Slapen: zo doe je dat!

Hedendaags krijgen vele mensen te kampen met slaapproblemen. Slaapproblemen worden meestal veroorzaakt door het gedrag van de mens zelf, maar kunnen ook van fysieke oorsprong zijn. Het is daarom vaak aangeraden om een bezoek te brengen aan een slaapkliniek, om eventuele onderliggende fysieke aandoeningen uit te sluiten. Voor andere slaapproblemen is het meestal nodig de levensstijl grondig aan te passen.

Oorzaken van slaapproblemen

Er zijn heel wat oorzaken die slaapproblemen kunnen veroorzaken. De oorzaken liggen niet alleen op het fysieke gebied, maar heel vaak ook op het emotionele gebied. Vele mensen krijgen vroeg of laat wel eens met slapeloosheid te maken, maar de oorzaak kan vrij variëren.

Emotionele oorzaken van slaapproblemen

De meest voorkomende oorzaak van slaapproblemen, vinden we op een emotioneel niveau. Problemen zoals stress en angst kunnen ervoor zorgen dat we ’s nachts heel moeilijk in slaap vallen, nachtmerries krijgen tot zelfs wakker worden tijdens de slaap.
Bij dit soort slaapproblemen is het belangrijk de onderliggende oorzaak te gaan behandelen. Wanneer de stress of angst gaat afnemen, zal ook het slapen veel gemakkelijker gaan verlopen.

Slaapproblemen door rusteloze benen

Een fenomeen waar vele mensen te maken krijgen, zijn rusteloze benen. Iemand met rusteloze benen krijgt tijdens het slapengaan een ongemakkelijk gevoel in de benen, waardoor deze persoon niet stil kan liggen. Dit heeft ongetwijfeld gevolgen voor het slapen, want door het constant bewegen van de benen kan deze persoon zeer moeilijk in slaap raken.

Slaapproblemen door stimulerende middelen

Bepaalde soorten medicatie kunnen ook tot slapeloosheid lijden. Het gaat hier vooral om antidepressiva, antihistaminica, enz. Natuurlijk is medicatie niet de enige oorzaak van slapeloosheid, ook stimulerende drank met een hoog gehalte aan suiker en cafeïne veroorzaken slaapproblemen.

Slaapproblemen door onregelmatig slaappatroon

De meest voorkomende oorzaak van slaapproblemen wordt veroorzaakt door de mens zelf. Vele mensen gaan immers op zeer onregelmatige uren slapen, waardoor de slaapcyclus zeer moeilijk kan vervolledigen. Ook teveel of te weinig slapen kan bijdragen tot blijvende slaapproblemen.

Een goed slaappatroon

Het slaappatroon is eigenlijk meer complex dan we op het eerste zicht zouden denken. Een goed slaappatroon bestaat namelijk uit verschillende stadia met een cyclus van 90 minuten. Elke cyclus van 90 minuten wordt opnieuw onderverdeeld in twee groepen: de rustige trage slaap en de actieve snelle slaap. Deze twee stadia worden daarna opnieuw onderverdeeld in slaapfasen:

De rustige slaap of NREM – slaap:

• Eerste fase: dit is de inslaapfase met een tijdsduur van 1 tot 3 minuten. Enkele minuten na deze fase gaat men over tot fase 2.
• Tweede fase: bij deze fase kan men nog reageren op uitwendige en inwendige prikkels, bijvoorbeeld geluiden die zich rondom deze persoon afspelen. Wanneer men in deze fase wakker wordt, heeft men het gevoel nog niet te hebben geslapen.
• Derde fase: deze fase begint ongeveer een half uur na de eerste fase. Hierbij daalt het hartritme en ontspannen de spieren, waarna de slaap steeds dieper wordt.
• Vierde fase: dit is de diepste vorm van slaap die ervoor zorgt dat ons lichaam gaat herstellen. Er bestaat ook een combinatie tussen de vierde en de derde fase, deze wordt de Slow-Wave-Sleep (SWS) genoemd. Deze fase speelt zich vooral af in de eerste helft van de nacht. Wanneer je echter de leeftijd van 40 jaar bereikt, gaat deze slaapfase aanzienlijk afnemen. Dit is meteen een verklaring waarom vele ouderen minder lang en vast gaan slapen.

De actieve of REM-slaap

Velen hebben ongetwijfeld al eens gehoord van de term REM-slaap. REM staat hier voor Rapid-Eye-Movement, omdat de ogen tijdens dit soort slaap alle richtingen uit gaan bewegen. Dit soort slaap doet zich voor 90 minuten na de eerste fase van de NREM-slaap.
Bij de REM-slaap gaan de spieren zich nog verder ontspannen. Wanneer men zich in deze slaapfase bevindt, gaat men dromen. Daarom wordt de REM-slaap ook vaak de droomslaap of paradoxale slaap genoemd. De eerste REM slaap duurt slechts 10 minuten, maar hoe langer de slaap zich voordoet hoe langer de REM slaap zich gaat voordoen. Nadat de REM slaap heeft plaatsgevonden, begint de cyclus opnieuw.

De impact van slaapmiddelen

Hoewel er veel gebruik wordt gemaakt van slaapmiddelen om slaapproblemen te behandelen, mogen deze zeker niet als definitieve oplossing worden gezien. Het nemen van slaapmiddelen kan immers heel wat gevolgen hebben. Wanneer je regelmatig slaapmiddelen gaat innemen, is de kans dat je afhankelijk wordt van deze slaapmiddelen veel groter. Ook kan het gebeuren dat de slaapmiddelen na verloop van tijd niet meer gaan werken. Door het gebruik van slaapmiddelen wordt ook de onderliggende oorzaak niet aangepakt, waardoor slaapproblemen altijd terugkeren.

Het opsporen van slaapproblemen

Slaapproblemen kunnen een onderliggende fysieke oorzaak hebben. Daarom is het vaak aangeraden om bij aanhoudende slaapproblemen een afspraak te maken met de slaapkliniek. Hier is het noodzakelijk dat je een nachtje blijft slapen in de slaapkliniek, zodat men het slaappatroon kan gaan onderzoeken. Het onderzoek naar slaapproblemen gebeurt meestal via slaapregistratie. Hierbij wordt de slaap van de patiënt door een simultane registratie vergeleken met verschillende parameters. Zo gebeurt een controle via een elektro-encephalogram (EEG), elektromyogram (EMG), elektro-oculogram (EOG), Elektrocardiogram (EKG), enz. Ook worden parameters zoals ademhaling, zuurstofsaturatie, snurken, lichaamshouding, enz. gecontroleerd. Na dit proces is de onderliggende oorzaak van de slaapproblemen al vastgesteld, waardoor er geen dure polysomnografie moet worden ondergaan.

Tips voor een goede nachtrust

Natuurlijk hoef je niet meteen naar slaapmiddelen te grijpen wanneer je last hebt van slaapproblemen. Vooral wanneer de slaapproblemen van voorbijgaande aard zijn, heeft het gebruik van slaapproblemen geen enkel nut. Er zijn heel wat tips die je kunt toepassen om je slaappatroon te verbeteren en opnieuw te genieten van een goede nachtrust.

• Zorg voor een voldoende donkere kamer, zodat eventueel licht je niet wakker houdt.
• Elimineer storende geluiden die je slaap kunnen hinderen.
• Gebruik geen suikerhoudende of cafeïnerijke drank voor het slapengaan.
• Probeer ook zware maaltijden voor het slapengaan te beperken.
• Rook geen sigaret vlak voor je gaat slapen.
• Zorg voor een degelijke matras die je goede ondersteuning geeft en vooral een goede nachtrust bezorgt.
• Ga tijdig slapen en sta op vaste tijdstippen op.
• Beperk het gebruik van slaapmiddelen en ga op zoek naar de onderliggende oorzaak van je slaapproblemen.