Verslavingszorg in Nederland

Waarom bestaat er zoiets als verslavingszorg? Wat is het aanbod in verslavingszorg in Nederland? Wat zijn de verschillen tussen deze instellingen voor zorg aan mensen met een verslaving? In Nederland zijn er enkele grote en vele kleine instellingen voor verslavingszorg. Daarnaast is er een groot aanbod aan online verslavingsbehandelingen. Lees snel verder als je meer wilt weten over de verslavingszorg in het algemeen en in Nederland.

Waarom verslavingszorg?

In Nederland zijn er honderdduizenden mensen die problemen hebben met alcohol en/of drugs. Ook zijn er mensen die problematisch gedrag vertonen in een bepaalde handeling. Een groot gedeelte van deze mensen is verslaafd. Je kunt onder andere verslaafd worden aan alcohol, cocaïne, speed, cannabis (hasj en wiet), ketamine, slaap- en kalmeringsmiddelen, opiaten, gokken, seksuele handelingen, shoppen, eten, gamen, internet en aan nog meer andere middelen en handelingen. Soms is er ook sprake van meerdere verslavingen tegelijkertijd, dit wordt ook wel polygebruik genoemd. De combinatie crack, heroïne en alcohol is veelvoorkomend onder langdurig harddrugsverslaafden. Wanneer het mensen niet zelfstandig lukt om hun verslaving te doorbreken kan een beroep gedaan worden op de verslavingszorg. Je kunt dan hulp krijgen om een punt te zetten achter de verslaving en hebt dan een grotere succeskans. Ook kun je een beroep op de verslavingszorg doen om terugval te voorkomen wanneer je al bent gestopt, dit heet terugvalpreventie.

Wanneer ben je verslaafd?

De term verslaving wordt officieel niet meer gebruikt, men spreekt nu over afhankelijkheid. De DSM-IV is wereldwijd geaccepteerd als een wetenschappelijk kader om een diagnose mee te stellen. Je kunt een diagnose niet zelf stellen, dit moet worden gedaan door een medisch geschoolde hulpverlener zoals een GZ-psycholoog of een psychiater. Ook kan er een diagnose gesteld worden met een standaard meetinstrument zoals de MATE. Volgens de DSM-IV kan er gesproken worden van middelenafhankelijkheid/verslaving wanneer men in de afgelopen twaalf maanden gelijktijdig aan ten minste drie van de onderstaande criteria voldoet.

1. Er is steeds meer van het middel nodig om hetzelfde effect te krijgen of het middel in een gelijke hoeveelheid heeft steeds minder effect
2. Er is sprake van ontwenningsverschijnselen of het tegengaan van ontwenningsverschijnselen door andere middelen te gebruiken
3. Er wordt steeds meer van het middel gebruikt en steeds langer dan vooraf de bedoeling was
4. De persoon heeft een verlangen om te stoppen met het middel of heeft al geprobeerd te stoppen
5. Er wordt veel tijd besteed aan het verkrijgen van het middel, het gebruiken van het middel of het bijkomen van de effecten van het middel
6. Activiteiten zoals werk, school, vrijetijdsbesteding zijn sterk geminderd of gestaakt door het gebruik
7. De persoon weet dat het middel psychologische en/of lichamelijke schade aanricht maar gaat ondanks dit door met het gebruik

Verslavingszorg algemeen

In het algemeen kun je een aantal varianten in de verslavingszorg onderscheiden, hieronder worden ze genoemd.

• Ambulante verslavingszorg
• Klinische verslavingszorg
• Deeltijdbehandeling
• Langdurige/sociale verslavingszorg
• Online verslavingszorg

Ambulante verslavingszorg is verslavingszorg waarbij de persoon periodiek naar de verslavingszorginstelling gaat of de hulpverlener bij de persoon thuis komt. De persoon kan dan gewoon thuis blijven wonen en heeft bijvoorbeeld wekelijks een gesprek. Vaak worden er geprotocolleerde en wetenschappelijk effectief gebleken behandelingen aangeboden. Ambulante verslavingszorg wordt vaak door de reguliere verslavingszorg aangeboden. Het privé aanbod van ambulante verslavingszorg is kleiner maar ook aanwezig.
Klinische verslavingszorg is de verslavingszorg waarbij iemand wordt opgenomen in een kliniek. Vaak worden deze klinieken een afkickkliniek genoemd. De persoon verblijft dan vierentwintig uur in de kliniek en volgt daar een programma waarbij gewerkt wordt aan een veranderdoel wat betreft het middelengebruik. Als iemand in een kliniek een behandeling volgt is de verslaving vaak zo hardnekkig dat geheel stoppen en gestopt blijven het doel van de behandeling is.
Daarnaast zijn er in Nederland deeltijdbehandelingen. Dit is een gedeeltelijk klinische behandeling waarbij de cliënt nog wel thuis slaapt en overdag een behandeling volgt. Om deze reden wordt dit ook wel een dagbehandeling genoemd.
In de langdurige/sociale verslavingszorg zitten vaak mensen die al meerdere malen zonder succes hebben geprobeerd om de verslaving onder controle te krijgen. Vaak hebben mensen in de sociale verslavingszorg problemen op meerdere gebieden en houden de problemen op deze verschillende gebieden elkaar in stand. Ook is er bij deze doelgroep vaak sprake van psychiatrische problematiek.
Online verslavingszorg is iets van de laatste jaren. Bij verschillende online verslavingsbehandelingen is de effectiviteit inmiddels wetenschappelijk bewezen. Online behandeling is vooral effectief als het vooral om een geestelijke afhankelijkheid gaat.

Verslavingszorg in Nederland

In Nederland zijn een aantal grote verslavingszorginstellingen. Bekende verslavingszorginstellingen zijn Jellinek, Verslavingszorg Noord Nederland, Tactus Verslavingszorg, IrisZorg, Brijder en Centrum Maliebaan. Een aantal van deze instellingen zijn voorgekomen uit fusies van andere kleinere instellingen. De grote verslavingszorginstellingen in Nederland hebben hun eigen werkgebied. Tactus Verslavingszorg heeft de verslavingszorginstellingen per werkgebied uiteengezet. Via de link Verslavingszorginstellingen per regio is dit overzicht te bekijken. Het Trimbos Instituut biedt zelf geen verslavingszorg maar heeft wel een uiteenzetting gemaakt van zo ongeveer het gehele hulpverleningsaanbod in de verslavingszorg voor Nederland. Dit gehele hulpverleningsaanbod is te bekijken via de link Verslavingszorg in Nederland.

Aanmelden verslavingszorg

Denk je eraan om te stoppen of minderen met een bepaald middel of een bepaalde gewoonte? Dan kan je middels verslavingszorg geholpen worden. Nederland is gezegend met een zeer divers aanbod. Via je huisarts kun je doorverwezen worden naar een verslavingszorginstelling in jouw buurt. Ook kun je jezelf direct aanmelden bij een instelling naar keuze.