,
• Adjuvans bij blaasontsteking door o.a. E. coli,
• Nierontsteking, urinebuisontsteking,
• Pijnlijke urinelozing,
• Niergruis, blaasgruis, reiniging van de nieren, preventie blaas- en nierstenen,
• Albuminurie of eiwit in de urine,
• Bedplassen,
• Ondersteunend bij benigne prostaathypertrofie of goedaardige prostaatvergroting,
• Ondersteunend bij hoge bloeddruk,
• Ondersteunend bij overmatig veel menstruatiebloedverlies.

De reinigende werking van guldenroede

Omdat urinezuur wordt afgedreven en er meer urine wordt aangemaakt worden allerlei non-nutriënten die in het lichaam tijdelijk opgeslagen zijn verwijderd. Er vindt door inname van guldenroede een schoonmaak van binnen plaats. Allerlei gevolgen van een teveel aan toxinen kunnen leiden tot reumatische aandoeningen, jicht en huidproblemen. De reinigende werking van guldenroede helpt de oorzaak van ziekten weg te nemen. Dat werkt efficiënter dan een ziekte bestrijden met een symptoombestrijdend geneesmiddel. Door deze krachtige zuiverende werking wordt guldenroede door fytotherapeuten aangewend bij de volgende indicaties:

• Jicht, artritis, artrose,
• Acné, eczeem,
• Voorjaarskuren, reinigingskuren, zelf-ontgiftingskuren.

Guldenroede, goed voor de luchtwegen

Guldenroede werkt samentrekkend en ontstekingsremmend op de slijmvliezen van de bovenste luchtwegen. Het vermindert te grote afscheiding van de slijmvliezen. De saponinen zorgen ervoor dat het slijm los komt. Hierdoor kan de guldenroede worden voorgeschreven bij de volgende luchtwegenindicaties:

• Neusverkoudheid, hooikoorts, bijholteontsteking,
• Keelpijn, amandelontsteking, strottenhoofdontsteking,
• Adjuvans bij kinkhoest, hoest en astma.

Overige medicinale werkingen

• Het is galdrijvend, draineert de lever en wordt daarom ingezet bij leveraandoeningen en flatulentie.
• Het werkt darmgasverdrijvend en samentrekkend op het darmslijmvlies; daarom wordt het aangewend bij diarree en darmslijmvliesontsteking.
• Het is een zweetdrijvend middel en kan derhalve gebruikt worden bij griep, koorts en grippale aandoeningen.

Uitwendige medicinale eigenschappen guldenroede

De looistoffen maken guldenroede een plant die bloedstelpend, wondhelend en samentrekkend werkt. Hierdoor kan het bij wonden en keelproblemen worden gebruikt. Hier staan enkele geneestoepassingen inclusief de verwerkingsvorm:
Compressen en vers gekneusde bladeren:

• Slecht helende wonden,
• Zweren,
• Insectenbeten.

Gorgelen:

• Tandvleesontsteking, losse tanden,
• Mondslijmvliesontsteking, Keelpijn,
• Amandelontsteking, heesheid.

Raadpleeg een fytotherapeut

Wie guldenroede als geneeskrachtig middel wilt gebruiken wordt aangeraden een consult te nemen bij een fytotherapeut. Guldenroede-extracten en medicijnen in de vorm van moedertincturen, poeders, nebulisaat, vloeibaar extract, zalf, crème en capsules dienen alleen op voorschrift van bevoegden gebruikt te worden. Een fytotherapeut kan je daarover meer vertellen net als over de eventuele bijwerkingen en interacties met andere medicijnen of kruiden. Daarnaast bestaan er heilzame combinaties met kruiden. Alle in dit artikel genoemde medicinale werkingen van dit geneeskruid zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en komen uit het Groot Handboek Geneeskrachtige Planten van Geert Verhelst, een standaardwerk op het gebied van genezende planten. Het boek wordt gebruikt in de fytotherapie.