Kinderen en trauma

Kinderen en trauma Veel kinderen leven in benarde thuissituaties en worden weggehaald, omdat het niet verantwoord is om het kind er te laten opgroeien. Soms is de moeder niet in staat voor zichzelf te zorgen, laat staan voor een kind. Sommige kinderen worden al in de buik door hun moeder afgewezen. Anderen staat een moeilijk leven te wachten, honger, verwaarlozing, huiselijk geweld, mishandeling of misbruk. Toch is een scheiding van de biologische ouders een breekpunt in hun leven en ook een traumatische ervaring.

Trauma, oorzaken, gevolg en impact

Trauma is een niet alledaagse gebeurtenis, die veel stress veroorzaakt, erg ingrijpend en pijnlijk is. De gebeurtenissen, die tot een trauma kunnen leiden zijn bijvoorbeeld: het plotseling overlijden van een geliefde, een ernstig ongeval, natuurrampen, verkrachting of het getuige zijn van een delict. Bij pleegkinderen is de oorzaak van trauma meestal fysiek en sexueel misbruik, maar ook langdurige scheiding van de vertrouwde verzorger. Vaak verdwijnen de ergste reacties op een trauma in de eerste weken als er hulp is of als het kind uit de situatie is gehaald. Voor een kleine minderheid leiden de gebeurtenissen tot verschillende psychische aandoeningen, zoals post-traumatische stress stoornis (PTSD), een zeer ernstige reactie op trauma.
Welk gedrag kunnen pleegouders zien bij hun pleegkinderen als gevolg van trauma?

Jonger dan 5 jaar

  • een enorme angst om alleen gelaten te worden,
  • huilen, schreeuwen, heen en weer bewegen,
  • apatisch kijken, niet tot spelen komen, maar zich willen vasthouden,
  • bang voor donker zijn en bedplassen.

6 t/m 11 jaar

  • zich terugtrekken uit het gewone gezinsleven, storend gedrag vertonen, zich niet kunnen concentreren,
  • nachtmerries en slaapproblemen,
  • irrationele angsten, prikkelbaar zijn, hyper alert zijn,
  • lichamelijke klachten, waar geen oorzaak voor te vinden zijn, buikpijn,
  • weinig emotie tot of juist agresief gedrag,
  • slechte schoolprestaties.

12 t/m 17 jaar

  • de reacties van deze leeftijd op trauma is te vergelijken met die van volwassenen:
  • flashbacks, nachtmerries, slaapstoornissen, verwarring,
  • het uit de weg gaan van dingen, die herinneren aan de gebeurtenissen,
  • depressie, alcohol- en drugsmisbruik, suïcidale gedachten,
  • geen interesse in school, spijbelen.

Wat kunnen pleegouders doen?

In de meeste pleegzorgsituaties is er een begeleider, waar de problemen mee besproken kunnen worden en er hulp van instanties gegeven kan worden. Maar in de thuissituatie kunnen pleegouders al heel wat voor het kind betekenen. Ik geef een aantal tips:

Wees niet bang

Wees niet bang om over traumatische gebeurtenissen met het pleegkind te praten. Kinderen hebben niets aan het advies: Denk er maar niet meer aan. Als het kind aangeeft te willen praten over wat hem dwarszit, biedt hem dan die gelegenheid. Ga niet mee in de boosheid van het kind over wat hem overkomen is, maar bied steun en troost. Dat zal op den duur een positief effect hebben.

Zorg voor voorspelbaarheid in het dagelijks leven

Als je zorgt voor structuur en vaste patronen binnen de dagelijkse gebeurtenissen, zoals maaltijden, school, huiswerk, bedtijden, geeft dit het kind zekerheid. Hij heeft immers al onzekerheid genoeg in zijn leven? Het is van onschatbare waarde voor het kind, te weten, dat je als pleegouders alle normale zaken onder controle hebt. Er is vaak niet goed voor hen gezorgd en als iets steeds verandert geeft dat verwarring en angst.

Wees ontspannen in het opvoeden, maar doe dit in een passende context

Aangehaald of geknuffeld te worden is voor gewone kinderen heel normaal, maar voor getraumatiseerde kinderen hebben deze zaken vaak een bijsmaak: verwarring, pijn, angst en eenzaamheid. Zeg liever eerst, dat je hem lief vindt, wacht met aanraken tot het kind er aan toe is. Misbruikte kinderen koppelen intimiteit vaak aan sex en beloning of straf.

Bespreek de huisregels met het kind en de manier van straffen

Bespreek de regels, maar controleer ook of het kind begrijpt waar je het over hebt. Sommige kinderen zijn niet gewend,dat er dingen met hen besproken werden, of ze trekken zich terug als er tegen hen gepraat wordt. Wees duidelijk en consequent. Geef complimenten als het kind iets heel goed doet.

Praat veel met je pleegkind

Hoe meer je met een kind praat en hem uitlegt hoe de wereld in elkaar zit, hoe beter dat is voor het kind. Onvoorspelbaarheid en onzekerheid zorgen ervoor, dat een getraumatiseerd kind angstig blijft. Bovendien zijn ze al meer dan gewone kinderen angstig, hyperactief, impulsief of hebben last van slaap- en stemmingsstoornissen. Ze hebben daarom grote behoefte aan duidelijke en herhaaldelijke uitleg van de dagelijkse gang van zaken. Vertel hem altijd de waarheid, ook al is dat emotioneel moeilijk. Eerlijkheid en openheid zal bijdragen tot de ontwikkeling van het kind en in het vertrouwen van de verzorger.

Bescherm het kind

Aarzel niet om bepaalde activiteiten, die het kind een terugval geven, te stoppen. Ook is het verbieden van bepaalde films, die angst veroorzaken wel eens nodig.

Geef het kind keuzes en enig gevoel van controle over zijn eigen leven

Een getraumatiseerd kind heeft meestal geen controle over zijn leven gehad. De dingen overkwamen hem en er was geen ontkomen aan. Laat hem op zijn niveau kinnen kiezen, bijvoorbeeld over speelgoed, binnen of buiten spelen, welke van de twee films wil je zien? Het zal hem rust geven, te weten, dat je als volwassene niet zijn leven zal beheersen.

Zoek informatie

Hoe meer kennis een pleegouder heeft over het gedrag van het kind en hoe alles werkt bij een getraumatiseerd kind, hoe beter je kunt ingaan op zijn specifieke behoeften.

Het zorgen voor en opvoeden van een getraumatiseerd pleegkind is een uitdaging. Maar als je vooruitgang ziet in de ontwikkeling van het kind en het gaat je als pleegouder vertrouwen, dan is dat weer een enorme stimulans om door te gaan. Maar het belangrijkst in dit alles is: geduld.
© 2008 - 2024 Yellow, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Loyaliteit in het pleeggezinAls mens heb je de mogelijkheid loyaal te zijn. Aan je vrienden, je groep, je werkgever of je buren. Maar een hele bijzo…
Een kind in een pleeggezinEen kind in een pleeggezinAls een kind niet meer bij zijn ouders kan wonen, wordt het vaak in een pleeggezin geplaatst. Een pleeggezin is meestal…
Kan een kind zich hechten in een pleeggezin?Ouders kunnen op verschillende manieren met hun kinderen omgaan. Meestal leidt dit tot een band met het kind, het kind k…
Pleegouder wordenPleegouder wordenSoms worden kinderen tijdelijk of voor een lange tijd in een pleeggezin geplaatst. Zo wordt een kind uit huis geplaatst…

Natuurlijke babyverzorgingNatuurlijke babyverzorgingBaby´s moeten vaak in bad. Niet eens zozeer om het vuil weg te wassen, meer om de huidfunctie en de inwendige organen te…
Babykleding kopenBabykleding kopenVoor sommigen is het kopen van babykleding voor de kleine baby een van de meest favoriete bezigheden. Anderen gruwelen a…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Langll, Pixabay
Reacties

Meghann, 13-04-2010
Hallo. Ik ben Meghann, 15 jaar. Ik heb alle symptomen van een trauma, ik was er zelf ook al bang voor. Ik voelde het al. Ik heb nogal wat meegemaakt. Ik wil hier graag hulp voor. Weet iemand waar ik dat kan krijgen? Reactie infoteur, 13-04-2010
Hoi Meghann, Je kunt contact opnemen met een psychosociaal therapeut. ze zijn er in gespecialiseerd om mensen met problemen te helpen.

Minny (infoteur), 16-12-2008 #2
Pleegouder zijn en daar veel energie insteken is heel byzonder, maar in onze maatschappij komt hulp voor ouder en kind vaak niet, of soms veel te laat opgang. De hulpverlening wacht af, tot zichtbaar is wat al preventief behandeld had moeten worden. Veel ouders komen tijdelijk door ziekte, zwangerschap en onverwachte onverwerkte emoties uit hun jeugd in onbalans met zichelf. Tijdige signalering gebeurt vaak door familie. Maar familie wordt niet geaccepteerd als "melder" in de Jeugdzorg, omdat men dat zulke ingewikkelde problematiek vindt. Men vaart blind op de opmerkingsgaven van huisarts, onderwijskrachten, schoolarts. Als zij niets opmerken is er ook niets, redeneert Jeugdzorg.Terwijl de huisarts beperkt is in zijn opmerkingsgave en al helemaal als de in de war rakende of depressieve ouder geen contact opneemt.
Ook de schoolarts beziet een kind slechts vanuit de situatie als goed gevoed en leuk aangekleed kind, maar kan niet zien hoe zijn of haar omgeving eruit ziet in psychologisch opzicht, met mogelijk een ziek wordende ouder.
Daarbij komt dat Jeugdzorg gebruik maakt van een beperkend en onterecht klissysteem, waardoor hulp voor een heleboel jonge kinderen voorgoed wordt afgesloten, tenzij zij zo oud zijn dat ze zelf hulp aan kunnen vragen en dan is er al heel veel misgegaan.
Ik pleit er voor om de biologische ouders al in een heel vroeg stadium van de noodzakelijke hulp te voorzien, zodat kinderen bij hun eigen ouders en familie op kunnen groeien. Aan deze zorg wordt veel te weinig aandacht besteed en ziet de jeugdzorg, door beperkende regels, waarbij familiemeldingen zeer worden ondergewaardeerd en als negatief worden geinterpreteerd, een heel groot gebied over het hoofd. Uit huisplaatsing betekent ook dat de kinderen hun familie kwijt raken, neefjes en nichtjes, ooms en tantes, opa en oma. Ik heb zeer veel waardering voor pleegouders! Maar er zit een groot gat in de hulpverlening aan kinderen, terwijl kennis van problematiek van ouders die hun kind verwaarlozen al veel verder in ontwikkeling is, komt de wet op de jeugdzorg daar langzaam achteraan hobbelen. Nog teveel kinderen worden te vlug en te ondoordacht uit de thuissituatie geplaatst. omdat jonge, zelf nog geen gezin hebbende hulpverleners in de jeugdzorg, met een te beperkte visie op deze problematiek al te vlug beslissingen nemen, niet onderbouwd door erkende opgeleide wetenschappers uit de psychologie danwel psychiatrie. Reactie infoteur, 17-12-2008
Hallo Minny,
In de jaren, dat ik pleegmoeder ben heb ik al heel wat kinderen voorbij zien komen, die echt veel en veel te laat uit huis gehaald zijn. Als ze dan wat langer in mijn gezin wonen en je de ouders leert kennen en wat meer van hun achtergrond weet, dan moet ik je helemaal gelijk geven in je conclusie, dat er eerder hulp had moeten komen in het gezin. Maar hier krijgt men pas hulp, als je in staat bent zelf de hulpvraag te verwoorden en het juiste adres van hulp weet te vinden. En inderdaad, ingaan op signalen van de familie vindt men vaak te moeilijk. Nu raken ze hun familie kwijt, oma raakt de kleinkinderen kwijt, want we kunnen het pleeggezin toch niet opzadelen met 3-4-5 bezoekregelingen op 1 kind. Ze raken hun broers en zussen kwijt, en wat te denken van hun eigen milieu. Wij hebben nu 6 kinderen uit totaal andere milieus, dan wijzelf. Ik kan het wel belangrijk vinden, dat we aan tafel eten, op gezette tijden, en niet bij de TV, maar voor de moeder van 1 van mijn pleegdochters is dat het toppunt van gezelligheid. Om maar even door te gaan op deze moeder, ze is wel de meest meewerkende en meedenkende moeder voor haar kind, die ik erbij heb. Ze wil het beste voor haar dochter en ze wil niet, dat haar dochters leven net zo moeilijk zal verlopen als het hare: uit huis geplaatst op 5-jarige leeftijd, weinig ouderbezoek, broer verdwijnt uit haar leven, 4 pleeggezinnen en wegens onhandelbaar zijn ook nog eens hee lNederland gezien aan internaten en leefgroepen. Op haar 17e verslaafd weggelopen en gaan zwerven, op haar 22e een kind, dat prematuur, dysmatuur en verslaafd geboren wordt en dus zo'n moeilijke start maakt, dat ze het kind niet aankan. Zij had geholpen moeten worden met het kind, maar wilde op dat moment niet geholpen worden.Nu werkt ze erg mee en het gevolg is, dat er eerst om haar mening gevraagd wordt en dat de bezoekregeling steeds meer en frequenter wordt. In maart starten we met een nachtje slapen. Het meisje is nu 8, heeft nog steeds behoorlijke gedragsproblemen, maar weet zich gewenst door moeder en mag bij mij wonen en mij ook mama noemen. En van mij mag ze haar echte mama de belangrijkste en liefste mama van de wereld noemen. Kortom, ik zie hier wel iets in wat jij voor ogen hebt. En ik dus ook. Een kind hoort bij zijn familie, en voor zover mogelijk moet daar de hulp op gericht zijn.

Yellow (42 artikelen)
Laatste update: 02-02-2009
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Kinderen
Bronnen en referenties: 1
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.