81 geneesplanten uit Polynesië

Hieronder staan 81 planten vermeld die in heel Polynesië (Samoa, Tonga, Wallis, Futuna, Cookeilanden, Frans Polynesië, Tahiti en Rapanui worden gebruikt. De lijst staat op alfabetische volgorde en de Latijnse naam van de planten is gebruikt. Soms wordt gezegd dat een plant ook wordt gebruikt in India of op de Filipijnen. Dat is enkel omdat dit aantoont dat de plant inderdaad een goed en algemeen aanvaard geneesmiddel is. Planten die over het algemeen maar op één eiland worden gebruikt tegen een ziekte, zijn minder betrouwbare geneesplanten, hoewel niet uit te sluiten valt dat de lokale eilandbewoners een nieuwe geneeskrachtige werking hebben ontdekt die elders ter wereld nog onbekend is.
Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Achyrantes aspera

Op Samoa wordt deze plant gebruikt bij abcessen en wonden. In Tonga wordt deze plant gebruikt door de bladeren samen te wrijven zodat je een sap verkrijgt. Dit sap wordt op wonden gedaan om ontstekingen en tetanus tegen te gaan. In Tahiti worden de bladeren gebruikt tegen pijnen, wonden, mondabcessen en cariës ofwel gaatjes in de tanden. In India en China wordt deze plant eveneens veel gebruikt bij ontstekingen en wonden.

Adenostemma viscosum

Deze plant wordt in Tahiti gebruikt als een pleister op wonden, blauwe plekken en ontstekingen. Tahitianen gebruiken van alle medicinale planten deze plant het meest. Het geldt als een soort panacee, een multi-inzetbaar universeel geneesmiddel. Behalve de al genoemde aandoeningen wordt het eveneens ingezet bij tumors, pijnlijk urineren en menstruatieproblemen. In Hawaii schijnt deze plant gebruikt te zijn bij koortsen. In Indonesië en Maleisië, twee buurlanden van het gebied dat we als Polynesië aanduiden, geldt deze plant ook als geneesplant.

Aleurites moluccana

In het Engels heet deze boom de candle nuttree. De olie wordt traditioneel gebruikt om fakkels van te maken. In de bast van deze boom zitten veel tanninen. De Polynesiërs maken daar gebruik van door de bast te gebruiken als gorgeldrank. Deze drank is goed tegen keelpijn, keelontsteking, amandelontsteking en zweren in de mond. In Hawaii wordt het sap ook wel verwerkt tot een zalf die allerlei zweren, snijwonden en fracturen kan verdrijven. In Tonga wordt er een thee gemaakt van de bast welke gedronken wordt bij problemen in de onderbuik en maagaandoeningen. Op de Cookeilanden staat de olie bekend als massageolie tegen hoofdpijn; voor dit doel wordt de olie gemixt met de gekneusde bladeren van de moemoe ofwel Phyllanthus virgatus.

Aloë vera

Deze plant is ingevoerd in Polynesië. Voor 1930 is het gebruik van aloë vera niet beschreven. De plant wordt thans daarentegen veel gebruikt; vandaar dat men soms abusievelijk denkt dat het een traditioneel Polynesisch geneeskruid is. Het wordt vooral gebruikt om snij- en brandwonden te verhelpen. Dit gebruik vindt vooral plaats in Hawaii, Tahiti, de Cookeilanden, Tonga en Samoa.

Argemone glauca

Van deze plant komt een geel sap dat kan worden gebruikt voor tandpijnen. Verder is het ingezet bij schaafwonden, wratten en verschillende pijnen. De plant is gerelateerd aan de Europese klaproos, in Engeland bekend als poppy. Hij is getest op muizen en blijkt dezelfde pijnstillende en slaapverwekkende eigenschappen te hebben.

Artocarpus altilis

De Nederlandse naam voor dit eetbaar medicijn is broodvrucht. Hij komt voor in heel Zuidoost Azië en Polynesië. Sommigen menen dat de broodvruchtboom oorspronkelijk alleen op Java groeide. De waarde van de broodvruchtboom ligt in eerste plaats op nutritief gebied en in tweede instantie op het gebied van timmerhout. Toch zijn er legio medicinale toepassingen. De vrucht scheidt een latex af die wordt gebruikt voor de behandeling van schaafwonden, abcessen, pijnen en wonden. Op Samoa en Futuna wordt op de middennerf van het blad gekauwd om het sap te winnen; dit sap wordt vervolgens als oogdruppelmiddel gebruikt. In Samoa en Tonga maakt men een thee van de bast van de broodvruchtboom om een medicijn te creëren bij maagproblemen en problemen van de spijsvertering. Het sap wordt in Tahiti gebruikt bij contusies ofwel blauwe plekken, pijnen en dislocaties. Verder wordt de plant gebruikt bij keelontsteking, hoest bij kinderen, bloed in de urine en de uitscheiding van de nageboorte bij vrouwen die net een kind hebben gebaard. De loten van de bladeren worden op de Cookeilanden en in Tahiti ingezet bij onderbuikpijnen. Daarnaast wordt het as van de verbrande bladeren van broodvrucht op de Cookeilanden samen met het sap van een bananenboomstam gebruikt om op puistjes aan te brengen.

Bidens pilosa

Bidens pilosa (zie ook hoofdfoto) groeit volop in tropisch Amerika en is geïntroduceerd in Polynesië vanaf 1839. Van de bladeren en de bloemen wordt een thee gemaakt die geldt als bloedzuiverend. Deze thee kan ook worden ingezet bij maagproblemen en keelpijn. Op de Marquesaseilanden en in Rapanui worden de bladeren gekneusd en gebruikt als papje om snijwonden mee te behandelen. Op de Cookeilanden gebruikt men nog steeds de ouderwetse manier om snijwonden te behandelen: het kauwen op de bladeren om er een papje van de maken. In Mexico, Tonga en Hawaii worden de bladeren van dit als onkruid groeiende geneesplantje gebruikt om een medicinale thee mee te maken. Op Turi, een streek op Nieuw-Guinea, het op één na grootste eiland ter wereld, worden de zaden van de Bidens pilosa gebruikt om pus uit wonden te trekken.

Bischofia javanica

Deze geneeskrachtige boom groeit van India tot de Cookeilanden. Behalve dat het sap van de boom wordt gebruikt om traditionele gewaden roodbruin mee te kleuren, kent deze boom geneeskrachtige eigenschappen. De bast wordt in Tonga, Samoa en Futuna gebruikt bij kinderen die last hebben van mondinfecties. In Samoa wordt het bladsap gebruikt als oogdruppelmiddel bij pterygium en andere oogaandoeningen. De geschraapte bast wordt niet zelden ingezet samen met andere medicinale planten teneinde spijsverteringsproblemen te verhelpen. Op het eiland Tonga wordt de bast ingezet om brandwonden mee te behandelen.

Calophyllum inophyllum

Op Tonga wordt er een olie gemaakt van de zaden van deze plant. Dit wordt Tonga-olie genoemd. Deze olie wordt ingezet als massageolie bij pijnlijke gewrichten en reumatische aandoeningen zoals artrose en artritis. Ook in India, Samoa, Tahiti en de Cookeilandfen kent men deze toepassing. Daarnaast worden de gekneusde bladeren in zeewater gedoopt om infecties, schaafwonden, ontstekingen en schurft mee te behandelen. In Indonesië, Tonga, Tahiti, Fiji, Maleisië en op de Filipijnen worden een infusie van de bladeren gebruikt als oogdruppelmiddel.

Cananga odorata

In het Engels heet deze boom de perfumeboom, wat parfumboom betekent. De boom kreeg deze naam omdat hij zeer opvallend geurende bloemen heeft. Op Tonga en Samoa wordt de bast van deze boom vermengd met de bast van Erythria variegata om een infusie te maken die helpt bij maagpijnen, indigestie en kolieken.

Capsicum frutescens

Deze plant staat algemeen bekend als hete peper. In Hawaii worden de zaden van deze plant vermengd met zout teneinde het toe te passen op pijnlijke spieren en andere pijnlijke lichaamsdelen. De bladeren van deze plant worden vooral gebruikt in Tonga en Samoa door ze te wrijven in je handen. Vervolgens kunnen ze worden gebruikt om wonden, zwellingen en abcessen mee te behandelen. In Tonga worden de bladeren aangewend bij ontstekingen. Op Samoa gebruikt men de bladeren om een drank van te maken die wordt ingezet bij hoest. In Tahiti en op de Cookeilanden worden de gekneusde bladeren vermengd met kokosnootolie teneinde zwellingen mee te behandelen.

Carica papaya

Papaja wordt op talloze wijzen medicinaal ingezet. In Tahiti, Hawaii en Samoa wordt gedroogd papajazaad aangewend als antibacterieel en antiparasitair middel. De bladeren en het latexsap worden in Maleisië en delen van Zuidoost-Azië voor hetzelfde doel ingezet. Op de Cookeilanden wordt een onrijpe papaja geraspt Tahiti wordt een thee van de bloemen van de papaja gebruikt tegen hoge bloeddruk. Op Samoa wordt de binnenbast van de papaja gebruikt tegen tandpijn. In Tonga worden de onrijpe zaden aangewend om diarree mee te behandelen. De zaden werken eveneens bij maagzuur.

Cassythea filiformis

Op Tonga wordt een thee gezet van de loten van deze plant. Deze thee is goed tegen wormen. Ook bij overmatige menstruele bloedingen en bloedingen na een bevalling kan deze thee worden gedronken. Samen met de wortels van de Hibiscus tiliaceus wordt de cassythea ingezet als behandeling bij aambeien.

Casuarina equisetifolia

Op Tonga wordt de bast van de casuarine of ijzerhoutboom gebruikt om een thee te zetten die goed is bij hoest, keelinfecties en maagpijn. Samoanen gebruiken het daar eveneens voor en ze zetten de boom bovendien in bij diabetes en astma. Op Tahiti wordt deze plant ingezet voor diabetesproblemen en zenuwziekten. Soms wordt het ook bij gonorroe aangewend.

Centella asiatica

Op Samoa wordt het sap van de gekneusde bladeren in ogen gedruppeld om oogziekten te verhelpen. De druppels worden in de neusgaten gedruppeld om migraine-hoofdpijn tegen te gaan. In Niue is het gebruikelijk om een papje te maken van de bladeren wat wordt aangebracht op zwellingen. Verder wordt de plant van India tot Fiji gebruikt om zijn antibiotische eigenschappen, die vooral van pas komen bij lepra.

Citrus sinensis

De Citrus[L][/L] sinensis is een gewone zoete sinaasappel maar dan met een groene schil in plaats van oranje. Op de Cookeilanden wordt sinaasappelsap gemengd met kokosnootolie en castorolie, een product van de wonderboom, om een zuiverend middel te maken; vooral door de castorolie is het een middel waarvan je sneller naar de W.C. moet. De jonge bladeren van de sinaasappelboom worden soms vermengd met die van een guaveboom om onderbuikpijn tegen te gaan. Een hele geschilde sinaasappel wordt gebruikt om een visgraat die vast in de keel zit los te maken. Op Tahiti worden de bladeren van de sinaasappelboom ingezet bij interne ziekten zoals fracturen.

Cordia subcordata

De bladeren van deze boom worden in Tahiti gebruikt als middel bij astma en bronchitis. Vaak worden er evenveel gele als groene bladeren gebruikt. Leververgroting wordt ook met deze plant tegen gegaan. Verder kan het een ontsteking van de lymfeklieren verhelpen. Op de Cookeilanden wordt het gebruikt bij albumine in de urine. Verder worden er op de Cookeilanden een gelijk aantal gele en groene bladeren gemixt met noni of Indische moerbei, fruit van de noniboom en de miro of Thepsia populnea om buikzwellingen en urineweginfecties te behandelen.

Cordyline fruticosa

Op Samoa wordt deze plant aangewend om ontstekingen, zwellingen en droge koorts te bestrijden. De hele bladeren worden er als massageblad gebruikt, vooral bij hoofdpijnen. In Tonga worden de bladeren gebruikt om oogbehandelingen mee uit te voeren. Verder wordt het gemixt met Tonga-olie om tandpijnen en tandabcessen mee te bestrijden. Deze laatste toepassing wordt ook in Nieuw Guinea gehanteerd. De bladeren van deze struik kunnen op de Cookeilanden worden gemixt met castorolie om een goed laxeermiddel te maken. Een heel blad wordt om de nek gebonden om nekpijn en keelpijn mee te behandelen. Op Samoa en de Cookeilanden wordt een infusie van de bladeren gebruikt om op brandwonden te deppen. In Tahiti is deze plant een natuurlijk medicijn met een uitwendige toepassing bij abcessen en oorpijn. Inwendig kan het er worden ingezet tegen lendepijn, verschillende ontstekingen en koorts. Op Hawaii gebruikt men de bladeren tegen koorts door iemand in te wikkelen in een kompres op basis van Cordyline fruticosa.

Curcuma longa

Kurkuma wordt in het Nederlands ook wel geelwortel genoemd. In Polynesië wordt deze wortel traditioneel gebruikt als kleurstof voor textiel. Behalve deze toepassing wordt kurkuma op Samoa, Niue, Tonga, Futuna en Uvea gebruikt als zalf op zweren, mondzweren en uitslag. Op Tahiti wordt kurkuma gebruikt bij diabetes, gonorroe en incontinentie. Op de Cookeilanden wordt een infusie van kurkuma aangewend bij urineweginfecties. Op Hawaii wordt het als zalf gebruikt om zijn antiseptische werking. Oor- en sinusholteaandoeningen worden eveneens met kurkuma aangepakt.

Davallia solida

Deze plant wordt niet vaak alleen gebruikt. Aan de andere kant is het wel één van de meest gebruikte Polynesische kruiden in medicinale kruidenmixen. Samen met de phymatosorus wordt het gebruikt als purgeermiddel. Zo zijn er nog tientallen andere toepassingen in kruidenmengsels.

Dichrocephala integrifolia

Net als de voorgaande plant wordt deze plant voornamelijk in herbale remediemixen gebruikt. Veel van deze mixen zijn goed voor het spijsverteringskanaal en de maag. Verder wordt de plant gebruikt bij jicht, keelontsteking, diarree, overgeven, koorts, menstruatieproblemen en chronische hoest. Het lijkt qua werking een beetje op kamille.

Dodonaea viscosa

Op Hawaii wordt deze plant gebruikt tijdens de behandeling van jeuk, uitslag en bultjes op de huid. Op Samoa wordt er koorts mee behandeld, net als op de Filipijnen en in sommige andere landen. Daarnaast is deze plant in vele landen, van India tot de Caraïben, gebruikt in lotions, baden en zalven. Het vermindert huidproblemen.

Eucalyptus

De bladeren van eucalyptus worden op Hawaii gekookt en toegepast in een zweetbad tegen pijn. De stoom van eucalyptus wordt traditioneel gebruikt om astma, congestie en koorts mee te bestrijden. Een aftreksel wordt soms aangewend bij snijwonden, uitslag en huidzweren.

Euodia hortensis

Deze plant heeft een sterke geur. Deze geur is zeer plezierig voor Polynesiërs maar onplezierig voor demonen. Daarom gebruikt men deze plant bij ziekten die door demonen worden veroorzaakt. Kokosnootolie wordt voor dit doel samen met de gekneusde bladeren op het lichaam aangebracht en ingemasseerd. Op Tonga gebruikt men een infusie van de bladeren tegen zwellingen, hoofdpijnen en andere ziekten met buitennatuurlijke oorzaken. Ook op Futuna wordt de plant bij zwellingen ingezet. Op Niue wordt op de bladeren gekauwd tegen tandpijn en maagpijn.

Euphorbia heterophylla

De bladeren van deze plant worden gekneusd en in warm water gedaan. Dit werkt als een purgeermiddel; een zuiverend middel dat de darmen leeg maakt. De plant is licht giftig.

Ficus prolixa

Deze Polynesische banyan is vooral op de Marquesas-eilanden een heilige boom die bij elke rituele plaats van samenkomst staat. Vroeger bewaarde men er de schedels van overleden personen; de boom is zo groot dat er wel meer dan honderd schedels in één boom zitten. Daarnaast worden de luchtwortels van deze imposante boom als versterkende middelen en als remedie bij hoest, zere keel en bronchitis. Ook infecties van de vagina en urinewegen kunnen ermee worden behandeld.

Garcinia sessilis

De bloemen van deze boom hebben een sterke geur en worden gebruikt in Tonga om tonga-olie mee te parfumeren. Thee van de bladeren worden aangewend als oogdruppels bij ooginfecties. Dezelfde thee is soms gebruikt bij een ziekte die lokaal bekend staat als ´demonenziekte´.

Gardenia taitensis

Deze boom komt voor van de Nieuwe Hebriden tot aan de oostelijke Polynesische eilanden maar is vooral beroemd in Tahiti waar er allerlei cosmetische producten zoals zeep en shampoo mee worden gemaakt. Hoofdpijn wordt tegen gegaan door een afkooksel van de bloemen te gebruiken. Op de Cookeilanden ruiken ze soms gewoon aan de bloemen om hoofdpijn tegen te gaan. De hoofdpijn wordt meestal veroorzaakt door demonen. Op Amerikaans Samoa worden de bloemen gebruikt om het bloed te zuiveren en als behandeling bij diabetes. Een thee van de bast wordt in Futuna aangewend om een abortus te forceren. Dezelfde tiareschorsthee, maar dan afgekoeld, kan worden gedruppeld in neus en ogen als anti-demonmedicijn.

Geniostoma rupestre

De bast van de boom wordt in Tonga gebruikt als purgeermiddel. Op het eiland Futuna is dezelfde bast gebruikt als purgeermiddel. Daarnaast wordt de bast aangewend voor blaas- en nierstoornissen terwijl het eveneens een middel bij diarree is.

Geophila repens

Deze plant wordt gebruikt op Tahiti tegen infecties en dysenterie. Ook bij aambeien wordt de plant aangewend. Op Amerikaans Samoa is deze plant een middel bij verstoringen van de ingewanden, net zoals op Maleisië. Op Futuna wordt de plant ingezet bij hoofdpijn en mondinfecties.

Glochidon ramiflorum

Op Tonga en Samoa wordt op de bladeren van deze plant gekauwd om mondinfecties tegen te gaan. Daarnaast wordt de bast afgeschraapt en gebruikt als middel bij maagpijn. Verder is het mogelijk er een lotion van te maken die kan worden ingezet bij huidontstekingen. De bast wordt met schors van andere bomen ingezet bij onderbuikproblemen en maagpijn.

Gossypium barbadense

Dit is een katoenplant waar traditioneel matrassen en kussen van worden gemaakt. De bladeren van deze boom worden met de hand fijn gewreven zodat er een sap ontstaat. Dit sap wordt gedruppeld in wonden en abcessen om een infectie te voorkomen.

Heliotropium anomalum

De bladeren van deze plant worden gestampt en vervolgens met zout vermengd. Zo ontstaat een mix die kan worden toegepast bij fracturen en verrekkingen. Op Hawaii wordt de plant inwendig voorgeschreven bij menstruatieproblemen, astma en diabetes.

Hibisucus rosa-chinensis

De bladeren van de hibiscus worden gebruikt bij overgeven. De bloemen worden vermengd met kokoswater of gewoon water om aandoeningen bij kinderen mee te behandelen. Op de Filipijnen wordt dit middel voornamelijk gebruikt om een abortus te forceren.

Hibiscus tiliaceaus

De bloemen van deze hibiscusboom worden of vers of gekookt tot een pasta verwerkt zodat de ontstane zalf kan worden aangebracht op zweren, snijwonden, puisten en zwellingen. De bast van de hibiscus boom wordt op de Cookeilanden samen met kokospalmbast of de vezels van een kokosnoot gekookt om een bad te maken tegen fracturen. De slijmstoffen van de binnenbast zijn in Samoa en Tonga een middel bij oogproblemen. Dit zelfde middel wordt op Samoa en Futuna gebruikt bij snijwonden. Hetzelfde slijmerige sap wordt op Hawaii gedronken door zwangere moeders omdat dit de vagina zou bevochtigen teneinde de geboorte van een baby te vergemakkelijken. Deze zelfde toepassing werd ook in Indonesië gehanteerd maar dan met de Chinese roos of Hibiscus rosa-chinensis. De steel van de bloem heeft een positief effect op de productie van moedermelk. Voor een afbeelding van de bloem zie de hoofdfoto van dit artikel.

Hoya australis

Op Samoa wordt een infusie van deze plant gebruikt bij een groot aantal huidproblemen zoals zwellingen en ontstekingen. Op Futuna wordt een thee van deze plant gebruikt bij maagproblemen en op Tonga wordt een infusie gebruikt als een lotion bij huidinfecties.

Indocarpus fagifer

De Tahitiaanse kastanje heeft een grote eetbare vrucht die wordt gekookt om het te eten als zachte noot. De vruchten kunnen gewoon van de grond worden opgeraapt om ze in een vuur te gooien, net zoals we in Europa kastanjes poffen, maar tegenwoordig worden ze vaak in water gekookt. Op Tonga wordt een infusie van het afgeschraapte schors aangewend bij brandwonden. Op de Cookeilanden is een infusie van de bast een traditioneel middel bij tandproblemen van kinderen en als antidiarreemiddel bij kinderen.

Ipomoea indica

De schors van deze plant wordt met name in combinatie met andere planten gebruikt als een purgeermiddel. Verder wordt deze plant aangewend om een te late verdichting van de fontanellen tegen te gaan. Daarnaast wordt een infusie van deze plant toegepast als massagethee die zou helpen om demonen uit het lichaam te verdrijven.

Kyllinga nemoralis

Op Tahiti wordt deze plant medicinaal aangewend samen met andere planten zoals de Amaranthus tricolor en Rorippa sarmentosa teneinde verrekkingen en contusies (blauwe plekken) te verhelpen. De plant lijkt veel op Moriscus javanicus en beide planten worden op dezelfde manier aangewend.

Lagenaria siceria

De grondkalebas is ooit in Hawaii en Tahiti gebruikt als zuiverend geneesmiddel maar er schijnen mensen aan te zijn overleden dus dit gebruik wordt thans afgeraden.

Lantana camara

Vlak na de Tweede Wereldoorlog was er in Nederlands Nieuw Guinea te weinig inkt op school om te schrijven; destijds gebruikte men het zwarte sap van deze besjes. In Tonga is lantana een volksmedicijn. Het sap dat vrijkomt als men twee bladeren fijn wrijft, wordt op wonden gedaan zodat deze stoppen met bloeden. Op de Filipijnen en in Maleisië wordt lantana gebruikt als ontsmettend middel.

Leucas decemdentata

Deze plant uit de mintfamilie wordt van oudsher als universeel panacee gebruikt. Diverse remedies werden ervan gemaakt. Soms werd het in combinatie gebruikt met andere planten. Op de Australen-eilanden, de meest zuidelijke archipel van Frans Polynesië, werd gonorroe er succesvol mee behandeld. Op de Cookeilanden werd het vooral toegepast bij mondinfecties, urineweginfecties en aambeien, naast tal van andere medicinale toepassingen.

Limnophila fragrans

Het sap van deze plant wordt samen met andere planten gebruikt als een vloeibare pleister om allerlei wonden te helen. In Maleisië worden planten die hierop gelijken gebruikt bij zweren en een zere keel.

Lindernia crustacea

Deze plant is één van de bekendste medicijnen in Tahiti. Qua smaak is het soms vergeleken met de digitalis in Europa. Het wordt gebruikt bij dysenterie., menstruatieperikelen en ziekten van de galblaas. Op Tahiti wordt deze plant het meest aangewend als purgeermiddel voor kinderen. De luchtwortels van de Ficus prolixa en de bladeren van de Ophinoglossum petiolatum worden gemixt met deze plant om witte vloed bij vrouwen te behandelen. Omdat het diverse gebruiksmogelijkheden kent wordt het een panacee genoemd. Allerlei ziekten zoals infecties, aambeien, jicht en kolieken kunnen worden behandeld. Op de Cookeilanden worden de gekneusde bladeren gegeven aan baby´s met allerlei soorten problemen zoals bijvoorbeeld een ontstoken navel.

Macropiper puberulum

Samoanen gebruiken de schors van deze struik om een infusie te bereiden die dient tegen puisten, zwellingen en wonden. Op Tonga wordt een infusie van de bladeren gebruikt bij maagpijn en als lotion bij infecties. De bladeren worden gestampt of er wordt op gekauwd om ze op wonden te leggen. Op Futuna en Samoa is het een medicijn om demonen uit te drijven. Op de Filipijnen worden verse bladeren gebruikt om abcessen mee te behandelen.

Mangifera indica

De mango is een vrucht met een hoge energie- en voedingswaarde. De bladeren van de mangoboom worden in Tonga gekneusd en vermengd met de bladeren van de sinaasappelboom tegen relapse sickness ofwel een terugkerende koorts. Op Samoa wordt de geschraapte bast gebruikt als een middel om een thee of infusie te maken dat aan kinderen wordt gegeven bij hoest, zere keel en mondinfecties.

Micromelum minutum

Op Samoa, Futuna en Tonga wordt de afgeschraapte bast gebruikt als infusie tegen maagpijn. Verder worden een infusie van de bladeren van deze kleine boom ingezet bij hoofdpijnen die mogelijkerwijs worden veroorzaakt door demonen. Op Tonga is het een veel ingezet middel bij tandpijn en andere tandproblemen bij kinderen. Op de Filipijnen wordt deze plant ingezet bij hoofd- en maagpijn.

Mikania micrantha

Op Samoa en Niue wordt deze plant gebruikt bij jeuk veroorzaakt door wespen en bijen. Ook kan de plant bloedende wonden stelpen. Ook In Indonesië is deze plant een traditioneel bloedstelpingsmiddel, net zoals op de Filipijnen en in Afrika. In Fiji worden de bladeren fijn gewreven om het op bijensteken toe te passen.

Mussaenda raiatensis

Op het eiland Samoa worden de bladeren en soms de bast van deze plant gebruikt bij een kinderziekte waarbij de huid zwarte plekken vertoont, gelijkend op een tatoeage. Op Tonga wordt aan ondervoede baby´s een infusie van deze plant gegeven. De ondervoeding kan plaats vinden als de moeder zwanger wordt terwijl ze nog borstvoeding aan het geven is. Op Futuna worden de kleine vruchtjes aan kinderen gegeven die aan ondervoeding lijden.

Neissosperma oppositifolium

Vooral op het eiland Tonga vormt deze boom een volksmedicijn bij hoge bloeddruk en diabetes. Soms wordt het zelfs bij kanker ingezet. Op andere Polynesische eilanden kent men geen medicinaal gebruik van deze boom.

Ocimum basilicum

Deze aromatische basilicumsoort wordt in de tropische, Polynesische keuken gebruikt om te koken. Als het op de huid wordt gewreven is het een prima middel om muggen op afstand te houden, zo vertelt een gids van Rarotonga. In Tahiti wordt een infusie van de bladeren gemaakt als massagethee waarmee de huid wordt ingewreven; op deze manier trekken de demonen uit het lichaam. De Maori´s drinken een thee van de bladeren tegen urineweginfecties. Op Futuna wordt een lotion van de infusie van de bladeren gebruikt tegen zwellingen.

Ophioglossum petiolatum

Dit paar centimeter hoge plantje wordt op Polynesische eilanden voornamelijk gebruikt als purgeermiddel voor kinderen. Op het Cookeilandje Atiu wordt het gebruikt bij septic umbilicus, wat bij baby´s kan voorkomen. Verder is de plant breed inzetbaar; het wordt als een panacee gebruikt.

Oxalis corniculata

Deze kruipende kruidsoort die enigszins lijkt op stinkende gouwe, wordt vooral bij kinderziekten gebruikt. Het heeft een mild laxerend effect. Verder wordt het ingezet bij astma en tuberculose oftewel TBC. In Tahiti wordt deze plant gehanteerd als middel om wonden en zweren mee te genezen. Het wordt vaker ingezet bij een tongzweer of ´dubbele tong´ en het kan kan worden ingezet bij zere keel en ranula. Op de Filipijnen wordt pijnlijk tandvlees met de bladeren van deze plant ingewreven om de mond en het tandvlees te wassen.Op de Cookeilanden wordt het ingezet bij bij mondinfecties van kinderen. Kinderen op Tonga worden behandeld met deze plant als ze een navelziekte hebben. Het kan ook worden ingezet als de fontanellen te langzaam dichtgroeien.

Pandanus tectorius

Pandanusblad wordt in tropische landen gebruikt voor het maken van tassen, matten, manden, muurafscheidingen, waaiers en in vroegere dagen zelfs zeilen, sandalen en kleren. De puntjes van de luchtwortels worden in Hawaii traditioneel gebruikt als middel tegen scrofula. Dezelfde luchtwortelpuntjes zijn eveneens een inwendig middel bij constipatie en uitwendig bij ontstekingen van de huid. Op de Cookeilanden wordt het uitwendig gebruikt bij huidontstekingen en inwendig als laxeermiddel. Ook wordt het voor sommige urinewegproblemen ingezet. Op Samoa worden de uiteinden van de luchtwortels bij diverse ziekten ingezet die in verband staan met demonen. Op het eiland Tonga mengt men de luchtwortels met kurkuma of geelwortel en geraspte kokos om het op zweren aan te brengen.

Peperomia

De gekneusde bladeren van deze plant worden op Hawaii traditioneel gebruikt bij baarmoederproblemen. Ook bij tumors en astma wordt deze plant ingezet. Op de Marquesas-eilanden wordt deze plant voornamelijk gebruikt bij kinderziekten, oogproblemen, huidziekten en brandwonden. De bladeren worden gestampt en gebruikt als zalf bij puisten.

Phyllanthus virgatus

Tahitianen gebruiken dit kruid bij oorpijn en oorinfecties. De plant wordt fijngemaakt samen met de knoppen van de tiare of Tahitian gardenia. Soms wordt monoii of kokosnoot erbij gebruikt. Dit middel wordt warm gemaakt en het gebied rond de oren wordt ermee gemasseerd. Hetzelfde middel wordt inwendig gebruikt bij urineweginfecties en het is een vochtafdrijvend middel. Op de Australen-eilanden, een archipel behorend tot Frans Polynesië, wordt het aangewend bij gonorroe. Op de Cookeilanden worden oorproblemen ermee behandeld.

Phymatosorus scolopendria

Fracturen, verrekkingen en inwendige blessures worden met deze geneesplant behandeld, zowel op Tahiti als op de Australen-eilanden. De wortels van deze plant worden dikwijls gebruikt bij kinderziekten. Vaak wordt het gebruikt in combinatie met tiare (Tahitian Gardenia) of broodvruchtsap. Dat laatste middel kan zowel uit- als inwendig worden gebruikt. In Tahiti wordt deze plant ook ingezet bij gonorroe, kanker, leverproblemen, overgeefneigingen en menstruatieperikelen.

Piper methysticum

Deze plant wordt als ´kava kava´ in sommige smartshops in Amsterdam verkocht. Kava is lang als rustgevende en licht hallucinerende drank gebruikt. Momenteel is het een sterk geneesmiddel in de fytotherapie maar helaas is het op grond van een inferieur wetenschappelijk rapportje wat kant nog wal raakt verboden verklaard. Gonorroe en urinewegproblemen ermee genezen worden, zo weet men in Polynesië. Zo is het een pijnstiller voor de blaas. Op Tahiti was het een volksgeneesmiddel bij gonorroe, reumatische aandoeningen en bronchitis. Op de Cookeilanden wordt kava gemengd met nonifruit en miro ofwel Thespesia populnea voor behandelingen bij urinewegaandoeningen. In Hawaii is het een bekend middel bij hoofdpijn, lichaamspijn, bronchitis en astma. Samoanen gebruiken het bij maagpijn, rugpijn en urineweginfecties. Het kan met geraspte gember worden vermengd om ontstekingen mee te behandelen. Mensen van Tonga gebruiken de kavaplant voornamelijk bij steken en beten van diertjes zoals giftige vissen, insecten en duizendpoten.

Pipturus albidus

Polynesiërs gebruiken deze plant, die familie is van de brandnetel, bij schimmels en als laxeermiddel.

Plantago major

Dit is een bekende eetbare, medicinale plant die we in Nederland brede weegbree noemen. De Europeanen hebben deze plant meegenomen, waarschijnlijk omdat zijn zaden aan kleren en stoffen bleven hangen. In Hawaii worden er puisten en abcessen mee behandeld. De bladeren kunnen een puist geheel bedekken. Daarnaast kan de plant fijngestampt worden om als zalf op een wond te dienen; dat doen de Maleisiërs ook. Voor dit doel wordt de plantenzalf vaak vermengd met zout. Op Tonga gebeurt dat ook. Bovendien kan het zaad van deze plant goed dienen tegen constipatie; dat gebruik is wereldwijd bekend in de traditionele volksgeneeskunde.

Pometia pinnata

Een infusie van de bast van deze plant wordt aangewend bij mondinfecties, hoest en verstopping van de luchtwegen door verslijming.

Psidium guajava

Guave is een lekkere zoete, roze vrucht die enigszins lastig is om te eten omdat er zaadjes in zitten die zo hard zijn als kleine steentjes. Guave is een medicinaal fruit op Samoa, Tonga, Niue, Futuna, Tahiti en Hawaii. Dysenterie, diarree, maagproblemen en spijsverteringsstoornissen worden met het eten van het fruit behandeld. Daarnaast worden de jonge scheuten van de boom aangewend om ernstige wonden te stelpen. Van Samoa is bekend dat men er puisten, zweren, snijwonden en verrekkingen mee behandelt. Op Samoa wordt een infusie van de bladeren gebruikt om uitslag mee te behandelen. Daarnaast zijn op Tahiti de bladeren van de boom een veel gebruikt middel in mengkruiden tegen baarmoederbloedingen, vroegtijdige bevallingen, en pijnlijke menstruatie.

Psilotum nudum

Op Hawaii werd deze plant voornamelijk vroeger gebruikt als laxeermiddel en pijnstiller. Thee van de plant wordt aangewend bij schimmelaandoeningen.

Psychotria insularum

In het westelijke deel van Polynesië wordt deze plant veel aangewend bij ziekten die met demonen te maken hebben zoals zwellingen en ontstekingen. Alle ziekten die met deze plant genezen worden hebben een bovennatuurlijke oorsprong waar de geneesplant door westerse academici niet serieus worden genomen en nog slecht onderzocht.

Ricinus communis

In het Nederlands wordt deze plant castorboon genoemd. De zaden van deze plant worden vaker gebruikt dan de bladeren. Het is een bekend purgeermiddel in heel Polynesië maar wordt waarschijnlijk het meest gebruikt op de Cookeilanden. Op Tonga wordt de roodachtige schors gebruikt voor een infusie tegen uitslag. Reumatiek en artritis worden verholpen door het lichaam met de bladeren van deze plant in te wrijven. Ook in Maleisië worden verwarmde bladeren aangewend bij reumatische aandoeningen zoals jicht, alsmede bij andersoortige zwellingen.

Sigesbeckia orientalis

Deze plant is in Frans Polynesië een wijd verbreid middel bij verrekkingen, verstuikingen en blauwe plekken. Op de Marquesas worden van oudsher de bloemen gebruikt om een zalf te maken bij wonden en zweren. Op Tonga gebruikt men deze plant bij huiduitslag en huidinfecties. Dezelfde toepassingen worden gehanteerd in Maleisië, de Filipijnen en delen van Azië.

Solanum americanum

Op de Cookeilanden worden de gekneusde bladeren van deze plant gebruikt bij puisten. Op de Marquesas-eilanden wordt het sap van deze bladeren gebruikt bij tandpijn.

Solanum viride

Op Tonga wordt een thee van de gekneusde bladeren van deze plant gebruikt om huidinfecties en puisten tegen te gaan. Dezelfde thee wordt tegelijkertijd bij kleine beetjes gedronken als men genoemde aandoeningen wil bestrijden. Ook in Europa zijn er vele mensen die zeggen dat je een (niet giftige) geneesplant het best in- en uitwendig kan gebruiken om een huidaandoening aan te pakken. Op de Cookeilanden wordt traditioneel het sap van de rode bessen aangebracht op infecties met ringworm.

Spondias dulcis

Deze boom produceert de Polynesische pruim of Polynesische appel, een appetijtelijke vrucht die niet in Europa te koop is. Dit fruit werd geraspt en gegeven aan iemand met leverproblemen. De bladeren worden op tientallen eilanden in Polynesië gebruikt voor het maken van een infusie die kan dienen bij oogwassingen tegen allerlei oogziekten. De schors kan worden bereid als thee die hoofdpijn en koorts tegengaat.

Syzygium coxynocarpum

Baby´s worden op Tonga een thee gegeven van de bladeren en schors van deze plant als ze tandproblemen hebben. Op Samoa wordt deze thee ingezet bij urinewegproblemen. Uitwendig wordt de infusie aangebracht bij huidinfecties. In Futuna wordt er op de bladeren gekauwd waarna het ontstane mengsel wordt gewreven op pijnlijke zwellingen.

Syzygium malaccense

De Molukse appel of de Maleise appel is een bekende lokale vrucht die je nooit ziet bij de groenteboer in Europa. De bast van de boom heeft een sterk samentrekkende werking en de bladeren zijn iets minder samentrekkend. Van deze beide wordt een thee gemaakt die kan worden ingezet bij een zere keel, mondzweren, mondschimmels en hoest. Verder wordt een infusie van alleen het schors ingezet voor spijsverteringsproblemen, bronchitis en tuberculose. De plant wordt in vrijwel heel Polynesië gebruikt, van Nieuw-Guinea tot Hawaii.

Tacca leontopetaloides

Vroeger gebruikten Polynesiërs deze plant om er een meel van te maken. Maar dit is een bewerkelijk proces; je moet het onder andere raspen, koken en bakken. Daarom wordt het niet meer zo vaak gegeten. Het meel wat werd gemaakt kon ook medicinaal worden ingezet; het gaat diarree en dysenterie tegen, zo laten traditionele Hawaiiaanse geneesheren weten. Verder werd het meel zelfs op open wonden gedaan om het bloeden te stelpen. Op de Cookeilanden en in Tahiti wordt het meel ook medicinaal gebruikt maar dan als verdikkingsmiddel voor andere medicinale substanties. Op de Cookeilanden worden ook zweren en brandwonden behandeld met deze plant. Op het eiland Niue worden de gekneusde bladeren aangebracht op bijen- en wespensteken om de pijn te verlichten.

Tarenna Sambucina

De bast van deze boom wordt gebruikt om koorts en ontstekingen mee te genezen. Mensen uit Tonga maken een thee van de bast tegen maagproblemen. Ook op Futuna en Fiji worden eveneens ontstekingen ermee tegen gegaan. Op Niue wordt het fruit in plaats van de schors gebruikt voor hetzelfde doel.

Terminalia catappa

Deze boom staat bekend als de tropische amandelboom. Op Niue, Tonga, Samoa en Futuna wordt de binnenbast geraspt of een sap gemaakt van de bast omdat deze vele tannines bevatten. Dit sap gaat mondschimmel bij kinderen tegen. Op Amerikaans Samoa wordt dit sap opgedronken tegen ingewandsproblemen zoals indigestie. Ook in Indonesië, de Filipijnen en Fiji wordt dit gebruik toegepast. Op Tahiti worden de gekneusde bladeren toegepast in kruidenmixen die helpen bij tuberculose en bronchitis. Op de Cookeilanden worden de gekneusde bladeren vermengd met kokosnootroom en aangebracht op verrekkingen, kneuzingen en spierpijnen.

Thespesia populnea

Het sap van de vrucht van deze plant wordt op het hoofd aangebracht om hoofdpijn te verlichten. Dit gebeurt ook in Maleisië. Op de Cookeilanden wordt het sap van de vrucht gebruikt om urinewegproblemen en onderbuikopzettingen tegen te gaan, vaak in combinatie met noni. Op Tonga wordt een infusie van de bast gebruikt tegen diarree, maagaandoeningen en mondinfecties bij kinderen. Op Samoa wordt de schorsdrank ingezet bij maagproblemen, terugkerende koorts en koorts die gepaard gaat met reuma. Op Niue is de drank van de schors een purgeermiddel.

Verbena litoralis

Deze plant wordt vooral als zalf ingezet bij puisten, schimmels en huiduitslag.

Waltheria indica

Dit is één van de bekendste geneesplanten in Hawaii. Er wordt op de schors gekauwd waarna ermee gegorgeld wordt tegen keelpijnen, astma, hoest en verkoudheid.

Wollastonia biflora

Op Tonga wordt het sap van de opgewarmde bladeren op wonden gedaan, vooral geïnfecteerde wonden. Op deze manier wordt tetanus voorkomen. In Maleisië vindt een vergelijkbaar gebruik van deze plant plaats. Op Samoa heeft de plant een heel andere toepassing; een infusie (thee) van de bast en de bladeren wordt er opgedronken tegen urinewegproblemen en gonorroe.

Xylocarpus granatum

De bast van deze boom is op Tonga een goed middel bevonden bij maagpijn, hoest en inwendige problemen die maar niet over gaan. Weinig andere Polynesische eilanden gebruiken deze boom om zijn medicinale capaciteiten. Op Fiji bijvoorbeeld gebruikt men alleen de boom om vaartuigen mee te maken.

Zingiber zerumbet

Op Tonga, Samoa en Fiji wordt een thee gezet van de wortel van deze wilde, Polynesische gembersoort teneinde maagpijn en maagzweren tegen te gaan. Op Tonga worden mondinfecties behandeld met gember en op Futuna behandelt men er wonden mee. Op Hawaii is de as van de verbrande bladeren een traditioneel medicijn bij wonden. Op de Cookeilanden wordt de wortel soms gebruikt om aambeien tegen te gaan. Op Tahiti wordt gember gebruikt bij oorproblemen. In Samoa vermengt men wilde gember met kava om mensen met rugproblemen te behandelen. Overigens is de gember die wij in de winkel kennen, zingiber officinale, iets sterker en prefereren de meeste natuurartsen in Polynesië deze gember boven de gember die van oorsprong op de Polynesische eilanden voorkomt.