Glasgow coma schaal: meetinstrument voor bewustzijn

De Glasgow coma schaal is een meetmiddel waarmee men de mate van bewustzijn bij mensen kan meten. Dit is met name belangrijk bij mensen met mogelijk hersenletsel. De GCS-score zegt namelijk iets over de toestand van iemand en in hoeverre medisch ingrijpen noodzakelijk is. De Glasgow coma schaal is opgebouwd uit scores voor het openen van de ogen, de motorische reactie en de verbale reactie. De totaalscore wordt vaak genoteerd in de zogenaamde EMV-score.

Glasgow coma schaal (GCS)

Volledig verlies van bewustzijn, ook wel coma genaamd, is een staat waarin de ogen niet geopend worden (ook niet als reactie op pijnprikkels), er geen herkenbare verbale reactie is en men niet in staat is bevelen op te volgen. Bewustzijnsverlies treedt doorgaans op na directe schade aan of het dysfunctioneren van de hersenstam en geeft dus aan dat er in meer of mindere mate sprake van hersenletsel is. De Glasgow coma schaal is ontwikkeld om de mate van bewustzijn bij personen met traumatisch hersenletsel te meten. Men beoordeeld drie functiegebieden met punten, welke optellen tot een totaalscore, de Glasgow Coma score. De totale score geeft een indicatie van de ernst van het hersenletsel:

• Mild hersenletsel: een score van 13-15
• Gemiddeld hersenletsel: een score van 9-12
• Ernstig hersenletsel: een score van 8 of lager

Betekenis van de GCS-score

De resultaten van de Glasgow coma schaal worden vaak genoteerd in de vorm van een EMV-score: E voor eyes (ogen), M voor motor function (motorisch functioneren) en V voor verbal response (verbale respons). Een EMV-score van 2-5-3 betekent bijvoorbeeld dat een persoon de ogen opent bij pijnprikkels, men kan aangeven waar men pijn heeft en dat men in woorden spreken.

Nut van de Glasgow coma schaal

Het is onduidelijk hoe goed de scores op de drie functiegebieden van de Glasgow coma schaal bij kunnen dragen aan het formuleren van een prognose. Enkele onderzoeken stellen dat de score op 'motorische reactie' de beste voorspeller is van herstel. Dat wil zeggen hoe hoger de GCS-score op deze subschaal, hoe groter de kans dat iemand weer volledig de oude wordt. Of er daadwerkelijk sprake is van hersenletsel en in hoeverre een patiënt daarvan herstelt is echter van veel meer factoren afhankelijk dan de EMV-score.

Voordelen en nadelen van de Glasgow Coma schaal

Het grote voordeel van de Glasgow coma schaal is dat het een universeel classificatiesysteem is waarmee men de ernst van letsel kan meten. Hierdoor kunnen specialisten gemakkelijker met elkaar communiceren doordat zij hetzelfde bedoelen met bijvoorbeeld 'ernstig hersenletsel'. De betrouwbaarheid van de Glasgow coma schaal is echter van een aantal factoren afhankelijk. Zo bestaat er geen vast tijdstip waarop men gebruik maakt van de Glasgow coma schaal. Zo kan het gebeuren dat de ene persoon direct bij binnenkomst in het ziekenhuis beoordeeld wordt met behulp van de Glasgow coma schaal, terwijl een ander pas na enkele uren onderzocht wordt. Hierdoor zijn de scores onderling niet vergelijkbaar waardoor de waarde ervan voor wetenschappelijke doeleinden sterk verminderd is. Daarnaast kunnen externe factoren de testscore beïnvloeden. Sommige mensen worden kunstmatig in coma gehouden of krijgen bewustzijnsveranderende medicijnen toegediend, waardoor de Glasgow coma schaal geen betrouwbare weergave van het bewustzijn is.