Yogahoudingen – viparita karani (halve kaarshouding)

Yogahoudingen – viparita karani (halve kaarshouding) Viparita karani wordt in de yogawereld geroemd als de verjongingshouding bij uitstek. Zelfs de Gheranda-samhita, een klassieke Indiaas yogageschrift, steekt er de loftrompet over. Viparita karani is de eenvoudigste yogahouding van alle 'omgekeerde' asana's, zoals sirsasana (hoofdstand) en sarvangasana (schouderstand). Dat laat onverlet dat ondanks de eenvoud ervan de voordelen enorm zijn. Het is bijvoorbeeld een uitstekende oefening voor wie last heeft van aambeien en spataderen. Bovendien is viparita karani de uitgelezen asana ter voorkoming van deze kwalen. Ook een beginnende verkoudheid wordt ermee in de kiem gesmoord. Volgens de yogahandboeken kan viparita karani worden uitgevoerd na halasana (ploeghouding), als 'tussenstap' bij het in sarvangasana gaan of als sluitstuk na een oefensessie.

Inhoud


Oorsprong van viparita karani (halve kaarshouding)

Het Sanskriet-woord viparita betekent 'omgekeerd', en karani wil zeggen 'uitwerking', 'doen' of 'handelen'. Asana is een ander woord voor '(zit)houding' en vormt de derde fase van het achtvoudige yogapad van Patanjali (Yoga-Sutras). Volgens de Indiase yoga-zienswijze heeft deze klassieke asana uit de hatha-yoga een verjongend effect op het lichaam. Conform deze gedachtegang veroudert de mens als hij rechtop staat en verjongt hij tijdens een omgekeerde houding.

Verjongend effect
De buitengewone werking van viparita karani wordt in de yogafilosofie toegeschreven aan de omgekeerde invloed van de aardstralen en de kosmische straling. De negatieve aardstraling dringt normaliter via de voetzolen het lichaam binnen, en de positieve kosmische straling via het hoofd. Bij de omgekeerde houdingen in het algemeen en bij viparita karani in het bijzonder heeft de bovengenoemde invloed een verjongend effect met een genezende en uitermate vitaliserende uitwerking op het hele organisme, waarbij het ouderdomsproces zichtbaar vertraagd wordt.

Viparita karani (halve kaarshouding) / Bron: Marcocarvalho, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)Viparita karani (halve kaarshouding) / Bron: Marcocarvalho, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)

Techniek

Sommige yogaleraren beschouwen viparita karani als de 'moeder van alle asana's'. In de meeste yogacursussen vormt deze asana het sluitstuk – samen met savasana – van een oefenreeks.
  1. Ga in savasana (lijkhouding), de armen gestrekt naast het lichaam, handpalmen naar boven gericht. Adem rustig door, concentreer u op het bekken.
  2. Adem uit en breng de gestrekte benen omhoog in een hoek van negentig graden.
  3. Hef de heupen omhoog, de benen naar achteren gestrekt in een hoek van vijfenveertig graden met de vloer en in een hoek van negentig graden met het bovenlichaam. Buig tijdens deze achterwaartse beweging de armen en plaats de handen onder de heupbeenderen. Het bekken rust dus op de handen en het lichaamsgewicht op de schouders en bovenarmen.
  4. Adem rustig door in de volledige yoga-ademhaling, ontspan het gezicht en blijf enkele minuten in viparita karani. Na een paar weken oefenen kunt u de tijdspanne vergroten tot tien minuten of een kwartier.
  5. Kom in omgekeerde volgorde terug in savasana (lijkhouding) en ontspan u.

Aandachtspunten

Met de handen ondersteunt u niet de romp, maar het bekken. Mede daarin onderscheidt viparita karani zich van sarvangasana (kaarshouding). Adem rustig door, leg het zwaartepunt op de buikademhaling. Dat voorkomt bloedstuwing in het hoofd. Ontspan de nek, schouders en het gezicht. Zorg ervoor dat het lichaamsgewicht op de armen rust en dat er een balans ontstaat tussen de romp en de benen die achterwaarts gestrekt zijn. Dat waarborgt de ontspanning van het lichaam als geheel. Vraag eerst medisch advies als u lijdt aan hoge bloeddruk, een te snel werkende schildklier of als u nekklachten hebt.

OM-symbool / Bron: Brenkee, PixabayOM-symbool / Bron: Brenkee, Pixabay

Uitwerking

Viparita karani activeert, vitaliseert en verjongt. Alle organen en klieren zijn gebaat bij het regelmatig uitvoeren van deze omgekeerde asana. Ook herstelt deze yogahouding het hormonale evenwicht en wordt de weerstand verhoogd, zodat bijvoorbeeld een beginnende verkoudheid niet doorzet. Ook het hart komt tot rust. Eventuele bloedstuwing (aders) in de benen en het onderlichaam verdwijnt, waardoor viparita karani een weldadige uitwerking heeft op spataderen en aambeien.

Ouderen
Viparita karani is een uitstekende houding om in te ontspannen als u lang hebt moeten staan, bijvoorbeeld op het werk of thuis. Dankzij de bloedtoevoer naar het (ontspannen) gezicht zou viparita karani wel eens effectiever kunnen zijn tegen ouderdomsrimpels en kraaienpootjes dan menige crème of gezichtsmassage. Overigens is de halve kaarshouding dankzij de eenvoud ervan zeer geschikt voor ouderen, die om voor de hand liggende redenen wellicht moeite hebben met de veel moeilijkere sarvangasana (kaarshouding of schouderstand), sirsasana (hoofdstand) en halasana (ploeghouding).

Gezondheidsvoordelen van viparita karani (halve kaarshouding)

De halve kaarshouding is een verfrissende en zeer vitaliserende yogahouding die veel voordelen kent. De Gheranda samhita roemt erover in de volgende (vrij vertaalde) bewoordingen: 'De yogi die zich aan viparita karani wijdt, doet het verval van fysieke en mentale krachten teniet en overwint de dood. Hij sterft zelfs niet tijdens pralaya.' (Gheranda-samhita III-36) 'Pralaya' wil zeggen de ontelbare dagen en nachten van Brahman (God), ofwel het telkens opnieuw uitdijen en krimpen van het universum, gemeten over honderden miljarden jaren.

Therapie

Volgens de moderne yogahandboeken heeft viparita karani een therapeutische en ondersteunende, maar niet per definitie een genezende uitwerking op onder andere de volgende klachten, kwalen en aandoeningen:

Lees verder

© 2015 - 2024 Orion, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Yogahoudingen – eka pada sarvangasanaYogahoudingen – eka pada sarvangasanaEka pada sarvangasana is een variant van salamba sarvangasana I. Vanuit de schouderstand plaatst u een been volledig ges…
Yogahoudingen – niralamba sarvangasana I en IIYogahoudingen – niralamba sarvangasana I en IINiralamba sarvangasana I en II zijn yogahoudingen uit de sarvangasana-cyclus. Ze hebben dezelfde uitwerking als de klass…
Kinderyoga: balans in rust en bewegenVeel mensen beoefenen tegenwoordig yoga en ervaren de heilzame werking hiervan op lichaam en geest. Iets minder bekend i…
Yogahoudingen – eka pada viparita dandasana IYogahoudingen – eka pada viparita dandasana IEka pada viparita dandasana I (omgekeerde eenbenige stokhouding) is een vrij extreme achteroverbuiging. Met de juiste vo…

Yoga en hindoeïsme – de heilige GangesYoga en hindoeïsme – de heilige GangesEnorme rivieren doorklieven het moessongebied van Zuid-Azië, waarvan India deel uitmaakt. Het zijn de Indus, de Ganges e…
Yogahoudingen – yoni mudraYogahoudingen – yoni mudraYoni mudra is een techniek die gebruikt wordt voor het blokkeren van de zintuigen. Een methode die helpt om tot pratyaha…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: GDJ, Pixabay
  • 'Genezen door yoga', Henk Schuthof, La Riviere & Voorhoeve, Zwolle
  • 'Yoga', Sophy Hoare, Macdonald Educational Ltd.
  • 'Light on Yoga', B.K.S. Iyengar, George Allen & Unwin, London
  • 'Textbook of Yoga', George Feuerstein, Hutchinson, London
  • Afbeelding bron 1: Marcocarvalho, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)
  • Afbeelding bron 2: Brenkee, Pixabay
Orion (616 artikelen)
Laatste update: 24-11-2022
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Spiritueel
Bronnen en referenties: 7
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.