Joods medische ethiek: ziekenbezoek - bikoer choliem

In het Jodendom wordt het bezoeken van zieken als een plicht gezien. Het is tevens een vorm van het volgen van Gods wegen: 'Uw God zult u nawandelen'. Dit is moeilijk, maar toch moet men trachten God te imiteren zoals God ook Abraham bezocht toen hij ziek was. Een artikel over ziekenbezoek -bikoer choliem- op grond van een parsja (wekelijks uitleg van de Tora) door rabbijn Evers.

• Bikoer choliem - ziekenbezoek
• Geestelijke en lichamelijke zorg
• Onderzoek
• Terminale patiënt
• Voorschriften

Bikoer choliem - ziekenbezoek

De volgende verdiensten zijn van eeuwigheidswaarde:

• eerbied voor je ouders
• verlenen van diensten voor je naasten
• tijdig aanwezig zijn voor het leerhuis
• gastvrijheid
• ziekenbezoek
• etc.

Geestelijke en lichamelijke zorg

De plicht om zieken te bezoeken bestaat uit twee onderdelen:

• voorzien in de behoeften van de zieke persoon
• bidden voor de zieke

Men mag een zieke alleen bezoeken als men goede bedoelingen heeft. De zieke moet profijt hebben van het bezoek. Zonder goede bedoelingen of zonder gebed is niet aan de plicht van bikoer choliem voldaan. Op sjabbat mag men een zieke bezoeken. Ook kan men een zegen uitspreken in de synagoge. Telefonisch ziekenbezoek wordt niet aangeraden, tenzij de zieke daar om vraagt als hij bijvoorbeeld al veel bezoek ontvangt. De zieke heeft echter meer aan een persoonlijk bezoek, omdat aangenomen wordt dat de bezoeker sneller zal gaan bidden. De Goddelijke Aanwezigheid is dan ook sterker.

Rav J.J. Grunwald stelt dat bikoer choliem uit vier onderdelen bestaat:

• Bidden om barmhartigheid.
• Het schoonhouden van de ziekenkamer en het verzorgen van de zieke.
• Alle overige behoeften van de zieke regelen.
• Persoonlijke aandacht en zorg.

Onderzoek

Bikoer betekent letterlijk 'onderzoek'. Dit impliceert na te gaan wat de zieke nodig heeft. Tevens kan de zieke zijn religieuze en intermenselijk gedrag onderzoeken. Belangrijk voor de bezoeker is te berusten in Gods wil en te vertrouwen op God. Zorg er voor dat zwaarmoedige gedachten niet worden geuit.

Terminale patiënt

Het gesprek moet zo geleid worden dat de patiënt nadenkt over zijn aangelegenheden en zijn maatschappelijke zaken regelt, zoals het teruggeven van goederen aan de eigenaar. Ook is zondebelijdenis (widoej) van belang, ook al is de dood nog niet nabij.

Voorschriften

• Niet zitten bij het hoofdeinde omdat daar de Sjechiena (Goddelijke Aanwezigheid) rust.
• Niet zitten bij het voeteneinde omdat daar de Malach haMawet (de doodsengel) aanwezig is.
• Het is wel toegestaan als de patiënt dit zelf wil.
• Wanneer iemand de patiënt normaliter niet bezoekt, dan mag men pas na drie dagen de zieke bezoeken.
• Bij plotseling hevige ziekte mag men wel meteen bezoeken.
• Bezoek een zieke niet gedurende de eerste drie uur van de dag en de laatste drie uur van de dag.
• Geen onderscheid maken tussen rijk en arm.
• Zorg dat je voor de zieke bidt.
• Een bezoeker mag zichzelf niet in gevaar brengen bij een besmettelijke ziekte. Bij hoop moet men een patiënt wel helpen.