Wat is coma en wat zijn de vooruitzichten?

Coma is een verschrikkelijk resultaat van diverse oorzaken, van vergiftiging tot trauma aan het hoofd en van een verstoorde stofwisseling tot een hartinfarct. Maar wat doet de coma nou precies met de patiënt, en met de familie? Wat zijn de mogelijkheden tot herstel? Wat is het proces? Wat zijn de kansen op overleven? Allemaal vragen waar men voor komt te staan op het moment dat een geliefde in coma raakt. Anno 2013 is er veel bekend over het ziektebeeld maar 100% kans op genezen is er niet en zal er wellicht ook nooit komen.

Oorzaak

Coma kan intreden als gevolg van diverse redenen. Het kan zijn dat er sprake is van een zuurstofgebrek, een grote druk op de hersenen, vergiftiging, een hartinfarct, centraal zenuwstelselziekte, hypothermie, verstoorde stofwisseling of bijvoorbeeld een harde klap tegen het hoofd. De hersenstam is uitgeschakeld gedurende een coma met alle gevolgen van dien.

Bron: DarkoStojanovic, PixabayBron: DarkoStojanovic, Pixabay

Ziektebeeld en symptomen

De hersenstam zorgt voor een dag/nachtritme en dus ook voor het wakker worden. Daarbij zorgt het ook voor zaken als bloeddruk en ademhaling. Bij beschadiging van de hersenstam krijgen de hersenen helemaal geen prikkels meer of worden simpelweg wel doorgestuurd maar niet meer verwerkt. Om deze redenen worden comapatienten vaak aan de beademing gelegd omdat ze dit zelf niet meer kunnen. Een patiënt die in coma is krijgt geen prikkels meer van buitenaf, geen gehoor, geen pijnprikkels, helemaal niks. Het lichaam is nagenoeg geheel of helemaal afgesloten van welke prikkels dan ook.

Het proces van bijkomen

In films zie je vaak dat mensen bijkomen en dan ook helemaal bij kennis zijn. In werkelijkheid is dit niet zo. Het proces van bijkomen is langzaam en moeizaam en volledig herstel kan niet verzekerd worden. Het herstel kan op elk mogelijk moment ineens vastlopen met verstandelijke en/of lichamelijke handicaps als gevolg. Het ontwaken, en dus herstel kan na enkele uren en soms weken beginnen. Meestal begint het met wakker worden maar niet bewust zijn van de omgeving, men reageert op prikkels maar doet dit puur reflexmatig, zo kan iemand ineens au roepen als je hem knijpt maar dan niet bij bewustzijn zijn. Na enkele dagen of weken kan het zijn dat de persoon weer begint te praten, dit begint primitief maar wordt met de dag beter en kan vervolg worden met simpele opdrachten, zoals vragen of de persoon zijn of haar tenen kan bewegen en met de ogen kan knipperen.

Vegetatief comateus

Er zijn mensen die nooit meer uit hun coma komen, er wordt meestal pas van vegetatief gesproken als de hersenen te erg beschadigd zijn of de patiënt na een maand nog niet bij is gekomen. De kans dat iemand na een maand nog bijkomt is nihiel. Een vegetatief persoon kan soms zelf ademhalen en heeft soms ook een dag- en nachtritme, en opent daarmee ook de ogen. Echter bij hersenscans ziet men dat prikkels op pijn en geluid wel worden waargenomen maar niet worden verwerkt in de hersenen. De hersenen werken gewoon niet meer. Deze toestand kan jaren duren zonder verbetering maar meestal treedt de dood al snel in. Vaak is een longontsteking de oorzaak van sterfte.

Constateren van Vegetatief comateus of laag bewustzijn

Omdat laagbewuste patiënten dezelfde ziektebeelden vertonen als vegetatieve patiënten is het moeilijk te zeggen of iemand zich nou bewust is van zijn of haar omgeving of niet. Laagbewuste patiënten kunnen wel reageren op prikkels en zijn zich wel bewust van hun omgeving maar kunnen dit niet uiten, of hooguit door middel van oogknipperen. Dit wordt ook wel het Locked In syndroom genoemd. Met hen valt tot op zekere hoogte af te spreken om te knipperen met ogen, zoals ja is 1x knipperen, nee is 2x knipperen. Laag bewustzijn kan geconstateerd worden d.m.v. hersenscans, door te kijken of prikkels wel of niet verwerkt worden door de hersenen.

Cijfers

De aantallen van comateuze patiënten is niet duidelijk. Coma is een symptoom, niet een oorzaak, meestal worden comateuze patiënten onderhedeeld bij de oorzaak van hun coma, niet onder coma zelf. Echter is de schatting:
  • 1000 tot 3000 mensen per jaar.
  • 50% door ongevallen zoals autocrashed, vallen van de trap etc.
  • 50% hiervan is binenn een maand bij bewustzijn.
  • 40% van de nog comateuze patiënten is dan overleden.
  • 10% van de patiënten die na een maand nog comateus zijn zijn vegetatief.
  • 90% van de vegetatieve patiënten sterft binnen een maand.

Coma voor familie en vrienden

Coma is zo mogelijk nog zwaarder voor familie en vrienden van de patiënt als voor de patiënt zelf. De patiënt zal in het begin op geen enkele prikkel reageren, geen stem, geen zicht, hij voelt niks, simpelweg omdat de prikkels niet worden doorgegeven of verwerkt. Vaak ligt de patiënt ook nog aan de beademing in infuus voor voedingsstoffen. De patiënt heeft geen kleding aan, dit omdat de patiënt zelf niet kan bewegen en om doorligplekken te voorkomen wordt de patiënt regelmatig van houding verwisseld door artsen. Daarbij kan kleding onnodige irritatie veroorzaken en kunnen eventuele doorligplekken minder makkelijk gezien worden.
Meestal wordt in het begin de maag van de patiënt leeggepompt, comapatiënten geven in het begin vaak over en om te voorkomen dat voedsel in de longen terecht komt worden patiënten aan het infuus gelegd om belangrijke voedingsstoffen alsnog binnen te krijgen. Na verloop van tijd wordt de patiënt aan sondevoeding gelegd waarbij een slangetje door de neus naar de maag of darmen gaat en daar via vloeibaar voedsel wordt gegeven.
Ontlasting wordt bij mannen via een vloeistofcatheter en bij vrouwen via een incontinentieluier opgevangen. Voor grote boodschappen is er een luier of celstofmatje aanwezig.

Euthanasie

Als een comapatiënt niet meer bijkomt en dus in een vegetatieve staat verkeerd waarbij hij hersendood is verklaard kan er over gegaan worden op euthanasie, maar alleen als de patiënt gekozen heeft voor een euthanasieverklaring en behandelverbod met een omschrijving vanaf wanneer hij niet meer behandeld zou willen worden. Uiteindelijk ligt de keuze bij de arts en familie of deze wens ook in vervulling zal gaan.

Taalwonders

De 39 jarige schot Tom Paterson was, na een paar weken in coma te zijn geweest, zijn schotse accent kwijt, vandaag de dag wordt hij aangezien voor een Pool of een Duitser. Dit fenomeen wordt Foreign Accent Syndrome genoemd. Zo ook de 13-jarige Kroatische Sandra Ralic, na 24 uur coma kon ze haar eigen moedertaal niet meer spreken maar sprak wel vloeiend Duits.
© 2010 - 2024 Neveah, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Zorgvuldigheidseisen bij euthanasieZorgvuldigheidseisen bij euthanasieOnze medische wetenschap kan ons lang in leven houden. De keerzijde daarvan is dat dit leven niet altijd kwaliteit heeft…
Euthanasie voor ongeneeslijk, niet aanspreekbare zieke magEuthanasie voor ongeneeslijk, niet aanspreekbare zieke magSinds 2002 is actieve euthanasie niet meer strafbaar als er een weloverwogen en vrijwillig verzoek door de patiënt is. D…
Glasgow coma schaal: meetinstrument voor bewustzijnGlasgow coma schaal: meetinstrument voor bewustzijnDe Glasgow coma schaal is een meetmiddel waarmee men de mate van bewustzijn bij mensen kan meten. Dit is met name belang…
Euthanasie; voor of tegenIn november 2009 was er op het nieuws een bericht over een man uit België die 23 jaar in coma had gelegen, maar achteraf…

Tips tegen puistenEen puist is een kleine ontsteking in de huid, met een klein, wit kopje. Er zijn veel verschillende soorten. De bekendst…
De keuze en het onderhoud van een brilDe keuze en het onderhoud van een bril35% van de Belgische bevolking draagt een bril. Dat zijn zo'n 3675000 brillen in België. Zonnebrillen en extra monturen…
Bronnen en referenties
  • Quest magazine
  • Kenniskring: www.kennisring.nl
  • Afbeelding bron 1: DarkoStojanovic, Pixabay
Reacties

Henriette, 04-05-2019
Mijn kleindochter van 2 en een half jaar is vegetatief door een med fout. Een 10 voudig teveel aan magnesium bij benauwdheid.
Nu 6 mnd geleden gebeurt en niet bij bewustzijn. Heeft epilepsie ondanks 5 soorten medicatie en heeft spasme.
Wat is de levensverwachting? Kan zij hiermee toch heel oud worden?
Md Reactie infoteur, 12-06-2019
Beste Henriëtte,

wat een naar verhaal zeg, wat moet dat moeilijk zijn…
Ik kan jullie helaas niet verder helpen, ik ben geen expert op het gebied, ik beschik enkel over (mogelijk inmiddels verouderde) algemene kennis. Ik hoop dat jullie elders wel duidelijkere antwoorden kunnen krijgen!
Ontzettend veel sterkte toegewenst!

Tessa

Derooie (infoteur), 30-05-2011 #2
Coma, vegetatief? ik werk met kinderen en jongeren die in vaak vegetatief binnenkomen en waar velen bewust weggaan! ik zou graag iets voor deze ouders, familieleden doen, en een stichting opzetten. niet aangeboren hersenletsel bij jongeren het wordt nog te vaak onderschat. de hulpverlening is gebaseerd op vnl. de volwassenen, niet op de jongeren die na een ernstig ongeval, bijna verdrinking, hartstilstand enz. in een coma terechtkomen. ouders zijn radeloos, lamgeslagen en de wereld draait maar door, het leven van deze mensen staat stil!
Heeft iemand hier ook interesse in, wil iemand mij hier bij helpen.
Deze ouders begrijpen elkaar, herkennen, erkennen en weten en alleen zij weten dat zonder woorden. Reactie infoteur, 04-06-2011
Deze mensen zijn vaak wanhopig op zoek naar informatie en plekken waar ze hun zorgen en bevindingen kunnen delen, ik denk dat je al een mooie start maakt als je een website met forum online zet (ik adviseer het forum invisionfree, zeer goed en gratis in gebruik) en met zo veel mogelijk gerelateerde websites en vooral ook startpagina's opneemt om je link te mogen plaatsen daar. Hoe meer links hoe hoger in google, hoe meer bezoekers hoe hoger in google en hoe meer links op bekende websites hoe meer mensen ook naar jouw website doorgestuurd kunnen worden.

Het is klein, maar het is een mooi begin, zeker als je over de nodige informatie beschikt en wat klein is kan altijd groeien. Mocht je dit plan in de praktijk gaan brengen dan zet ik de link maar al te graag in mijn artikel.

Neveah (102 artikelen)
Laatste update: 30-08-2017
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 3
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.