Je kind is overleden, wat kan je verwachten
Je hoopt het nooit mee te maken maar toch komt het vaker voor dan de meeste mensen denken, je kind komt te overlijden. Het is ongeveer het ergste wat je mee kunt maken. Of het overlijden verwacht of onverwacht komt, het blijft een enorme klap die je leven voorgoed verandert. Veel relaties overleven het na deze ervaring niet. Na het laatste afscheid van je kind, wat kan je dan nog verwachten.
Het is iets wat je als moeder of vader nooit mee hoopt te maken, je kind komt te overlijden. Het kan natuurlijk veel verschillende redenen hebben waardoor je kind is overleden. Toch hakt het afscheid moeten nemen van je kind er meer in dan je zonder deze ervaring ook maar in kunt denken, ongeacht de reden van overlijden. Gedachten, gevoelens, emoties, herinneringen, woede, onmacht en verdriet zijn maar enkele zaken die je na het overlijden van je kind bezighouden. Ouders vinden steun bij elkaar, of juist niet. Veel relaties gaan kapot binnen een jaar na het overlijden van een kind. Naast de emoties en de wijze waarop ieder individu het verlies verwerkt kan het voorkomen dat vader en moeder als gevolg van het verlies en de wijze waarop ze het verlies ieder apart verwerken elkaar niet meer aanvoelen waardoor vervelende situaties ontstaan. Je kind is overleden, wat kan je verwachten vanaf dat moment. Iedere situatie is anders maar er zijn dingen die in 99% van de gevallen terugkomen.
Je kind is overleden, wat nu
Op het moment dat je kind is overleden val je in een bodemloze put. De meeste mensen zien op dat moment de zin van het leven niet meer. Het is dan ook onnatuurlijk dat een kind eerder overlijdt dan zijn ouders. Gevoelens van onmacht, woede, verdriet en meer komen boven in een heftigheid die je niet eerder mee hebt gemaakt. Het is bijna onmogelijk voor de meeste ouders om hun hoofd erbij te houden maar het is toch iets wat zoveel mogelijk geprobeerd moet worden. Wat gaat er met uw kind gebeuren. Wordt hij of zij naar een uitvaartcentrum gebracht waar familie, vrienden en kennissen alleen tijdens de bezoekuren naartoe kunnen gaan of wordt het kind thuis opgebaard. Dit is een keuze die iedereen voor zichzelf moet maken. Beide keuzes hebben voor- en nadelen.
In het geval je kind in een uitvaartcentrum is opgebaard heb je zelf meer je handen vrij om zaken te gaan regelen die te maken hebben met de uitvaart en eventueel verdere zaken die geregeld moeten worden. Het kan enige rust geven omdat je dan niet in de verleiding kan komen om de hele dag en nacht bij je kind te gaan zitten waken. Natuurlijk doe je dit met alle liefde voor je kind maar er zijn mensen die hierdoor alleen maar verdrietiger worden.
Aan de andere kant geeft het veel ouders een vervelend gevoel als hun kind alleen in een uitvaartcentrum ligt en niet in een vertrouwde omgeving samen met vader en moeder. Een lastige keuze die gemaakt moet worden. Denk er goed over na en volg je gevoel. Praat erover met je partner zodat beide partijen het er samen helemaal over eens zijn. Dit voorkomt op later tijdstip vervelende herinneringen. Denk hier zeer goed over na. Een verkeerde keuze kan later een schuldgevoel veroorzaken.
Enigszins in dezelfde lijn als hierboven besproken is het zaak na te denken of er een crematie of begrafenis volgt. Over het algemeen hebben mensen hier zelf al een duidelijke mening over waardoor deze beslissing vaak minder moeilijk is dan het bovenstaande.
De rouwkaart
Neem na het overlijden zo snel mogelijk contact op met het uitvaartcentrum waar u de uitvaart wilt laten plaatsvinden. Een vertegenwoordiger van deze organisatie zal bij u langskomen om de mogelijkheden zoals hierboven vermeld te bespreken. Ook heeft deze persoon over het algemeen de beschikking over een collectie rouwkaarten waaruit gekozen kan worden. Er hoeft natuurlijk geen keuze gemaakt te worden uit deze standaard kaarten. Iedere drukkerij van kaarten heeft een uitgebreide collecte rouwkaarten waaruit gekozen kan worden. Mocht in de collectie van de vertegenwoordiger van het uitvaartcentrum niets naar uw wens zitten, dan is dat natuurlijk nog een optie.
Natuurlijk kan er een rouwkaart gemaakt worden naar aanleiding van een foto of een eigen ontwerp. Dit maakt het geheel wat persoonlijker. Ga in dit laatste geval wel even goed na wat de consequenties zijn van het gebruiken van een eigen ontwerp. Misschien dat de levertijd langer wordt. Het kan ook zijn dat kleuren die in het ontwerp gebruikt worden niet 100 % overeenkomen met de kleuren op de uiteindelijke kaart. Overleg de mogelijkheden goed met de drukker of vertegenwoordiger.
Een ander idee is om de rouwkaart te combineren met het geboortekaartje. Dit is wel heel erg persoonlijk. Sommigen vinden dit een zeer mooie combinatie terwijl andere mensen de geboorte en het overlijden niet kunnen verenigen.
De uitvaartceremonie
De uitvaart is een belangrijk punt in het verdere verwerkingsproces. Het is dan ook zaak dat het helemaal naar wens verloopt. Neem met de uitvaartorganisatie alle mogelijkheden en onmogelijkheden goed door en plan de uitvaart tot in detail. Houd hierbij uw eigen wensen als leidraad. Ook de eventuele wensen van uw kind worden natuurlijk gerespecteerd. Haal alle karaktertrekken, hobby's en specifieke dingen van je kind voor de geest en bedenk zo of er speciale punten zijn die in de uitvaartceremonie aan bod moeten komen of die meespelen in de opzet ervan. Een uitvaartcentrum kan hier heel goed bij helpen maar blijf ervoor waken dat de uitvaartceremoniet precies zo wordt zoals jullie als vader en moeder samen willen dat het moet gaan.
Relatieproblemen
Relatieproblemen die ontstaan nadat je kind is overleden is een onderschat probleem. Een groot deel van de relaties loopt stuk binnen een jaar na het overlijden. Uit eigen ervaring weet ik dat het eerste wat bovenkomt wanneer dit ter sprake komt iets is als " Wat een onzin!" of "Hierdoor wordt de relatie alleen maar sterker!". Helaas is dit meestal niet zo.
Vlak na het overlijden van je kind stort je wereld volledig in. Iedere ouder zou zonder nadenken willen ruilen met zijn of haar kind. Verdriet, woede en gevoelens van onmacht spelen vierentwintig uur per dag door je hoofd. Wat is er nog om voor te leven?!
Dit is het moment dat beide partners samen het rouwproces ingaan. In het begin zie je vaak dat een van beide partners hierin een leidende rol speelt en de kar zo goed mogelijk trekt. Dit is een natuurlijk proces. In situaties van angst of in dit geval onbeschrijfelijk veel verdriet kom je automatisch in actie. Dit is iets wat ieder mens in zich heeft. De ene persoon slaat helemaal dicht en bij de ander maken de hersenen overuren om alles tot in detail voor te bereiden en de ander zoveel mogelijk te ontzien. Dit is een heel gewoon proces wat door bepaalde situaties bij ieder mens wordt geactiveerd. Vlak na het overlijden van je kind lijkt het inderdaad dat de relatie meteen sterker wordt en in sommige gevallen lijkt het wel een geoliede machine. Helaas blijft dit meestal niet zo.
Hoe lang de ouders ook samen zijn en hoe goed ze elkaar kennen, iedereen blijft een individu met zijn eigen wijze van verwerken van het verlies. Na verloop van tijd zullen vader en moeder niet meer op hetzelfde niveau zitten wat de verwerking betreft. Op dat moment wordt het lastiger om precies aan te voelen wat de ander voelt of nodig heeft van jou. Vlak na het overlijden ging dat nog zo soepel maar later in het verwerkingsproces zal dit waarschijnlijk anders zijn. Als de partner tijdens dit rouwproces niet op de juiste wijze reageert op de ander, omdat hij of zij op een ander niveau in het proces zit, kan dit door alle emoties die er zijn goed spaak lopen. Spanningen binnen het gezin na het overlijden van je kind komen dan ook heel erg vaak voor. Omdat geen van beide partners zichzelf is kunnen hierdoor relaties vrij makkelijk stuk lopen. Het klinkt onlogisch en ongeloofwaardig maar de statistieken onderschrijven dit.
Belangrijk is dat zowel vader als moeder heel goed blijven beseffen dat de spanningen een gevolg zijn van het rouwproces waarbij het niveau of de wijze van verwerking bij beide partijen niet meer overeenkomt. In zo'n geval wordt het een harde strijd om samen goed door het hele proces heen te komen. Lukt dit, dan kan er meestal gesteld worden dat de relatie inderdaad vaak sterker is geworden.
Zeg geen nee tegen hulp
Als je kind in een ziekenhuis is overleden wordt je vaak hulp aangeboden in de vorm van maatschappelijk werk. Neem dit met beide handen aan en ga de gesprekken met maatschappelijk werk aan. Denk niet dat je het zelf wel oplost, deze mensen zijn er niet voor niets.
Loop je bij maatschappelijk werk, kijk dan wel verder. Er zijn vele vormen van hulp. Overleg de mogelijkheden in ieder geval met de huisarts. Deze kan informatie geven over de verschillende hulpverleningsmogelijkheden.
Iets waar niet vaak aan wordt gedacht als het gaat om hulp bij dit verwerkingsproces is haptonomie. Voor veel mensen is dit iets zweverigs maar het kan heel goed helpen als je er voor open staat. Een haptonoom maakt naast het praten met de patiënt wat hij als therapeut doet ook contact met je lichaam. Hij gebruikt aanrakingen met je huid als extra hulpmiddel je te helpen met de verwerking. Niet iedereen zal hier baat bij hebben maar dat is met alle vormen van hulp zo. Wat voor de ene persoon goed werkt is voor de andere nutteloos. Belangrijk is ook dat het klikt met je therapeut en dat je hem/haar volledig vertrouwt waardoor je jezelf helemaal open kan stellen. Ga samen met je partner naar afspraken maar plan ook individuele afspraken in zodat alle aandacht helemaal naar jou gaat.
Herinnering
Foto's neerzetten van je kind is iets wat natuurlijk gaat gebeuren. In het geval dat je kind is gecremeerd zijn er verschillende mogelijkheden wat er na afloop met de as kan gebeuren. Hierover kan informatie gegeven worden door het uitvaartcentrum.
Een mogelijkheid die voor veel mensen goed voelt is het laten maken van een beeld van keramiek waarin de asbus wordt geplaatst. Er zijn diverse bedrijven verspreid over het land die zijn gespecialiseerd in het maken van urnen en dit soort beelden. Bijna alles kan worden gemaakt. Overleg hiervoor met het bedrijf die deze beelden maakt. Deze bedrijven zijn goed te vinden als bij een zoekmachine de combinatie van urnen en keramiek wordt ingevuld.
Tijd heelt alle wonden
De uitdrukking ' tijd heelt alle wonden' is zeker niet in alle gevallen juist. Het overlijden van je kind is zeker zo'n geval waarop deze uitdrukking niet van toepassing is. De scherpe kantjes gaan eraf maar er blijven altijd momenten bestaan waarop er herinneringen bovenkomen waardoor het verlies er ineens weer in hakt.
Accepteren
Het is makkelijker gezegd dan gedaan maar accepteren dat je kind is overleden is erg belangrijk. Op het moment dat je accepteert dat de situatie is zoals het is, dat je kind er echt niet meer is en dat er niets meer aan de situatie veranderd kan worden is een enorme stap vooruit in het verwerkingsproces. Dit moment van acceptatie komt voor iedereen op het moment dat die persoon daar klaar voor is. Dit is bij iedereen een ander moment. Op dit moment valt er een belangrijk deel van je schouders af waardoor het nemen van een volgende stap in het rouwproces genomen kan worden.