Vlooienbeet bij mensen: herkennen, symptomen en behandeling

Vlooienbeet bij mensen: herkennen, symptomen en behandeling Een vlooienbeet bij mensen kun je herkennen aan de symptomen van een klein bultje met centraal en bloedkleurig puntje en jeuk en pijn. Vlooien zijn parasitaire insecten die over de hele wereld voorkomen. Vlooien voeden zich met het bloed van mensen en dieren. De vlooienbeet is typisch een rood vlekje met centraal een klein bloedkleurig puntje. Een vlooienbeet kan veel jeuk geven vanwege de sterk antigene werking van vlooienspeeksel. Het is van belang om de drang te weerstaan om te krabben. Krabben geeft alleen maar meer ellende. Behandeling van een vlooienbeet is niet nodig. De jeukende plekken verdwijnen vanzelf. Hevige jeuk kan desgewenst bestreden worden met orale antihistaminica (een antihistaminicum onderdrukt allergische reacties) of een zalf. Vraag je huisarts om advies. Je kunt bij een vlooienbeet ook azijn, calamine lotion en tea tree olie toepassen. Vlooienbeten bij mensen zijn in principe niet gevaarlijk, tenzij er sprake is van een allergie voor de vlo.
Kattenvlo (Ctenocephalides felis) / Bron: Katja ZSM, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Kattenvlo (Ctenocephalides felis) / Bron: Katja ZSM, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Vlooien

Soorten vlooien

Vlooien (Siphonaptera) zijn parasitaire insecten die over de hele wereld voorkomen. Er zijn enkele duizenden soorten vlooien beschreven. In Nederland komt de kattenvlo (Ctenocephalides felis) het meest voor, gevolgd door de hondenvlo (Ctenocephalides canis). De mensenvlo (Pulex irritans) komt hier nauwelijks meer voor, maar in sommige delen van de wereld is het een veel voorkomende plaaggeest. Deze vleugelloze insecten variëren in grootte van 1,5 tot 5 mm en hun kleur varieert van bleekbruin tot zwart.

Waar houden vlooien zich op?

Een vrouwtjesvlo kan nadat zij zich volgezogen hebben met bloed, wel honderd eitjes per dag in de vacht van haar gastheer leggen, bijvoorbeeld een kat, waarna deze vrij makkelijk van de vacht rollen. De eitjes zijn meestal te vinden op plaatsen waar je kat of hond veel vertoeft. Vlooieneitjes komen na twee weken uit en de kleine vlooienlarven verbergen zoeken direct een warme, beschutte plaats in huis om zich te verbergen, zoals tussen kieren of plinten, onder drempels, onder kleden of in het tapijt. Vlooien(larven) houden niet van licht en zullen daarom donkere, vochtige plekjes opzoeken. Ze nestelen zich doorgaans in of onder kleden of tapijten, waar ze zich voeden op organisch materiaal, dat wil zeggen op resten van insecten, vliegenpoep, huidschilfers van mens en dier, enz. Na ongeveer één tot twee weken verandert de larve in een cocon en twee weken later komt de jonge vlo uit de cocon tevoorschijn. De vlo is een behendige plaaggeest die door warmte, trillingen en het kooldioxidegehalte in de lucht kan signaleren of er een gastheer in de buurt is, waarna hij deze kan bespringen om zich te voeden met bloed. Daarmee is de cirkel rond.

Vlo / Bron: Erturac, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Vlo / Bron: Erturac, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Vlooien voeden zich met bloed

Vlooien voeden zich met het bloed van mensen en dieren, zoals honden en katten. Vlooien kunnen de verwekkers van verschillende infectueuze aandoeningen overbrengen, waarvan de bekendste Yersinia pestis (de verwekker van de pest) is. In Nederland komt deze ernstige ziekte zeer zelden voor. Vooral kinderen lopen (door inslikken) de kans om via een vlo een lintwormbesmetting op te lopen.

Vlooienbeet

Mensen kunnen door vlooien worden gebeten. Een vlo zet zich schrap met zijn poten, hij plaatst zijn kop tegen je huiden werkt vervolgens behendig zijn steeksnuit naar binnen. Daarbij brengt hij wat speeksel in met stoffen die de bloedstolling tegengaan. Dat is nodig om een verstopte zuigsnuit te voorkomen. Vlooienspeeksel kan een reactie van het afweersysteem opwekken en dientengevolge een jeukende, papuleuze vluchtige huiduitslag veroorzaken, ook wel rash genoemd, met krabeffecten. De ene persoon is er gevoeliger voor dan een ander, maar bij zeer veel mensen jeukt een vlooienbeet intens.

Vlooien zijn gemakkelijk te herkennen!

Vlooien zijn kleine, bruine parasitaire springers met een kenmerkend hoog en smal lichaam (zie foto). Wil je de verschillende soorten vlooien onderscheiden? Welnu, er leven ruim 50 soorten vlooien in Nederland en het is geen sinecure deze van elkaar te onderscheiden. Dat is microscopisch specialistenwerk, waar we de lezer niet mee gaan vermoeien.

Ziekten door vlooien

Wist je dat vlooienbeten ziekten kunnen overbrengen? Als verspreiders van de zogeheten 'builenpest' hebben mensenvlooien (die ook op ratten leven) miljoenen slachtoffers gemaakt in de middeleeuwen. Gelukkig hoeven we tegenwoordig niet meer bang te zijn voor mensenvlooien en voor de pest al helemaal niet.

Vlooienbeet bij mensen herkennen / Bron: Maslesha, Wikimedia Commons (CC BY-4.0)Vlooienbeet bij mensen herkennen / Bron: Maslesha, Wikimedia Commons (CC BY-4.0)

Klachten en symptomen van een vlooienbeet bij mensen

Een vlooienbeet kun je gemakkelijk herkennen aan de symptomen. De beet van een vlo heeft bepaalde kenmerken:
  • een rood papeltje of bultje op de plek van de beet
  • centraal een bloedkleurig puntje (een hemorragische puntje);
  • veel jeuk
  • krabeffecten
  • pijn

Kortom, deze drie symptomen kenmerken een vlooienbeet:
  1. Reactie op de beet: De meeste mensen ervaren initiële symptomen zoals jeuk, roodheid en zwelling rond de beet.
  2. Jeuk en ongemak: Jeuk is meestal het meest voorkomende en vervelende symptoom na een vlooienbeet. Het varieert in intensiteit.
  3. Roodheid en zwelling: Rond de beet kan er tijdelijke roodheid en zwelling optreden.

Sommige mensen kunnen een overgevoeligheidsreactie krijgen op het speeksel van de vlooien, als gevolg waarvan ze niet alleen jeukende bultjes krijgen maar ook een rode uitslag over de rest van het lichaam.

Vlooienbeten komen nagenoeg alleen voor op bedekte gebieden. Een vlooienbeet kan strophulus uitlokken, een acute uitbarsting van sterk jeukende bultjes.

Vergelijkbare ziektebeelden

Vergelijkbare ziektebeelden of huidziekten zijn onder meer:

Weetjes over de vlo

  • vlooien springen 350 keer hun lichaamslengte
  • eitjes kunnen 1,5 jaar liggen zonder uit te komen
  • pop van de vlo komt uit door trillingen
  • een vlo kan 6 maanden zonder bloed

Onderzoek en diagnose

Een vlooienplaag kan heel duidelijk zijn. Draag als je thuis bent een tijdje witte sokken en als je een aantal kleine zwarte puntjes op je sokken aantreft, dan kan dit een teken zijn van een vlooienbesmetting. Het is ook mogelijk om vlooien te vangen. De glans die ontstaat door water te mengen met olie trekt vlooien aan. De lastpakken zullen in een bord met water verdrinken. Deze maatregel is alleen effectief voor volwassen vlooien en kan een plaag niet stoppen. Plaats bij voorkeur meerdere van deze (witte) borden gevuld met water en een beetje olie op de grond.

Kam elke maand door de vacht van je huisdieren met een zogenaamde vlooienkam en zoek naar zwarte en witte stipjes, dit geeft een mogelijke vlooieninfectie aan.

Vlooeinbeten / Bron: Clawed, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Vlooeinbeten / Bron: Clawed, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Behandeling vlooienbeten

Suggesties om vlooienbeten te behandelen zijn onder andere:

Vlooien bestrijden

Verwijder de oorzaak door alle vlooien te verwijderen van alle (huis)dieren en alle larven en eieren te elimineren. Dat wil zeggen dat zowel alle huisdieren als het huis zelf behandeld moet worden. Men vindt hier verschillende producten voor in de dierenspeciaalzaak. Wanneer men er niet in slaagt om zelf alle vlooien te bestrijden, dan kan de hulp van een bestrijdingsdienst worden ingeroepen.

Niet krabben

Weersta de drang om te krabben. Het vermijden van krabben aan de vlooienbeet kan helpen om complicaties te voorkomen.

Medicatie

De jeukende plekken verdwijnen vanzelf. Een huidreactie kan eventueel symptomatisch behandeld worden. Lokaal kan kortdurend een mild corticosteroïd gesmeerd worden, eventueel in combinatie met orale antihistaminica. Dit ter verlichting van (ernstige) jeukklachten.

Secundaire infectie behandelen

Een eventuele secundaire infectie zal met goede wondverzorging behandeld moeten worden. Zo nodig kan lokaal een antibioticum bevattende zalf worden gebruikt.

Raadpleeg de huisarts als de symptomen verergeren of als een secundaire infectie ontstaat, waarbij pus verschijnt.

Vlooienbeten voorkomen

Suggesties en tips om vlooienbeten te voorkomen:
  • Houd je huisdier vlooienvrij door het toepassen van vlooienbandjes, pilletjes of druppels. Katten die niet buiten komen hebben aanzienlijk minder kans om vlooien op te lopen.
  • Houd je huis vlooienvrij. Door het goed stofzuigen en reinigen van manden, vloerkieren en -spleten en tapijt, verwijder je eventuele eitjes en larven. Overigens is het nat schoonmaken van houten vloeren bevorderlijk voor vlooien.

Complicaties

Er zijn twee primaire complicaties van een vlooienbeet. Dit zijn allergische reacties en secundaire infecties.

Allergische reactie

Als je gebeten vent door vlooien en je krijgt last van de volgende symptomen, dan dien je onmiddellijk medische hulp in te roepen:

Geïnfecteerde vlooienbeet

Een vlooienbeet kan ook geïnfecteerd raken. Als je last krijgt van gezwollen klieren, extreme pijn rond de beet of overmatige roodheid, dan doe je er verstandig aan een arts te raadplegen.

Ziekten

In zeldzame gevallen dragen vlooien ziekten met zich mee die kunnen worden overgedragen door middel van beten, zoals de
  • krattenkrabziekte
  • de pest (de laatste gevallen van pest in Nederland waren aan het begin van de 20e eeuw).
  • tungiasis (een parasitaire huidziekte, vaak aan de voeten)
  • tyfus (een besmettelijke bacteriële infectie)

Prognose

Over het algemeen is de prognose voor een vlooienbeet gunstig en zullen de symptomen meestal vanzelf verbeteren zonder verdere problemen of complicaties.

Lees verder

© 2011 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Heeft mijn kat vlooien?Heeft mijn kat vlooien?De vlooien die het meest voorkomen zijn katten- en hondenvlooien. Het zijn bloedzuigende parasieten die zowel mensen als…
Vlooienbeten: Kenmerken van vlo en symptomen van vlooienbeetVlooienbeten: Kenmerken van vlo en symptomen van vlooienbeetVlooien bevinden zich vaak bij huisdieren en bijten slechts sporadisch mensen. Vlooienbeten zijn erg klein en hebben een…
Aandoeningen hond: jeuk en krabbenAandoeningen hond: jeuk en krabbenElke hond krabt zich wel eens, maar wanneer hij steeds maar aan het krabben is heeft hij duidelijk last van jeuk. De oor…
Overmatig krabben, bijten en likken bij hondenOvermatig krabben, bijten en likken bij hondenHonden krabben van nature veel. Overmatig krabben, likken of bijten van de huid wijst echter op een onderliggende oorzaa…

Scabiës of schurft: symptomen, oorzaak en behandelingScabiës of schurft: symptomen, oorzaak en behandelingSchurft of scabiës is een besmettelijke huidaandoening die veroorzaakt wordt door de schurftmijt, een klein beestje die…
Zweepslag kuit of kuitspier: symptomen en behandelingZweepslag kuit of kuitspier: symptomen en behandelingDe medische term voor zweepslag is coup de fouet. Een zweepslag vindt vaak plaats in de musculus gastrocnemius of kuitsp…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Maslesha, Wikimedia Commons (CC BY-4.0)
  • Dr. R.I.F. van der Waal, prof. dr. H.A.M. Neumann (red.): Praktische dermatologie - Klinische atlas met 470 afbeeldingen in kleur, Prelum uitgevers, Houten, 2009.
  • Geert-Jan Roebers. Hoofdluis en andere stekers, bijters en zuigers. WinklerPrins, Houten, 2012.
  • Gezond Leven. Vlo. https://www.gezondleven.be/themas/gezondheid-en-milieu/ongewenste-dieren/vlo (ingezien op 14-8-2023)
  • Medical News Today. Everything you need to know about fleabites. https://www.medicalnewstoday.com/articles/311941.php (ingezien op 8-6-2018)
  • M.M. Timmerman: Vlooienbeten, in: Kleine kwalen in de huisartsenpraktijk, vijfde geheel herziene druk, tweede oplage, Elsevier Gezondheidszorg, Amsterdam, 2010, p.193-196.
  • Afbeelding bron 1: Katja ZSM, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 2: Erturac, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 3: Maslesha, Wikimedia Commons (CC BY-4.0)
  • Afbeelding bron 4: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 5: Clawed, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
Reacties

Kees, 16-08-2017
Is het mogelijk dat je wel mensen vlooien heb en er geen middelen voor heb om te bestrijden en de plaatselijke middelen van de apotheek help niet. Is er een mogelijkheid om mij te laten onderzoeken voor dit probleem? kees Reactie infoteur, 02-09-2017
Vlooien kunnen alleen leven bij dieren met een lichaamsbeharing, zoals kat en hond. Volwassen vlooien zijn in een huis in kieren en spleten te vinden, zoals achter plinten en drempels. De mensenvlo Pulex irritans komt door een verbeterde hygiëne in Nederland nauwelijks meer voor.

M., 20-05-2017
Geachte heer/mevrouw,

Als ik op bezoek ga bij met mensen met huisdieren word ik soms gebeten door de vlooien.
Hoe kan ik dit het beste voorkomen? Ze bijten in mijn onderbenen, vaak een aantal bij elkaar en ze worden rood en groot met een puntje in het midden. Helpt het om mijn benen in te smeren met muggenspray? Sinds een jaar of twee is dit gaande. Thuis spuit ik regelmatig en ik behandel mij katten goed maar bij vrienden gebeurt dit zelden. Ik neem de beestjes mee naar huis en ik kan weer overnieuw beginnen. Ik word er moedeloos van.

Graag reactie.
met vriendelijke groet,
M Reactie infoteur, 28-05-2017
Sommige websites adviseren etherische olie om vlooien van je af te houden: lavendel, lemongrass en pepermunt.

Nannie, 23-11-2015
Een kennis van mij gaat elke zondag bij een oudere vrouw op bezoek en komt terug met vlooienbeten, kan zij iets op haar kleren spuiten of zo zodat de vlooien niet bij haar komen? de oudere vrouw wil niks weten van bestrijdingsmiddelen. ze zegt dat de katten die bij haar thuis komen geen vlooien hebben. het zijn niet haar eigen katten maar buurtkatten. Reactie infoteur, 01-12-2015
Ook mensen kunnen gevoelig zijn voor vlooien en vlooienbeten. Vooral de onderbenen zijn vaak het doelwit van vlooien, wat kan leiden tot vervelende jeukklachten.

Het is het beste als de vlooien bestreden worden in het huis van de vrouw. Misschien kan ze overtuigd worden van het feit dat ze vlooien in huis heeft door de volgende maatregel. Het is mogelijk om vlooien te vangen. De glans die ontstaat door water te mengen met olie trekt vlooien aan. Ze zullen in een bord met water verdrinken. (Dit is alleen effectief voor volwassen vlooien en kan een plaag dus niet stoppen.) Zet bij voorkeur meerdere van deze (witte) borden gevuld met water en een beetje olie op de grond, maar wel op plekken waar je er niet over kan struikelen.

De geur van mottenballen verjaagt vlooien. Door kleding aan te doen met deze geur zou je vlooien op een afstand kunnen houden. Maar dit is natuurlijk geen prettige maatregel.

Ali Bron van Houten, 11-04-2013
Hoe kan je vlooienbeten van huisdieren (katten) voorkomen? En waarom krijgt de ene persoon wel beten en de andere personen dat niet? Met vriendelijke Groet
Ali Bron Reactie infoteur, 29-04-2013
Je kunt een preventief middel gebruiken, zoals de maandelijkse 'spot-ons'. Dit zijn pipetjes die leeg gedrukt dienen te worden op de huid in de nek. Ze zeer veilig voor mens en hond en kat en zeer werkzaam en (meestal) erg makkelijk op te brengen. Alternatieven zijn tabletten of druppels (via de bek ingeven) of de ½-jaarlijkse injecties (alleen voor katten), via de dierenarts.

Henk, 20-03-2012
Op www.vlooienbeten.com las ik dat je lavendel kunt gebruiken om vlooien weg te houden, klopt dat? Reactie infoteur, 24-11-2012
De meest doeltreffende middelen tegen vlooien zijn de 'echte' bestrijdingsmiddelen, in de vorm van poeder, spray, vloeistof, band, druppels, tabletten en shampoos. Wij adviseren voor de bestrijding van vlooien een vlooienmiddel dat zo breed mogelijk werkt. Vlooien kun je het beste bestrijden door zoveel mogelijk stadia in de vlooiencyclus aan te pakken. Zo is selamectine een breed werkend en veilig vlooienmiddel. Het vlooienmiddel met als werkzame stof imadocloprid (en moxidectine) is hierna het meest effectief.

Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 14-08-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 11
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.