Assertiviteit aanleren: 6 tips om snel assertief te worden

Assertief zijn is niet iets waar de meeste mensen een aanleg voor hebben. Veel mensen laten zich in een conflictsituatie overrompelen omdat ze onder de indruk zijn van de verbale sterkte van de ander. Als je sociaal onzeker bent en last hebt van een gebrek aan zelfvertrouwen loop je de kans om je door anderen te laten wegdringen. Maar assertiviteit is iets wat je kan aanleren, mits een sterke basis aan zelfvertrouwen. Je zelfvertrouwen vergroten in combinatie met het ontwikkelen van verbale sterkte om efficiënter te communiceren kan je hierbij helpen. Welke tips kunnen je helpen om assertief te worden?

Sociaal onzeker

Iedereen kent het gevoel wel: je bent in een conflictsituatie terechtgekomen met een ander en je laat een beetje over je heen lopen. De ander heeft je verbaal helemaal overrompeld om zijn of haar gelijk te halen, terwijl jij er met je mond vol tanden bijstond. Je was niet in staat om je te verdedigen en de ander op zijn plek zetten. Achteraf, nadat de situatie helemaal voorbij was, kwamen de woorden die je had kunnen gebruiken om je te verdedigen, wel in je op. Dit is het "had ik maar..." gevoel. Onzekerheid in sociale situaties, gebrek aan zelfvertrouwen: het heeft hier allemaal mee te maken.

Assertief worden: tips

Dit gevoel van "het achteraf wél te weten" is erg vervelend. Je zit maar te wensen dat de situatie zich herhaalt, zodat je het voor jezelf kan goedmaken. Maar uiteraard herhaalt een situatie zich nooit helemaal perfect op dezelfde manier. Wat je wel kan doen is om te anticiperen om gelijkaardige situaties. Dit is het aanleren om assertief te worden. Assertief zijn betekent dat je in staat bent om je op een verbaal sterke, maar correcte en beleefde manier te verdedigen en met anderen te communiceren. Assertiviteit aanleren is mogelijk, mits je rekening houdt met enkele tips en je er goed in oefent.

Tip 1: zelfvertrouwen opbouwen

Een eerste tip om assertief te worden is om uit te gaan van je eigen kracht en waarde. Het is uitermate belangrijk om te beseffen dat je evenveel waarde hebt als een ander. Iedereen is gelijk voor de wet en je bent niet meer of minder waard dan een ander. Dus is het ook zo dat je in een conflictsituatie evenveel rechten moet hebben om je te kunnen verdedigen. Welke onterechte dingen of onrechtvaardigheden je ook verteld worden, vertrouw op jezelf. Leg daarom een sterke basis van zelfvertrouwen en wees niet verlegen.

Tip 2: gevoelens verwoorden

Bij assertiviteit is het belangrijk om zo concreet mogelijk duidelijk te maken wat je voelt en denkt. Heb je geen zin om op een uitnodiging in te gaan of heb je een probleem met de manier waarop een collega je behandelt? Probeer dan eerst zo goed mogelijk te verwoorden wat de reden is dat je liever wilt thuisblijven, of waarom je een probleem hebt met het gedrag van je collega. Dit valt niet te onderschatten: een emotie of een mening duidelijk verwoorden zonder iemand te kwetsen vergt vaak heel wat nuances.

Tip 3: kalm en duidelijk praten

Soms gaat het er in een conflictsituatie hard aan toe en vliegen de verwijten in het rond. Mensen worden emotioneel en letten dan niet meer op een belediging meer of minder. Hierbij komt het erop aan om kalm te blijven en niet explosief te worden. Haal diep adem en begin pas te spreken als je denkt in staat te zijn om rustig te kunnen spreken en te communiceren met de ander. Ook hier is het weer belangrijk om niet vaag te zijn: wees concreet en articuleer duidelijk.

Tip 4: het niet persoonlijk nemen

Mensen met een gebrek aan assertiviteit maken soms het foutje om woorden persoonlijk op te nemen. Ze zien de woorden van de ander als een persoonlijke belediging en voelen zich hierdoor gekwetst. Dit is een verkeerde uitgangspositie: het gaat niet om een spel van aanvallen en verdedigen, maar wel om duidelijk te maken wat je voelt. Vaak zijn woorden ook nooit zo hard en persoonlijk bedoeld als ze overkomen. Om assertiever te kunnen worden moet je het probleem rationeel en zakelijk kunnen beschouwen en daarna een helder antwoord formuleren.

Tip 5: nooit agressief worden

Wie assertief is, weet dat hij of zij niet meer of minder rechten heeft dan een ander. Als je je eenmaal goed voelt in je assertieve rol, kan het gevaar bestaan dat je té zelfzeker gaat worden. Je kan het gevoel krijgen dat je harde woorden moet gebruiken omdat je tegenstander agressief is, maar hierin schuilt het gevaar. Trap niet in deze val en ga geen agressiviteit met agressiviteit vergelden. Het is jouw verdienste om kalm te blijven en datgene wat fout gaat in klare, heldere bewoordingen te verwoorden en een oplossing voor te stellen.

Tip 6: verbale sterkte oefenen

Heel belangrijk bij het aanleren van assertiviteit is het oefenen van je verbale kwaliteiten. Het bepalen van gevoelens en gedachten is hierbij heel belangrijk. Een tip is om een gesprekspartner te zoeken en er zo open mogelijk mee te praten, zowel over gevoelens als over andere dingen. Dit is een goede oefening om verbaal sterker te worden en tegelijk een training in communicatie. Veel mensen volgen ook een cursus communiceren om hun assertiviteit verder te ontwikkelen.

Lees verder

• Verlegen of onzeker? Tips om verlegenheid te overwinnen
• Snel rood worden en blozen: oorzaken, oplossingen & tips