De geneeskracht van hypoxis rooperi

Hypoxis is een Afrikaanse geneesplant. De plant heeft een bewezen werking bij vergrote prostaat. In Zuid Afrika, Zimbabwe en Botswana, de landen waar deze plant van oorsprong groeit, brandt men graslanden af om ecologische redenen. Dit gebeurt vooral in de Kalahariwoestijn. Gelukkig is dit plantje bestand tegen deze branden. Overigens is het platbranden van graslanden een dubieuze praktijk die vooral in het voordeel is van jagers die op dieren willen schieten en toeristen die dieren willen zien. Dat geeft een andere dimensie aan het de term ´ecologische reden´. Het Wereldnatuurfonds steunt en organiseert het platbranden van graslanden, niet alleen in Zuidelijk Afrika maar het WNF brandt ook graslanden plat in onder andere Kenia en Tanzania.

Inhoud:

• Naamgeving hypoxis
• Sterbloem, gifbloem en Afika patat
• Hypoxis in de Afrikaanse volksgeneeskunde
• Werkzame stoffen hypoxis
• Goedaardige prostaatvergroting
• De wortel is zwart
• Veiligheidswenken

Naamgeving hypoxis

Hypoxis hemerocallidea is de Latijnse naam van deze plant. In het Nederlands gebruiken we exact deze naam of het Latijnse synoniem Hypoxis rooperi. Meestal wordt gewoon hypoxis gezegd en die naam zal in de rest van dit artikel aangehouden worden. De naam hypoxis is een samenvoeging van de Griekse woorden hypo (onder) en oxy(scherp). Dat slaat op het feit dat de stamper van onder een puntige vorm heeft. Hemero betekent ´dag´ en kallos ´schoonheid´. Hemerocallidea betekent dus ´schoonheid voor een dag´ en het heeft die naam gekregen omdat de bloemen ongeveer een dag lang bloeien.

Sterbloem, gifbloem en Afika patat

In het Engels kent men wel een eigen naam voor deze plant namelijk African star grass of African potato. Star grass slaat op de stervormige bloem en African potato heeft de plant gekregen omdat voor medicinale doeleinden enkel de wortelknol wordt gebruikt. In het Afrikaans, de zustertaal van het nederlands heet de plant sterblom of gifblom. Het zou dus logisch zijn om in het Nederlands de plant sterbloem of gifbloem te noemen. De plant heet gifbloem omdat de bloem giftig is, in tegenstelling tot de wortel. De plant is in het Afrikaans ´Afrika patat´ genoemd omdat de wortel lijkt op een aardappel. Helaas is dit geen adequate naam omdat het gedeelte dat op een aardappel lijkt gaat om een gezwollen stengel en niet om een wortelknol.

Hypoxis in de Afrikaanse volksgeneeskunde

De Zulu genezers van Zuidelijk Afrika hebben de sterbloem al eeuwenlang aangewend om zijn medicinale kwaliteiten. In de Afrikaanse volksgeneeskunde wordt de wortel van hypoxis op meerdere manieren gebruikt. In de eerste plaats wordt het bij tuberculosis en kanker ingezet. Andere medicinale toepassingsvormen zijn: benigne prostaathypertrofie of vergrote prostaat, urineweginfecties en testiculaire tumoren. Verder wordt het gebruikt als laxeermiddel en om wormen te verdrijven. Ook angst, hartkloppingen, depressie, zenuwgestelstoornissen en reumatoïde artritis kunnen er volgens Afrikaanse genezers mee worden behandeld.

Werkzame stoffen hypoxis

Van hypoxis of zo je wilt sterbloem wordt voor medicinale doeleinden uitsluitend het verdikte gedeelte van het ondergrondse gedeelte van de stengel gebruikt wat voor het gemak een wortelknol wordt genoemd maar dat niet is. In deze knol zit hypoxoside, fytosterolen waaronder betasitosterol, sterolinen, monoterpeenglycosiden en de cytokininen zeatine, zeatineriboside en zeatineglucoside.

Goedaardige prostaatvergroting

Uit een Amerikaans onderzoek uit het jaar 2000 blijkt dat hypoxis samen met een paar andere geneesplanten te weten brandnetel, zegepalm, rood stinkhout en pompoen een prima middel is bij benigne prostaathypertrofie of goedaardige prostaatvergroting. Het werkt ontstekingswerend en ontzwellend. Dat laatste komt doordat de prostaatgroeibevorderende stof dihydrotestosteron of DHT wordt ingedamd door de fytosterolen in hypoxis. Uit klinische onderzoeken wordt voorts de constatering opgemaakt dat wanneer de prostaat verkleint, de urinestroom wordt bevorderd. Door deze medicinale eigenschappen is hypoxis een uitstekend middel bij goedaardige prostaatvergroting.

De wortel is zwart

De wortel schijnt ook goed te helpen bij herpes simplex, reuma, kanker en HIV. In Zimbabwe zijn de gedroogde knollen te koop voor toeristen en lokale bewoners. De wortels die er verkocht worden zijn zes centimeter breed en 25 centimeter lang. Van oorsprong zijn de wortel geelbruin maar als ze aan het daglicht worden bloot gesteld, kleuren ze snel zwart. Het wordt zelfs als basis voor een zwarte kleurstof gebruikt.

Veiligheidswenken

Wie zelf hypoxis wilt gebruiken kan zich het beste wenden tot de producten die op de plank worden verkocht. Het kan gevaarlijk zijn om rauwe op aardappel gelijkende delen van hypoxis te gebruiken omdat deze toxische stoffen kunnen bevatten. Er is geen juiste dosis voor deze plant; ga af op de lokale verkopers die het zullen moeten weten. In een dosis zou 60mg tot 130mg betasitosterol moeten zitten om het een medicinale werking te geven. Let op de volgende zaken:

• Soms heeft hypoxis een laxerend effect.
• Omdat er fytosterolen in zitten mag het bij zwangerschap alleen op voorschrift van een fytotherapeut worden ingenomen.
• Omdat de plant vaak wordt geplukt op onooordeelkundige wijze is de plant bedreigd. Zelf zou je de plantwortel kunnen scheuren zodat hij door blijft groeien. Het probleem bij reproductie van deze plant is dat er wel zaden worden gevormd maar deze een jaar inactief blijven.