nieuws uitgelicht

De betaalbaarheid van medicijnen en de prijs van leven

Er komen steeds betere medicijnen tegen kanker op de markt, maar ze worden ook steeds duurder. De ontwikkeling van een medicijn kost namelijk veel geld en het is niet zeker dat de gedane investeringen een werkzaam medicijn op zullen leveren. De betaalbaarheid van de zorg zal in de toekomst dan ook een groot probleem worden. Hoe gaan we dit met zijn allen betalen en zijn de medicijnen voor iedereen toegankelijk? Hierover is de documentaire Schaken met de dood gemaakt die op maandag 1 juni 2015 te zien was op NPO 2.

De betaalbaarheid van de zorg vormt een groot probleem

Kanker wordt steeds meer een chronische ziekte. Dit komt door al het onderzoek dat naar kanker is gedaan, want ongeveer de helft van alle kankerpatiënten geneest. Aan de ene kant is dat goed nieuws, aan de andere kant zorgen de ontwikkelingen ervoor dat steeds meer mensen langdurig worden behandeld en de kosten de pan uitrijzen. Een goed voorbeeld hiervan zijn medicijnen tegen de zeldzame ziekten van Pompe en Fabry. De werking van de medicijnen zou bij volwassen mensen dubieus zijn en de kosten daarvan zouden jaarlijks in de tonnen lopen. In de praktijk houdt dit in dat geld dat wordt uitgetrokken voor onderzoek naar kanker bijvoorbeeld niet kan worden gebruikt door de thuiszorg of de verpleeghuizen.

De prijs van leven

In 2006 is door de Raad voor de Volksgezondheid (RVZ) berekend dat een gewonnen levensjaar maximaal 80.000 euro zou mogen kosten. Het blijkt dat 70% van de medisch specialisten er belang bij heeft dat wordt vastgelegd wat een extra levensjaar maximaal mag kosten. Als het niet wordt vastgelegd is de zorg niet meer op te brengen. Een ander voordeel is dat de arts in het vervolg niet meer zelf hoeft te beslissen of een behandeling moet worden voortgezet. Dat is dan immers bij wet vastgelegd. De vraag blijft dan wel hoe je een maximum bedrag moet bepalen voor een mensenleven en hoe je de kwaliteit van leven kunt vaststellen.

Testen medicijnen op mensen

Door twee artsen is een combinatiemedicijn ontwikkeld. Het medicijn is niet getest op mensen, wel op laboratoriummuizen en bij dit onderzoek blijkt dat de ontwikkeling van nieuwe kankercellen een halt is toegeroepen. Bij een experimenteel medicijn kunnen patiënten meedoen aan een onderzoek dat hun leven mogelijk kan verlengen als er geen zicht is op genezing. Voor heel veel mensen betekent dit nieuwe medicijn nieuwe hoop, want het gaat niet alleen om de verlenging van hun leven, er is ook hoop dat er in de tussentijd een medicijn wordt ontdekt dat de kwaal kan genezen.

De eerste testfase

In de eerste testfase wordt er gekeken of de proefpersonen het medicijn kunnen verdragen en er niet teveel bijwerkingen zijn, want mensen zijn geen muizen en zullen anders reageren. Pas als die testfase naar volle tevredenheid is afgerond mag een medicijn worden toegepast bij een grote groep patiënten die op willekeurige wijze aan een behandeling worden blootgesteld. De deelnemers aan het onderzoek weten niet of ze de werkzame stof krijgen toegediend of een placebo.

Financieren onderzoeken

Onderzoeken zijn kostbaar en het is van tevoren nooit zeker of de gedane investeringen zullen resulteren in een werkzaam medicijn dat op grote schaal zal worden toegepast. Daarom is het ook belangrijk dat de farmaceutische industrie de middelen gaat promoten. Om de kans te vergroten dat de farmaceutische industrie de vervolgonderzoeken gaat sponsoren is het belangrijk dat proefpersonen een kuur helemaal afronden.

Het zoeken van financiers

Als het gaat om onderzoeken die door de overheid worden gefinancierd moeten er verschillende procedures worden gevolgd om er zeker van te zijn dat de onderzoeken zorgvuldig zijn gedaan. Als het gaat om het zoeken van financiers voor kostbare geneesmiddelen, doen artsen er alles aan om de aandacht te vestigen op hun onderzoek. Zo bezoeken ze congressen en beurzen waar ze spreken met vertegenwoordigers van de farmaceutische industrie. Want het medicijn is er weliswaar, maar de vervolgonderzoeken zijn kostbaar en het budget van het ziekenhuis is niet toereikend voor de ontwikkeling van peperdure medicijnen.

Schaken met de dood

Regisseur Roel van Dalen volgde voor de documentaire 'Schaken met de dood' anderhalf jaar lang twee artsen van het Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis die onderzoek deden naar een nieuw combinatiemedicijn tegen kanker en drie patiënten die het middel kregen toegediend. Het gaat hier om medicijnen die nog niet eerder waren getest op mensen. Tevens laat de documentaire zien hoe de artsen de financiering van het dure experimentele medicijn proberen rond te krijgen.

Betaalbaarheid zorg een groot probleem

Schaken met de dood snijdt de invloed van de marktwerking in de zorg aan. In de toekomst zal de betaalbaarheid van de zorg een groot probleem worden en zullen de ziektekostenpremies fors omhoog gaan. Er moet dus echt naar een goede oplossing worden gezocht.