Kruiden in de schaduw; eetbare schaduwplanten

Niet alle kruiden willen per sé in de volle zon staan. Sommige tuinliefhebbers willen graag eetbare planten kweken maar worden ermee geconfronteerd dat hun tuin of balkon niet op het zuiden ligt. Dat verkleint de mogelijkheden maar er zijn nog zeker genoeg kansen om een kruidentuin te beginnen. Een kruidentuin hoef je niet in de volle grond te hebben; het kan zeker in potten. De wortels van kruiden komen namelijk over het algemeen niet zo diep. Het verdient aanbeveling om flink grote potten te gebruiken; vanaf 10 liter. Zo heeft de pot genoeg aarde en water als je een aantal weken er niet bent; kleine potten drogen immers sneller uit. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• De potten
• Peterselie
• Engelwortel
• Smeerwortel
• Karwij
• Echte kervel
• Bieslook
• Venkel
• Roomse kamille
• Mierikswortel
• Munt
• Veldzuring
• Roomse kervel
• Bergamotplant
• Basilicum

De potten

Er zijn twee soorten potten. Je kunt een pot nemen zonder gaatjes aan de onderkant; je moet dan uitkijken dat niet de hele pot onder water gaat staan. Om dat te voorkomen kun je potten nemen met gaatjes in de onderkant. Zet ze dan wel op een speciaal onderbord met hoog opstaande rand, zoals in tuincentra te koop is. Zo voorkom je dat er aarde op het balkon terecht komt wat door de gaatjes kruipt. Tien liter potten met aarde erin zullen zelden overstromen. Je kunt in deze potten potscherven of drainagekorrels onderin doen zodat er bij teveel regen een draineringslaagje in de pot zit. De aarde wordt dan niet snel drassig.

Peterselie

Peterselie is een goed groeiende tweejarige plant. Wanneer de plant de winter overleeft, en dat kan heel goed in Nederland, dan gaat hij het tweede jaar bloeien. Peterseliebloemetjes kun je opeten maar je kunt misschien beter het zaad bewaren om het jaar erop nieuwe peterselie uit te zaaien.

Engelwortel

Engelwortel is een schitterende grote plant. De wortel wordt als geneeskruid gebruikt. In de herfst sterft de plant af maar de reusachtige bloem blijft ook in gedroogde vorm mooi. De bladeren van de engelwortel zijn eetbaar en kun je koken als spinazie. Dat is de reden om engelwortel in de tuin te hebben; zo heb je toch nog zelf gekweekte groente in de schaduwtuin.

Smeerwortel

Smeerwortel of symphytum is uiteraard een zeer bekend kruid om zijn genezende kwaliteiten bij spierproblemen en -kneuzingen. Daarnaast is het blad eetbaar! Er zit zelfs vitamine B12 in, een vitamine waarvan sommige wetenschappers denken dat het alleen in vlees zit. Smeerwortel moet je echter niet te vaak eten; eens per maand is in ieder geval veilig. Er kunnen namelijk ook minder goede stoffen in zitten; daar is de wetenschap verdeeld over.

Karwij

Karwij is een lekker fris kruid. Veel mensen denken er niet aan om deze plant te kweken. Dat is onterecht want hij kan het goed doen in Nederland. Samen met Finland behoort Nederland tot de landen waar het meest karwij wordt gekweekt.

Echte kervel

Echte kervel is een kruid dat groenten en salades lekkerder kan doen smaken. In België wordt regelmatig kervelsoep gegeten; een soep waarvan kervel de basis is. Echte kervel komt in het wild in Europa voor maar je moet er wel oppassen deze te plukken; hij kan worden verward met de gevlekte scheerling die zeer giftig is.

Bieslook

Bieslook is een blijvende, vaste plant. Hij overleeft met gemak de Nederlandse winter. Hij is in de lente, zomer en herfst plukbaar. Het is zelfs slim om regelmatig een flinke bos er vanaf te knippen want dan wordt de bieslookplant in zijn groei gestimuleerd. Gelukkig is bieslook overal lekker bij; je kunt het over salades versnipperen, bij de kaas op brood doen, in soepen verwerken en zelfs in de pasta-, rijst of aardappelmaaltijd verwerken.

Venkel

Venkel is tegelijk een groente en een kruid. De jonge blaadjes gelden als kruid en de grote stronkonderdelen zijn groente. Deze groente smaakt naar anijs. Venkel is een groen-witte lekkernij en het is een uitkomst dat deze delicatesse onder de groenten het goed doet in de schaduw.

Roomse kamille

Roomse kamille is een vaste plant. Dit in tegenstelling tot de eenjarige plant echte kamille of moederkruid. Roomse kamille behoort tot de eetbare planten. De plant wordt voornamelijk gebruikt om thee van te maken. De bladeren van de plant hebben een appelgeur. Roomse kamille wordt groter in de schaduw dan in de volle zon.

Mierikswortel

Mierikswortel is een vaste plant, totdat je de wortel oogst. De wortel groeit zeer lang en diep. Mierikswortel heeft daarnaast bladeren die gegeten kunnen worden. Deze smaken iets minder scherp dan de wortel; dat geeft niets want de wortel smaakt wel heel erg scherp. Het is overigens een zeer gezonde plant.

Munt

Munt is een bij uitstek geschikte plant voor in de pot. In de herfst sterft hij af maar in het voorjaar komt de plant gewoon weer terug; hij zal zich alleen even onder de grond terug trekken. Munt is een lekkere plant in salades. Je kunt munt uitstekend samen met andere groene kruiden door een omelet kloppen. Munt is een prima aanvulling in een tomatensaus. Het bekendst is munt van zijn functie als theekruid. In Nederland drinken we muntthee van enkel munt, maar in Marokko wordt munt aan zwarte thee toegevoegd.

Veldzuring

Veldzuring is een puur Nederlandse of West Europese plant. Hij hoort hier thuis en kan daarom uitstekend tegen de winter. Veldzuring is een lekker blad voor in een gemengde salade. Je kunt het als toevoeging tussen een plak kaas op brood eten. Veldzuring behoort tot de alternatieve slabladeren voor een originele salade. Het is een vergeten groente die ook tot zijn recht komt als je hem kort roerbakt.

Roomse kervel

Roomse kervel is een naar anijs smakende plant waarvan de bladeren prima kunnen worden gegeten. In Scandinavische landen worden veel vruchten ingemaakt. Wanneer men Roomse kervel aan zurige vruchten toevoegt, dan smaken de vruchten minder zuur! Daardoor is er voor het inmaken minder suiker nodig. Op deze manier is Roomse kervel een uitstekende suikervervanger. Je kunt hem ook in een wilde groentemix roerbakken, bijvoorbeeld samen met weegbree, brandnetel en hondsdraf.

Bergamotplant

De bergamotplant is de plant waarop de Earl greytheesmaak is gebaseerd. Daarnaast is de bergamotplant een eetbare plant. Het is bovendien een welriekende plant; hij ruikt uiteraard naar earl greythee. Bergamot groeit oorspronkelijk in Noord-Amerika. Het is een mooie sierplant die bestaat in de kleuren paars, roze, wit en rood.

Basilicum

Basilicum is vanaf het voorjaar te koop bij vrijwel iedere supermarkt en groenteboer. In plaats van de basilicum in het potje te laten zitten kun je het uitplanten in een grotere pot. Basilicum kan eigenlijk vrij slecht tegen de volle zon; een schaduwplek is ideaal voor deze plant. Basilicum is een lekker kruid voor in een omelet, soep, salade of gewoon voor op brood tussen een paar plakken kaas. Daarnaast behoort het tot de kruiden die een tomatensaus veraangenamen.

Lees verder

• De vaste kruidentuin