mijn kijk op

Fobie voor (harde) geluiden

Angst voor (harde) geluiden kan te maken hebben met stoornissen van de verwerking van geluid door de hersenen. Dit komt veel voor bij kinderen en volwassenen met autisme of een aan autisme verwante contactstoornis. Angst voor geluiden kan ook voorkomen bij mensen met spraak– en taalproblemen, slechthorendheid, ADHD en vormen van dyslexie. Mensen met deze fobie beschermen zichzelf tegen harde geluiden, door vermijdingsgedrag en het afdekken van de oren met hun handen of een koptelefoon.

Wat is een fobie?

Angst is een natuurlijke manier om te reageren op gevaarlijke situaties. Dit kan erg nuttig zijn, als er gevaar dreigt. Als iemand angstig is, zonder dat daar een directe aanleiding voor is en die angst gaat je leven beheersen, dan spreek je van een angststoornis of fobie.

Er zijn mensen die aan een specifieke fobie lijden. Dit kan van alles zijn, een fobie voor spinnen, bepaalde situaties, kleine ruimtes, vliegangst of een fobie voor (harde) geluiden. De oorzaak is niet altijd te achterhalen. Vaak speelt erfelijkheid een belangrijke rol, maar ook een trauma uit het verleden kan de boosdoener zijn. Neurotransmitters, een signaalstof die zenuwimpulsen overdraagt, zouden een rol spelen in de gevoeligheid voor extreme angst.

Mensen met een fobie overschatten het gevaar van bepaalde situaties. Zij raken hierdoor in paniek en dit kan resulteren in het krijgen van hartkloppingen, overmatig transpireren, benauwdheid, tintelingen, duizeligheid en het gevoel de controle te verliezen.

Bepaalde aandoeningen verhogen de kans op het krijgen van een fobie. Mensen met autisme of een aan autisme verwante stoornis zijn vaak overgevoelig voor zintuigelijke prikkels. Dit kan leiden tot het ontstaan van een fobie. Één van de fobieen die vaak bij autisten voorkomt is de fobie voor (harde) geluiden.

Hoe ontstaat een fobie voor (harde) geluiden?

Mensen met een autistische stoornis zijn over het algemeen overgevoelig voor zintuigelijke prikkels. De hypergevoeligheid voor geluiden kan resulteren in een fobie voor geluid. De input van geluid wordt niet goed gefilterd door de hersenen. Hierdoor wordt door mensen met dit probleem de wereld als zeer chaotisch ervaren en kunnen zij deze auditieve prikkels zelfs als pijnlijk ervaren.

Mensen die geen autisme hebben kunnen ook een fobie ontwikkelen voor (harde) geluiden, De oorzaak ligt bij hun op een ander vlak. Wellicht is het erfelijk bepaald of spelen opvoeding en ervaringen uit het verleden een rol. Angststoornissen in het algemeen komen bij 8% van de mannen en bij 13% van de vrouwen voor.

Wat betekent een fobie voor (harde) geluiden in het dagelijks leven?

Iemand met een fobie voor (harde) geluiden probeert in eerste instantie de geluiden waar hij/zij angst voor heeft zoveel mogelijk te vermijden. Geluiden waar zij angst voor hebben, zijn knallen van ballonnen of vuurwerk, harde muziek, zoals een fanfare of drumband en onweer. De angst is zo sterk, dat zij het al niet kunnen verdragen in een ruimte te zijn waar ballonnen hangen. Rond de jaarwisseling hebben zij een hele moeilijke periode. Met name, omdat zij geen controle hebben over de momenten dat er knallen te horen zijn. Met onweer zoeken zij vaak een plekje in het huis waar zij zo min mogelijk van het onweer zien en horen, bijvoorbeeld in de badkamer zonder ramen.

Wat is er te doen aan een fobie voor (harde) geluiden?

Heb je een kind met een fobie voor (harde) geluiden, neem dit dan altijd serieus. Heeft jouw kind een autistische stoornis, dan weet je waarschijnlijjk al wel dat één van de kenmerken hiervan een overgevoeligheid voor zintuigelijke prikkels kan zijn. Dit zorgt wellicht al voor wat meer begrip van jouw omgeving. Auditieve prikkelverwerkingsproblemen gaan vaak nog gepaard met een aantal andere problemen, zoals problemen met het haar knippen, kammen en wassen, snel afgeleid zijn door omgevingsgeluiden, moeite met verbaal gegeven instructies en moeilijk bereikbaar zijn voor de omgeving. Geef je kind alle steun en laat merken dat je er altijd voor hem/haar bent. Licht mensen in je omgeving in over het probleem van je kind, zodat ook zij dit probleem serieus nemen.

Volwassenen met deze fobie kunnen zelf een dagboekje gaan bijhouden, waarin zij kunnen aangeven op welke momenten zij zich angstig voelden, wat dit met hen deed, waar zij bang voor waren en hoe zij hier op gereageerd hebben. Door kritisch te kijken naar hun eigen gedachten en tegenover deze angstige gedachten positieve gedachten te zetten, kunnen zij proberen meer controle te krijgen over hun angst.

Auditieve Integratie Training (AIT)

Een behandeling voor een fobie voor (harde) geluiden, waar hele goede resultaten mee worden bereikt is de Auditieve Integratie Training (AIT). Deze training is ontwikkeld door Dr. Guy Bérard, naar aanleiding van zijn eigen gehoorproblemen die als onbehandelbaar werden bestempeld. Mensen die aan deze training deelnemen moeten hiervoor twee weken naar Groningen, waar de enige therapeut zit die is opgeleid volgens de Bérard methode. Gedurende twee werkweken, met twee sessies van 30 minuten per keer wordt via een koptelefoon geluisterd naar voor dit doel geselecteerde muziek. Deze wordt beluisterd via speciale apparatuur die de muziek bewerkt. De problemen die met deze methode behandeld kunnen worden zijn:

• Een pijnlijk, overgevoelig gehoor (hyperacusie)
• Overgevoeligheid voor specifieke geluiden
• Moeite met het onderscheiden van voor- en achtergrondgeluiden
• Last van eigen lichaamsgeluiden
• Geluiden horen die door anderen (nog) niet te horen zijn
• Problemen met de snelheid waarmee het geluid verwerkt wordt
• Problemen met het onderscheid in klankverschillen

Deze training is niet voor iedereen met een fobie voor (harde) geluiden geschikt. De minimumleeftijd om aan deze training deel te kunnen nemen is drie jaar. Voor mensen met Schizofrenie is de training niet geschikt. Voor mensen met Tinnitus (oorsuizen) geeft de training geen bevredigende resultaten. Veel autisten met deze fobie worden door het Centrum Autisme doorverwezen naar deze training. Hier worden goede resultaten mee bereikt.

Ik heb zelf een zoon met PDD NOS (autistische stoornis). Tot aan zijn 14e jaar was hij panisch voor harde geluiden. Met verjaardagen mochten er geen ballonnen in huis hangen, want dan wilde hij het huis niet in. Met onweer zat hij in het bad met een koptelefoon op. Hij was dan volledig in paniek. Met de jaarwisseling was het ieder jaar opnieuw een drama. Wij vroegen tabletjes aan de dokter om hem enigszins rustig te houden. Het was ieder jaar weer een zware periode voor ons gezin. De feestelijkheden rond die dagen gingen volledig aan ons voorbij.

Via het Centrum Autisme kregen wij de tip om de AIT tranining te gaan volgen in Groningen. Ik ben met mijn drie kinderen twee weken op een vakantiepark gaan logeren in de buurt. Mijn zoon volgde twee keer per dag gedurende 30 minuten de sessies van de AIT training. Hij kreeg een koptelefoon op met speciaal bewerkte muziek.
Drie maanden voor de training moest ik voor mijn zoon een gedragsvragenlijst invullen. Drie maanden na de training moest ik diezelfde lijst nogmaals invullen. De vragenlijst geeft inzicht in het dagelijks functioneren van je kind met betrekking tot de algemene zintuiglijke prikkelverwerking. Ondanks dat deze training gericht is op het gehoor, heeft de training vaak ook effect op andere vormen van prikkelverwerking. De effecten zijn veelal positief. Soms duurt het wel een maand of drie voordat het effect zichtbaar wordt, maar soms is tijdens de training al verbetering zichtbaar. In een enkel geval treedt er geen verbetering op. Hier is nog geen verklaring voor gevonden.

Na de training van mijn zoon ging het vrij snel beter met zijn angsten. Mijn zoon heeft een normale intelligentie en heeft, naast deze fobie, last van driftbuien. De sociale interactie met anderen verliep stroef. De training heeft er niet alleen voor gezorgd dat hij zijn angsten heeft overwonnen, maar er trad ook verbetering op in zijn gedrag:

• minder agressief gedrag
• opener voor zowel eigen als andermans emoties
• betere concentratie
• afname van hyperactiviteit en probleemgedrag

Wij hebben heel veel baat gehad bij de Auditieve Integratie Training. Zijn er meer mensen met goede of minder goede ervaringen over deze training?