Cannabisallergie: allergische reactie op wiet en hasj

Cannabis is de Latijnse benaming voor de hennepplant. Van de hennepplant worden onder andere de bloemen en de bladeren gebruikt voor hasj en wiet (marihuana), maar ook de zaden worden gebruikt, bijvoorbeeld als toevoeging aan een smoothie of een salade. Hennepzaad kan tot hennepmeel worden vermalen of geperst worden tot hennepzaadolie. Mensen kunnen allergisch reageren op verschillende bestanddelen van de hennepplant. Allergische klachten kunnen ontstaan na inhalatie, na het eten of na aanraking van de cannabis. De klachten kunnen mild zijn, bijvoorbeeld rode en jeukerige huidklachten, maar de klachten kunnen in zeldzame gevallen ook zeer ernstig zijn.

• Wat is cannabis?
• Het gebruik van de hennepplant
• Recreatief gebruik als softdrug
• Medicinale wiet
• Cannabisallergie
• Milde klachten
• Ernstige klachten
• Cannabinoïd-hyperemesissyndroom (CHS)
• Diagnose van de cannabisalllergie
• De huidtest
• De bloedtest
• Een kruisallergische reactie
• De behandeling van een allergie voor wiet en hasj

Wat is cannabis?

Cannabis, Latijns voor hennepplant, behoort tot de hennepfamilie. Het is een éénjarige plant met lange grof gezaagde bladeren die, afhankelijk van het soort en klimaat, één tot vier meter hoog kan worden. Er zijn twee belangrijke subsoorten van de cannabis: de Cannabis sativa en de Cannabis indica. Er is een groot verschil in de concentratie van bepaalde bestanddelen van deze planten, de zogenaamde cannabinoïden. De Cannabis sativa bezit een aanzienlijk hoger aandeel van de psychoactieve tetrahydrocannabinol (THC) en een lager aandeel van de niet-psychoactieve cannabidiol (CBD). De Cannabis indica bezit een lager aandeel THC en hogere aandeel CBD.

Het gebruik van de hennepplant

De hennepplant wordt voor meerdere doeleinden gebruikt en meerdere delen van de plant zijn bruikbaar. Zo is hennepzaad voedzaam voor mens en dier. Dit zaad bevat geen psychoactieve stoffen en is erg gezond doordat het onder andere essentiële vetzuren bevat en veel plantaardige eiwitten. Van deze zaden kan hennepzaadolie worden geperst en of de zaden kunnen worden vermalen tot hennepmeel. De vezels van de bast van de hennepplant zijn bijzonder sterk en zijn goed bruikbaar voor het maken van touw en voor het weven van textiele stoffen. De Cannabis indica wordt in Nederland, onder strenge voorwaarden, legaal gekweekt voor medicinaal gebruik. De Cannabis sativa wordt voornamelijk gekweekt als softdrugs, dankzij de grotere hoeveelheid van psychoactieve bestanddelen. Uit de hars van de cannabis sativabloemen wordt hasj geperst en uit de verkruimelde bloemtoppen en gesneden bladeren wordt wiet (marihuana) verkregen. Over het algemeen is hasj iets sterker dan wiet. Zowel de hasj als de wiet kan worden gerookt met of zonder tabak en wordt een joint genoemd. Er zijn echter meerdere manieren om hasj en wiet als genotsmiddel te gebruiken.

Recreatief gebruik als softdrug

Als genotsmiddel kan zowel hasj als wiet als joint gerookt worden, maar de cannabis kan ook via een speciale vernevelaar geïnhaleerd worden. Dit is minder schadelijk dan het roken van een joint. Ook kan de cannabis worden gekauwd of samen met voeding worden gegeten. Bijvoorbeeld door de cannabis te mengen met cakebeslag, dit wordt spacecake genoemd. Het gebruik van hasj en wiet wordt (anno 2021) in Nederland gedoogd voor meerderjarigen, mits de cannabis in een coffeeshop of thuis gerookt wordt, dus niet in het openbaar. In Nederland is het strafbaar wanneer men in het bezit is van meer dan vijf gram cannabis of vijf hennepplanten. Het medicinaal gebruik van wiet is in Nederland toegestaan, maar alleen op doktersrecept en alleen verkrijgbaar bij de apotheek.

Medicinale wiet

Medicinale wiet kan bijvoorbeeld als thee worden gedronken of via verneveling ingenomen worden. Ook cannabisolie wordt door mensen ingezet om diverse lichamelijke klachten te verminderen en is vrij verkrijgbaar in Nederland. Het medicinaal gebruik van cannabis kan door een arts worden voorgeschreven bij onder andere chronische pijnklachten en bijvoorbeeld voor het verminderen van misselijkheid en braken ten gevolge van kankerbehandelingen. In Nederland wordt medicinale wiet onder strenge voorwaarden legaal gekweekt.

Cannabisallergie

Een cannabisallergie kan worden uitgelokt door meerdere bestanddelen van de hennepplant en kan optreden bij zowel gebruik van hasj als wiet, maar kan ook optreden na het drinken van cannabisthee of het eten van hennepzaad. Ook mensen die beroepsmatig in contact komen met cannabis, bijvoorbeeld mensen die werkzaam zijn in de cannabisindustrie of agenten die cannabisplantages opruimen, kunnen een cannabisallergie ontwikkelen. De meeste mensen zullen milde hooikoortsachtige klachten ervaren, maar in enkele gevallen kunnen ook anafylactische reacties optreden. Deze reacties zijn veel ernstiger en kunnen in zeldzame gevallen zelfs levensbedreigend zijn.

Milde klachten

Milde klachten die kunnen optreden zijn onder andere:

• gezwollen, rode, tranende en jeukende ogen
• luchtwegklachten zoals hoesten, piepende ademhaling en benauwdheid
• hoofdpijn
• niezen en een lopende of verstopte neus
• rode en jeukende huid met bultjes of vlekken na huidcontact met de plant of bestanddelen

Ernstige klachten

Wanneer de allergische reactie heftig is, kan dit leiden tot een anafylactische shock. Deze reactie kan in zeer zeldzame gevallen zelfs dodelijk zijn en daarom dient bij deze klachten ook altijd onmiddellijk contact te worden gezocht met een arts. Het is noodzakelijk om deze ernstige symptomen te verlichten middels een adrenaline-injectie, bijvoorbeeld via een zogenaamde EpiPen. Ernstige klachten bestaan onder andere uit:

• opzwellen van keel en tong
• kortademigheid
• braken en diarree
• versnelde hartslag
• daling van de bloeddruk

Cannabinoïd-hyperemesissyndroom (CHS)

Bij het cannabinoïd-hyperemesissyndroom ontstaan ook lichamelijke klachten na het gebruik van cannabis, echter worden deze klachten niet veroorzaakt vanwege een allergie, maar vanwege overgevoeligheid voor cannabis door langdurig en veelvuldig gebruik van wiet en/of hasj. Bij dit syndroom treden ernstige aanvallen van misselijkheid en veelvuldig braken op, waardoor onder andere gewichtsverlies en uitdroging kan ontstaan. De enige behandeling bestaat uit het stoppen met het gebruik van cannabis.

Diagnose van de cannabisalllergie

Een verdenking van een cannabisallergie kan op dezelfde manier getest worden als andere allergieën: via de huidtest of een via bloedtest.

De huidtest

Via de huisarts of allergoloog kan een huidtest worden uitgevoerd. Tijdens de huidtest wordt een cannabisextract op de voorarm aangebracht en vervolgens wordt er een krasje in de huid gemaakt. Binnen vijftien minuten is er een resultaat. Wanneer er een rode bult op de plek ontstaat, dan is de kans op een cannabisallergie groot.

De bloedtest

Bij een bloedtest wordt bloed afgenomen en vervolgens wordt in het laboratorium het bloed in contact gebracht met cannabisallergenen en worden de specifieke antistoffen gemeten.

Een kruisallergische reactie

Uit een grootschalig onderzoek in 2019 werd bij acht van de tien patiënten met een cannabisallergie ook een allergie op fruit en/of groente geconstateerd. Dit grootschalig onderzoek is uitgevoerd door dr. Ine Decyper voor haar doctoraatsproefschrift aan de universiteit van Antwerpen (Bron: Ducyper, Ine (2019), Cannabis allergy & associated food allergies). Bij deze kruisallergische reactie gaat het om het zogenaamde Can s 3-eiwit, een niet specifieke Lipide Transfer Proteïne. LTP-eiwitten komen ook voor in diverse fruit-, noten- en groentesoorten waaronder: de tomaat, de appel, de hazelnoot, de amandel en de perzik. Doordat deze voedingseiwitten grote gelijkenis vertonen met het Can s 3-eiwit uit cannabis, kan het lichaam geen onderscheid meer maken en treedt een kruisallergische reactie op. Er is een sterk vermoeden dat deze voedselallergie het gevolg is van een cannabisallergie, maar het zou ook visa versa kunnen zijn. Meer onderzoek is nodig voor een definitieve conclusie. Hoewel anno 2021 de hoofdrol als cannabisallergeen is weggelegd voor het Can s 3-eiwit, lijken andere bestanddelen ook een rol te kunnen spelen bij een cannabisallergie, zoals een terpeen genaamd linalool, die verantwoordelijk is voor de geur van cannabis.

De behandeling van een allergie voor wiet en hasj

De behandeling van een cannabisallergie bestaat uit het vermijden van de cannabis, dus het niet meer roken of op een andere manier gebruiken van cannabis. Voor mensen die beroepsmatig betrokken zijn, bijvoorbeeld bij de teelt van hennep en het contact niet kunnen vermijden kunnen antihistaminica, een gezichtsmasker en handschoenen ingezet worden om allergische symptomen tegen te gaan of te verlichten.