Joods medische ethiek: Torastudie en fysieke gezondheid

In de moderne tijd hechten veel mensen aan een goede gezondheid en een fit lichaam. Velen van hen zoeken hun toevlucht tot gezonde voeding, voedingssupplementen, veel bewegen, en allerlei andere zaken om het lichaam gezond te houden. Omdat volgens het Jodendom het lichaam het voertuig is van de ziel is het van groot belang om gezond te leven. Traditionele Joden zeggen dat het lichaam in goede conditie gehouden moet worden voor het leiden van een spiritueel leven en voor het vervullen van de mitswot (verplichtingen om de Tora wetten na te leven).

• Wat wordt in het algemeen verstaan onder gezondheid?
• Joodse visie op balans tussen Torastudie (spiritualiteit) en fysieke gezondheid
• Joden hebben minder aandacht voor sport dan andere volken
• Maimonides zegt dat oefeningen goed zijn
• Rabbijn Kook hecht veel waarde aan fysieke gezondheid
• Komst van de Masjiach (Messias) - speciale zorg voor het lichaam
• Gezonde voeding en voedingssupplementen
• Gezonde voeding
• Voedingssupplementen
• Bidden voor een gezond leven

Wat wordt in het algemeen verstaan onder gezondheid?

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is “gezondheid een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en sociaal welzijn, en niet alleen de afwezigheid van ziekte en invaliditeit.” Er bestaat echter ook een wat afgezwakte definitie over gezondheid: “een toestand van subjectief welbevinden op geestelijk, lichamelijk en maatschappelijk gebied, een evenwichtstoestand tussen krachten die deze balans verstoren en krachten die deze balans handhaven.” Deze laatste definitie zit wat dichter bij de realiteit dan de eerste. We kunnen ons simpelweg niet 'volledig' gezond noemen. Het is het zoeken naar evenwicht en dat is voor ieder mens weer anders.

Joodse visie op balans tussen Torastudie (spiritualiteit) en fysieke gezondheid

De Joodse visie op gezondheid gaat al eeuwen terug. Het is van belang een balans zien te vinden tussen Torastudie (spiritualiteit) en fysieke gezondheid. Een religieuze Jood bestudeert altijd de Tora 24 uur per dag, 7 dagen per week en 365 dagen per jaar. Hij/zij neemt pauzes om te eten, slapen, bidden, de kost te verdienen en weer op te laden. De rest van de tijd verbindt hij/zij zich met G'd door Zijn wijsheid te bestuderen. De minimumvereiste is dat je één keer per dag en eenmaal per avond enige tijd voor studie instelt.

Joden hebben minder aandacht voor sport dan andere volken

Het Joodse volk heeft minder aandacht voor sport dan andere volkeren. Dit heeft historische redenen. In de Griekse en Romeinse tijd werd sport geassocieerd met afgodendienst en werd naakt gesport. Joodse geleerden schreven daarom negatief over sport. Het boek van Maccabeeën beschrijft de slechte Joodse Hellenen als enthousiaste leden van Griekse gymnasiums. Ook wordt in de Talmoed negatief geschreven over de Romeinse gladiatoren. Toch waren fysieke activiteiten niet geheel afwezig in de Joodse geschiedenis, zelfs in premoderne tijden. Er zijn enkele meldingen van Talmoedische wijzen die actief waren in fysieke activiteiten - Resh Lakish bijvoorbeeld.

Maimonides zegt dat oefeningen goed zijn

De grote Joodse wijsgeer en arts Maimonides schreef al over de balans tussen spiritualiteit en fysieke activiteit. Hij zei: "Een gezond en heel lichaam is een onderdeel van de G'ddelijke dienst." Hij onderstreepte het belang van oefeningen en gezondheid en gematigd eten. Maimonides stelt dat een persoon 'zijn of haar lichaam moet betrekken en zich elke ochtend moet inspannen om zweet te produceren'. ¹

Rabbijn Kook hecht veel waarde aan fysieke gezondheid

De Religieus Zionistische Rabbijn Kook die leefde in de vorige eeuw hechtte veel waarde aan fysieke gezondheid omdat er een constante wederkerige relatie is tussen lichaam en geest. Hij promootte een Zionisme dat streefde naar herstel van het lichaam van het Joodse volk zodat het spiritueel kon opbloeien. Het tonen van berouw over zonden kon volgens Kook alleen maar slagen als het lichaam in goede conditie is.

Komst van de Masjiach (Messias) - speciale zorg voor het lichaam

Het belang van een gezond lichaam kreeg veel meer nadruk in latere generaties. Voor de latere generatie, hoe dichter de tijd nadert voor de aanstaande komst van Masjiach (Messias); een tijd waarin de latente spiritualiteit die in het lichaam wordt gevonden, naar voren zal komen, de ziel koestert en onderhoudt. Als zodanig moet speciale zorg aan het lichaam worden gegeven en moet een extra mate van respect worden toegekend.

Gezonde voeding en voedingssupplementen

Gezonde voeding

Eten is belangrijk om de fysieke wereld te verheven. Het gaat om een spirituele kringloop: eten om G'ddelijke levenskracht uit de materie te halen. Belangrijke aandacht m.b.t. fysieke gezondheid is hoe en wat Joden eten. Het gaat erom of het voedsel koosjer is, hoe het is bereid, en de zegens die erover uitgesproken worden. Maar het traditionele voedsel op Shabbat en feestdagen is doorgaans overvloedig en niet altijd gezond (denk bijvoorbeeld aan bagels en donuts). Toch heeft het Jodendom de Joden bedachtzame voedselzegening gegeven en deze zullen, indien gezegd met kavanah (intentie), waarschijnlijk leiden tot gezonder eten.

Voedingssupplementen

Joden gebruiken ook voedingssupplementen. Maar Joden gebruiken geen supplementen waarin dierlijke bestanddelen zijn verwerkt. Het Jodendom heeft geen bezwaren tegen het gebruik van vitaminen. Bij de firma Solgar staat op de voedingssupplementen aangegeven welke koosjer zijn en welke Joden dus kunnen gebruiken.

Bidden voor een gezond leven

Tot slot is het van belang om te bidden voor een gezond leven. Het is een positief gebod te bidden tot G'd voor wat je nodig hebt om gezond te blijven of om beter te worden.

Voetnoot
¹ Martin Buber vertelt het verhaal van Rav Simcha Bunim die in het gebed Psalm 35 vers 10 heel letterlijk neemt waarin staat dat “Alle beenderen zullen zeggen: Eeuwige wie is gelijk aan U.” Hij moest dus eerst lichamelijke oefeningen doen om zijn beenderen wakker te maken.