Het evenwicht tussen zuur-base en de pH-waarde

De taak van de zuur-base-huishouding is de afvoer van zure stofwisselingsproducten bij een constante PH-waarde overeenkomstig de enzymfunctie, in afzonderlijke deeltjes. Om de zuurgraad van het bloed op peil te houden, beschikt het lichaam over twee instrumenten. De snelle methode: door de mate van ademhaling stijgt of daalt de pH-waarde in het bloed. De langzame methode gaat via de nieren, alwaar meer reabsorptie van bicarbonaat de pH-waarde doet stijgen en meer uitscheiding van deze stof een daling van de pH-waarde veroorzaakt. Bij een onbalans tussen zuur en base draait het bloed verkeerd om.

• Algemeen
• Herkomst van de zuren
• Verstoring van het zuur-base-evenwicht
• Medicatie

Algemeen

De zuurgraad in het bloed wordt weergegeven middels een pH-waarde. Deze waarde daalt bij een hogere zuurgraad en stijgt bij een lagere zuurgraad. Een neutrale pH-waarde van het bloed, in de ochtend 6.8 en in de avond 7.4, is volgens sommigen zelfs nog belangrijker dan een goed functionerend immuunsysteem. Een waarde lager dan 6.5 duidt op verzuring. De belangrijkste zuurregelaars zijn de fosfaten, zoals azijnzuur en citroenzuur. Hoe zuurder het bloed, hoe meer water het lichaam zal vasthouden om te trachten het zuur te neutraliseren. Tijdelijk overtollige zuren worden opgeslagen in het bindweefsel en de spieren, wat pijn en stijfheid kan veroorzaken. Chloor, fosfor en natrium zijn verder essentieel voor een goede zuur/base verhouding. Daartoe moet ook bicarbonaat, een basische stof, in het bloed in evenwicht zijn met koolzuur. Ook hier geldt hoe meer verzuring, hoe meer productie van bicarbonaat.

Herkomst van de zuren

Een toename van de opname of vorming van zuren in het lichaam komt door:

• voeding
• stress
• geneesmiddelen, zoals acetylsalicylzuur, ibuprofen en diclofenac
• te weinig aan lichaamsbeweging

Verstoring van het zuur-base-evenwicht

Bij een verstoring worden mineralen elders in het lichaam onttrokken om het evenwicht te herstellen. Daarbij komt er in verschillende organen een compensatiemechanisme in werking, door calcium (base) te onttrekken aan botten en tanden. Een onbalans in de zuur-en basehuishouding veroorzaakt onder meer ook nog de volgende problemen:

• remming van belangrijke enzymfuncties, ondanks dat het vervoer naar het enzym wel verzorgd wordt
• vitaminen en mineralen worden niet meer opgenomen, vorming van mineralendepots in onder meer gewrichten en spieren
• de vertering van vetten, eiwitten en koolhydraten vermindert, waardoor uit de afbraak van eiwitten onverzadigde vetten ontstaan
• een teveel aan melkzuur remt afbraak van vetten in de spieren, wat spierpijn veroorzaakt
• tekorten aan natrium, natrium phosforicum regelt de zuurgraad in de cellen en de intrinsieke factor voor B12 werkt niet meer
• het ontstaan van huidproblemen, botontkalking en een grotere vatbaarheid voor infectieziekten
• mitochondriën in cellen zetten te weinig suiker en zuurstof om in energie
• het optreden van maagzuur en medicijnen die spontaan in de maag kunnen openspringen
• het bloed draait verkeerd (links)om

Medicatie

Maatregelen om het zuur-base-evenwicht te herstellen kunnen worden onderscheiden in:

• suppletie met voedingssupplementen, welke onder meer basenpoeder en basisch magnesiumcarbonaat bevatten
• creatine. Een en ander vertraagt verzuring en versnelt het herstel
• het meer bewegen en het aanpassen van de ademhaling om het overschot aan CO2 uit te ademen