Homeopathie: Klassiek & klinisch

Een belangrijk homeopathisch principe is: Het gelijke wordt met het gelijkende genezen; een stof die bepaalde verschijnselen oproept, kan deze - als geneesmiddel - ook genezen. Homeopathische middelen zijn natuurgeneesmiddelen van planten, mineralen of dierlijke producten (vaak als zelfmedicatie toegepast). Homeopathie is vrij bekend; maar wat bv. potenties zijn of het verschil tussen klassieke en klinische homeopathie is minder bekend.

Homeopathie holistische mensvisie

De Homeopathie is een holistische benadering en ziet de mens als een onlosmakelijke eenheid van lichaam en geest. De 'richtinggevers' voor Homeopathische behandeling liggen zowel op lichamelijk, emotioneel als mentaal gebied.

Homeopathie levenskracht

De Homeopathie gaat ervan uit dat in ieder mens levenskracht zit: vormkracht, zelfgenezend vermogen, hetgeen van nature bij ieder mens aanwezig is. Die levenskracht kan zich soms moeizaam manifesteren. De homeopaat probeert de aanwezige levenskracht te mobiliseren, activeren en aan te zetten tot (zelf)genezende reacties. Een homeopathisch geneesmiddel geeft een prikkel aan de levenskracht, waardoor het zelfgenezend vermogen wordt gestimuleerd

Homeopathisch principe

Het belangrijkste uitgangspunt van de homeopathie is: een stof die in staat is bepaalde verschijnselen op te roepen, is - als Geneesmiddel - ook in staat dergelijke verschijnselen te genezen. Een ziekte wordt dus behandeld met middelen die bij een gezond mens op de ziekte gelijkende verschijnselen zouden oproepen.

Het gelijke wordt met het gelijkende genezen

Het gelijke wordt met het gelijkende genezen wordt het Similia principe of Gelijksoortigheidsprincipe genoemd. In het Latijn: Similia Similibus Curentur.

Een voorbeeld:
Koffie kan er voor zorgen dat je moeilijker in slaap valt. Bij overmatig gebruik en bij gevoelige mensen kan dit zelfs leiden tot slapeloosheid. In de vorm van het Homeopathische Geneesmiddel: Coffea kan koffie bepaalde vormen van slapeloosheid juist verhelpen.

Homeopathie Similia Principe

Het begrip Homeopathie komt van het Griekse Homoios (gelijksoortig) en van Pathos (lijden). De ziektetoestand wordt genezen door middelen die verschijnselen oproepen die op de ziekte lijken (Similia principe).

De term voor de tegenhanger hiervan is: Allopathie (allos is andersoortig). De klachten van een zieke worden genezen door middelen met een tegengestelde werking (Contraria principe).

Een voorbeeld om het verschil uit te leggen: de behandeling van een brandwond. De Allopathie zegt: reageer met koud. De Homeopathie zegt: reageer met zo warm mogelijk. Hoewel de meest directe verlichting wellicht van koud komt reageert het lichaam, volgens de Homeopathie, op langere termijn beter op zo warm mogelijk.

Noot: het Similia-principe wordt soms ook in de reguliere geneeskunde gebruikt, zoals b.v. bij de Griepprik, waarbij een verdund micro-organisme wordt toegediend ter afweer van het oorspronkelijke micro-organisme.

Homeopathiegrondlegger Hahnemann

De grondlegger van de Homeopathie is de Duitse Arts Samuel Hahnemann (1755-1843). Door op zichzelf en anderen te experimenteren ontdekte hij de beginselen van de Homeopathie. Hahnemann ontdekte in 1790 toen hij een kleine hoeveelheid Kinabast (ruwe vorm van Kinine) innam, dat hij alle verschijnselen van Malaria kreeg, terwijl Kinine juist bekend stond als een goed Geneesmiddel tegen Malaria. Hahnemann heeft tijdens zijn leven rond de 80 geneesmiddelen onderzocht door ze zelf in te nemen en precies bij te houden welke verschijnselen er optraden. In 1810 verscheen van hem een Handleiding (Organon der Heilkunst) voor Artsen, met een uiteenzetting van Homeopatische basisprincipes.

Proefnemingen en onderzoek van middelen zijn vanaf deze tijd doorgegaan en verder ontwikkeld. De Homeopathie kent inmiddels een paar duizend Geneesmiddelen. Onderzoek en ontwikkeling gaan heden ten dage nog steeds door.

Homeopathische geneesmiddelen

Homeopathische geneesmiddelen zijn puur natuur: afkomstig van planten, mineralen of dierlijke producten. In de loop der tijd zijn alle middelen -in een veilige dosering- getest op mensen. Er zijn geen dierproeven gedaan, daar deze niet nodig zijn. Zoals reeds gezegd gaat de Homeopathie er vanuit dat een Homeopathisch geneesmiddel op de juiste manier een prikkel geeft aan de Levenskracht, waardoor het zelfgenezend vermogen wordt gestimuleerd.

Homeopatische potenties

Potenties zijn 'ontdekt' door Hahnemann. Daar een normale dosering van bepaalde stoffen gevaarlijk kon zijn, maar ook vanuit een belangrijk Homeopatisch principe, wilde Hahnemann zoeken naar de laagst mogelijke dosis om het lichaam een klein zetje te geven. Een prikkel om zelf te proberen weer in evenwicht te komen, het zelfgenezende proces in werking te zetten. De laagst mogelijke dosis betekende: van elke grondstof een hele serie verdunningen. In zijn experimenten verdunde Hahnemann bij iedere stap 100-voudig.

Hahnemann is zijn geneesmiddelen gaan Potentiëren i.c. Verdunnen en schudden. In de praktijk bleek namelijk dat door het potentiëren de schadelijke bijwerkingen verdwenen en de genezende werking juist toenam. De verdunning bleek beter te werken, wanneer deze van tevoren werd geschud. Hieruit is het Homeopathische principe van staps- of trapsgewijs verdunnen en tegelijkertijd schudden ontwikkeld. De verdunning die uiteindelijk wordt gebruikt, noemt men Potentie. (Bv. D3 wil dus zeggen dat de basisstof 3 trappen van elk 1 op 10 is verdund, zie verder uitleg hieronder).

Schudden en verdunnen zijn heel belangrijk in de Homeopathie. Uit onderzoek is gebleken dat, wanneer eenzelfde stof op een andere wijze verdund wordt, het effect gedeeltelijk of helemaal verdwijnt.

Lage en hoge potenties

Er wordt bij Homeopathische geneesmiddelen gesproken van lage en hoge potenties. De begrippen laag en hoog kunnen verwarrend zijn door de cijfers die gebruikt worden. Even voor de duidelijkheid:

• Lage potentie (potentie met een laag cijfer b.v. D3: is slechts enkele malen verdund (gepotentieerd): hier zit dus veel werkzame stof in. Verdunningen onder D6 worden lage potenties genoemd.
• Hoge potentie (potentie met een hoog cijfer b.v. 100: is vaker geschud en verdund (gepotentieerd): hier zit dus aanzienlijk minder werkzame stof in. Verdunningen boven D23 worden hoge potenties genoemd

Verdunnen en schudden gebeurt in stappen van:

• 1 op 10: de D potenties: standaardreeks: D1 t/m D4, D6, D12, D30, D60, D100, D200, D400, D500 en D1000.
• 1 op 100 : de C of K potenties. standaardreeks: C6, C12, C30, C60, C100, C200, C500 en C1000
• 1 op 50.000 de LM of Q potenties

De D potenties zijn de meest gebruikte potenties in Nederland.

Alvorens men met het potentiëren kan beginnen, moet eerst uit de grondstof de benodigde werkzame stof worden gewonnen. Dit kan op 2 verschillende manieren en resulteert in:

• Oertinctuur
• Verwrijving

Oertinctuur

Als de grondstof uit Plantaardig materiaal bestaat, wordt eerst vastgesteld om welke plant het gaat en vervolgens wordt naar de gezondheid van de plant gekeken. Daarna worden alle onwerkzame delen verwijderd. Vervolgens wordt de plant vermalen en vermengd met alcohol. Deze plantenbrij plus alcohol laat men ca. 2 weken inwerken, waarna het wordt uitgeperst en gefilterd. Het resultaat hiervan is een vloeistof oftewel die oertinctuur. Uit deze oertinctuur worden de potenties (de verdunningen) gemaakt.

Verwrijving

De grondstoffen die niet oplosbaar zijn in alcohol of water, worden nauwkeurig en langdurig verwreven met melksuiker. Dit gebeurt in een zogenaamde mortiermolen. Het doel van verwrijven is om de stof goed fijn te krijgen voor verdere verwerking, maar ook voor een goede opname van de stof door het maagslijmvlies van het lichaam. De duur van de verwrijvingsprocedure kan soms oplopen tot 40 a 50 uur. Verwrijvingen zijn de grondstoffen van de homeopathische tabletten (ook zuigtabletten). Uit deze verwrijvingen worden ook potenties gemaakt: de verdunningsstof bestaat hierbij uit melksuiker. Evenals bij vloeibare potenties wordt in de verhouding 1:10 gemengd, alleen nu met melksuiker i.p.v. alcohol. Er wordt hierbij krachtig verwreven i.p.v. geschud. Het verwrijven geschied automatisch (een verwrijving duurt minimaal een uur).

Homeopathische middelen

Homeopatische middelen (inwendige toediening) bestaan in verschillende vormen.

• Druppels (Dilutie): oertincturen die worden gepotentieerd. De alcohol die wordt gebruikt bij de bereiding zorgt er ook voor dat het middel minder snel bederft. Het alcoholgehalte kan variëren van 30% tot 90%.
• Korrels (Globuli of Granules): suikerkorrels op basis van de zoetstof sacharose die makkelijk vloeistoffen opnemen. De globuli worden gedompeld in de gewenste vloeistof (verhouding 100 delen korrels op 1 deel oplossing). Dit dompelen gebeurt in ronddraaiende bollen/bekers die blijven draaien tot de vloeistof voldoende en gelijkmatig is opgenomen. Iedere korrel neemt hierdoor een gelijke hoeveelheid vloeistof op.
• Tabletten: tabletten (100 of 250 mg) worden gemaakt uit verwrijvingen met melksuiker

Uitwendige Homeopathische behandeling gebeurt door middel van tincturen, zalven, emulsies en geleien. De uitwendige behandeling werkt alleen op de plaats van de aandoening. Om een middel uitwendig op te kunnen brengen wordt de oertinctuur verwerkt in een zalf-, emulsie- of geleimassa. Een zalf geeft de werkzame bestanddelen langzaam en langdurig af en kan onder een verband of kompres worden opgebracht. Een gelei wordt sneller opgenomen en kan daarom vaker opgebracht worden.

Homeopathie Klassiek Klinisch Simplex Complex

Klassieke Homeopathie

Klassieke Homeopaten werken volgens de richtlijnen van Hahnemann. Dit houdt in dat men niet alleen gericht is op de klacht of ziekte waar mensen mee komen, maar er ook gekeken wordt naar de diepere oorzaken, zowel lichamelijk als geestelijk. Er wordt dus niet alleen gekeken of gezocht naar een passend geneesmiddel bij een klacht. Bij de Klassieke Homeopathie dient het Geneesmiddel te passen bij de gehele mens.

Bij de Klassieke Homeopathie vindt in eerste instantie een uitgebreid (anamnese)gesprek plaats. Er wordt uitvoerig ingegaan op alle klachten en het fysiek en mentaal functioneren in heden en verleden (vragen als: hoe je je voelt, wat je doet/al gedaan hebt om je beter te voelen, wanneer de klachten verslechteren of verbeteren, gegevens over voeding, slaap, dromen, het mentale functioneren etc.). Als er zicht is op de (individuele) ziektegeschiedenis, mondt dit uit in een behandelplan en wordt het op dat moment meest passende homeopathisch geneesmiddel gegeven. In principe geeft de Klassieke Homeopaat één middel: een Simplex. Het kan echter ook voorkomen dat er op meerdere niveaus gewerkt moet worden om een effectieve prikkel tot genezen te geven. In dat geval kan het zijn dat inname van verschillende middelen in afwisseling nodig is, echter nooit twee (of meer) tegelijk. Volgens de Klassieke Homeopathie, volstaat het toedienen van een Simplex als dit middel precies past bij het ziektebeeld van de patiënt. De keuze voor een bepaalde Simplex vraagt dus een nauwkeurig en persoonlijk onderzoek naar de klachten van de patiënt.

Klinische homeopathie

Deze Homeopathische benadering individualiseert niet in de mate zoals de klassieke benadering dit doet. Bij de Klinische Homeopathie worden beproefde Homeopathische Geneesmiddelen vooral voorgeschreven op basis van alleen de klachten. Aan de hand van de klinische diagnose van de ziekte kan een middel gegeven worden (b.v. Hooikoorts).

Complex homeopathie

Ook is er een benadering die Complex Homeopathie wordt genoemd. Complex Homeopathie schrijft diverse homeopathische middelen voor in een gestandaardiseerde mix.

Samengestelde homeopathische producten worden Complexmiddelen genoemd. Ze bevatten 'een complex van' verschillende bestanddelen per product. Complexmiddelen zijn meestal opgebouwd uit lage potenties. De verschillende bestanddelen van het complexmiddel pakken de ziekte als het ware van verschillende kanten aan, waardoor een grotere kans op succes bestaat. Omdat de verschillende bestanddelen ook elkaars werking beïnvloeden, krijgt het middel toch een geheel eigen werking. Deze vorm van Homeopathie lijkt voornamelijk toegepast te worden door huisartsen, artsen of therapeuten die Homeopathie naast andere behandelingsmethoden of geneeswijzen toepassen.

Zowel Simplex- als Complexmiddelen kunnen effect hebben. Over het algemeen worden Complexen: samengestelde middelen, vaker gebruikt binnen de Zelfzorg of Zelfmedicatie en Simplex: enkelvoudige middelen meer op voorschrift door Homeopathische artsen. Bij het kiezen van een Complexmiddel hoeft minder rekening te worden gehouden met individuele kenmerken van de patiënt.

Homeopathische middelen voor zelfmedicatie zijn verkrijgbaar bij drogist of apotheek en zijn er van verschillende merken. Bekende merken zijn o.a: VSM, A.Vogel en Bloem.

Homeopathische artsen homeopaten

Er zijn ruim 600 artsen in Nederland die homeopathie toepassen. De artsen die lid zijn van de VHAN: Artsenvereniging voor Homeopathie, hebben over het algemeen na of tijdens hun Geneeskundestudie (Klassieke) Homeopathie gestudeerd
(ca. 100 van hen zijn tevens huisarts of specialist; ca.300 van hen hebben zich helemaal toegelegd op de Homeopathie). Er zijn ca. 400 (klassiek) Homeopaten. Het merendeel is geen arts (heeft geen Geneeskunde/Medicijnenstudie gedaan). Als ze lid zijn van de NVKH of NOKH hebben zij naast (klassieke) Homeopathie meestal wel medische kennis, maar niet op universitair niveau.

Homeopathische consulten worden soms (geheel of gedeeltelijk) vergoedt door de Zorgverzekeraar - aanvullende verzekeringen. Meestal is lidmaatschap van de Homeopaat van één van de beroepsverenigingen: VHAN, NVKH of NOKH een voorwaarde tot vergoeding. Homeopathische middelen worden soms ook vergoedt. Dit meestal indien het op voorschrift van een arts is en indien het middel geregistreerd is.

Lees verder

• Homeopathische middelen tegen Stress