Zonnesteek kind of hitteberoerte: symptomen en behandeling

Zonnesteek kind of hitteberoerte: symptomen en behandeling Hoe te handelen bij een zonnesteek kind en wat is een zonnesteek precies? Een zonnesteek wordt ook wel 'hitteberoerte' genoemd. Bij een hitteberoerte is er sprake is van een sterk verhoogde lichaamstemperatuur van boven de 40°C. Het lichaam slaagt er bij extreem hoge temperaturen niet in de lichaamswarmte snel genoeg af te geven. Het lichaam kan zichzelf daardoor niet afkoelen en de lichaamstemperatuur stijgt snel tot een gevaarlijke hoogte, waarbij neurologische verschijnselen zoals verwardheid, delirium, convulsies, ook wel aanval of toeval genoemd, of coma kunnen optreden. In geval van een hitteberoerte —bij een temperatuur boven de 40°C gepaard gaande met neurologische verschijnselen— moet behandeling in het ziekenhuis plaatsvinden. Bel in dat geval direct het alarmnummer 112. Totdat de ambulance is gearriveerd, is het beleid gericht op afkoeling en bewaking van temperatuur, bloeddruk en polsfrequentie.

Hitteberoerte of zonnesteek


Wat is een hitteberoerte of zonnesteek?

Een hitteberoerte genoemd -ook wel zonnesteek genoemd- is een levensbedreigende aandoening, waarbij er sprake is van een sterk verhoogde lichaamstemperatuur van boven de 40°C. De lichaamstemperatuur stijgt, terwijl de mogelijkheid om af te koelen wordt uitgeschakeld. De lichaamstemperatuur raakt door het zonlicht en de warmte ernstig ontregeld: het lichaam kan de warmte niet meer kwijtraken doordat het koelsysteem faalt.

Risicogroepen

Vooral baby's en kinderen (dreumes, peuter, kleuter en het lagere schoolkind) zijn bijzonder kwetsbaar voor een zonnesteek. Spelende kinderen op het strand hebben vaak niet door dat ze soms te lang in de felle zon verblijven. Een hitteberoerte gaat gepaard met neurologische verschijnselen zoals verwardheid, delirium, convulsies of coma. Een hitteberoerte kan tijdelijke of blijvende schade aan vitale organen oorzaken. Des te hoger de temperatuur, des te sneller er problemen ontstaan. Vooral boven de 41°C is de situatie kritiek. Uiteindelijk kan de patiënt komen te overlijden.

Hitteberoerte bij een kind herkennen

Hitte-uitputting en hitteberoerte

Er bestaat ook het fenomeen 'hitte-uitputting'. Dit is minder ernstig dan een hitteberoerte. Men spreekt van hitte-uitputting wanneer iemand langdurig is blootgesteld aan hitte, waarbij overmatig verlies van vocht en zout optreedt als gevolg van hevig zweten. Bij hitte-uitputting werkt het thermoregulatiecentrum nog goed en transpireert de persoon hevig om warmte af te voeren, waardoor het bloedvolume afneemt en de bloeddruk daalt. Dit kan leiden tot een collaps. Ook kunnen spierkrampen ontstaan doordat als gevolg van hevig zweten elektrolyten verloren gaan.

Symptomen

Bij hitte-uitputting is de lichaamstemperatuur verhoogd van 38 tot 40°C. Dit gaat gepaard met spierkrampen, algehele malaise, misselijkheid, duizeligheid, hoofdpijn en collaps. Bij de ernstigere zonnesteek is de lichaamstemperatuur boven de 40°C en zijn er neurologische verschijnselen zoals verwardheid, delirium, convulsies of coma. Hartslag en ademhalingsfrequentie nemen toe. De polsslag is doorgaans snel en de bloeddruk kan hoog of laag zijn. Veelvoorkomende waarschuwingssignalen die hieraan vooraf gaan zijn:

De huid wordt zeer warm, gaat er rood en droog uitzien. Het kan voorkomen dat ondanks de warmte de persoon met een hitteberoerte niet meer transpireert.

Welke maatregelen moet je nemen?

Zelfzorgmaatregelen

Wanneer de temperatuur onder 39°C blijft en er geen neurologische verschijnselen optreden, is er sprake van hitte-uitputting. Neem daarbij de volgende maatregelen in acht:
  • Ga zo snel mogelijk met je kind in de schaduw of een koele omgeving;
  • Leg je kind op een koele donkere plaats op bed, met alleen ondergoed aan;
  • Verkoeling kan verder gestimuleerd worden door het kind vochtig te houden door washandjes met iets lauw water op het hoofd te leggen en het lichaam geregeld wat af te sponsen;
  • Zorg zoveel mogelijk voor frisse lucht, doch voorkom rillen;
  • Geef het kind mondjesmaat te drinken (vocht- en zoutinname, voor kinderen is er junior-ORS), aangezien bij te grote hoeveelheden het kind misschien gaat braken;
  • Waarschuw altijd een arts bij bewustzijnsverandering van je kind.

Ziekenhuisopname

De behandeling van een hitteberoerte - dat wil zeggen dat er sprake is van een temperatuur boven de 40°C gepaard gaande met neurologische verschijnselen - moet in het ziekenhuis plaatsvinden. Bel in dat geval het alarmnummer. Totdat de ambulance is gearriveerd, is het beleid gericht op afkoeling en bewaking van temperatuur, bloeddruk en polsfrequentie. Wikkel de persoon in koude, natte lakens of kleding, of dompel hem onder in buitenwater of een badkuip met koud water of koel hem af met ijs (ijs packs aan de lies en oksels). Het streven is een rectale temperatuur lager dan 39,4°C. Teneinde te sterke afkoeling te voorkomen, moet het afkoelingsproces stopgezet worden zodra de lichaamstemperatuur tot ongeveer 38,8 °C is teruggebracht.

Lees verder

© 2012 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Informatie over een zonnesteekInformatie over een zonnesteekNaast verbranding door de zon is er nog een ander onplezierig gevolg van langdurig zonnen: de zonnesteek. Het lichaam ve…
Een zonnesteek, wat is het en wat kan je er tegen doen?Een zonnesteek, wat is het en hoe ga je er mee om? Wat doe je er tegen? Een zonnesteek wordt ook wel 'hitteberoerte' gen…
Wat te doen bij een zonnesteek of zonneslag?Wat te doen bij een zonnesteek of zonneslag?Warme zomerse dagen waar de temperaturen stijgen en de zon krachtig aan een onbewolkte hemel schijnt kan iedereen die on…
Hoe kun je een zonnesteek voorkomen en genezen?Hoe kun je een zonnesteek voorkomen en genezen?Wie houdt er nou niet van de zon? Het is zo heerlijk om lekker te luieren aan het strand tijdens een zonnige dag. Bruin…

Little Tikes: soorten speelgoed en verkooppuntenLittle Tikes: soorten speelgoed en verkooppuntenLittle Tikes speelgoed is zeer populair kinderspeelgoed. Het speelgoed kenmerkt zich door de uitgesproken vrolijke kleur…
Eenkennigheid bij baby’sEenkennigheid bij baby’sVan de één op de andere dag is het gebeurd: je baby is eenkennig geworden. Was je kleine altijd spontaan en vrolijk, dan…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Tebielyc, Pixabay
  • Dr. Jannes J.E. van Everdingen (hoofdredactie): Het medisch handboek; Kosmos-Z&K Uitgevers, Utrecht/Antwerpen, vijfde volledig herziene druk 2006.
  • J.A.M. Baar, C.A. Bastiaansen, A.A.F. Jochems: Anatomie & fysiologie. Bohn Stafleu van Loghum, tweede druk, 2007.
  • Afbeelding bron 1: Gene Hunt, Flickr (CC BY-2.0)
Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 20-04-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Kinderen
Bronnen en referenties: 4
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.