Spataderen: oorzaak en behandeling

Kronkelige, gezwollen aderen vlak onder de huid, worden spataderen genoemd (varices). De aderen of venen voeren het bloed terug naar het hart nadat de zuurstof is afgegeven aan de weefsels. Als dit niet goed functioneert, kunnen er klachten ontstaan.

Spataderen

Door kleppen in de vaatwanden kan het bloed slechts in een richting stomen. Spataderen ontstaan als de kleppen zwak zijn en slecht functioneren, zodat het bloed terugstroomt of in de ader blijft staan.

Ook chronische obstructie in de aderen veroorzaakt spataderen, maar in de meeste gevallen is de onderliggende oorzaak niet te vinden. Spataderen komen veel voor en minstens tweemaal zoveel bij vrouwen dan bij mannen. Meestal zitten ze in de benen, maar ze komen ook voor rond de anus (aambeien). Spataderen zijn niet gevaarlijk; ze kunnen om cosmetische redenen of vanwege het ongemak worden verwijderd door een chirurg.

Oorzaken spataderen

De oorzaak is meestal onbekend, maar er zijn vermoedens:

• Chronische obstructie in een ader kan de oorzaak zijn.
• Erfelijke factoren spelen een rol.
• Andere risicofactoren zijn: zwangerschap, langdurig staan of zitten, overgewicht, gebrek aan lichaamsbeweging en ouderdom.

Symptomen spataderen

De volgende symptomen kunnen zich voordoen:

• Vergrote, opgezette, knobbelige kluwens paarse aderen.
• Oedeem (opgezette benen).
• Pijn of zwaar gevoel in de benen.
• Jeukende huid boven de spataderen.
• Huidverkleuring en zweren aan de binnenkant van de enkels in gevorderde gevallen.

Spataderen voorkomen

Wat kunt u het beste doen om te voorkomen dat u spataderen krijgt:

• Gewicht op een gezond peil houden en voldoende lichaamsbeweging nemen.
• Niet te lang achtereen staan of zitten.
• De benen enige keren per dag boven heupniveau tillen. Niet met gekruiste benen zitten.
• Geen te nauwe schoenen, riemen of andere afknellende kleding dragen.

Onderzoek spataderen

De diagnose wordt gesteld op basis van waarneming. Soms worden röntgenopnamen gemaakt na inspuiten van een contrastmiddel (venografie) om de aderen goed zichtbaar te maken.

Behandeling spataderen

Soms worden speciale elastische steunkousen aangeraden, die ervoor zorgen dat het bloed niet in de aderen blijft staan. Zet het voeteneinde van het bed op blokken van 5 tot 10 cm om de bloedcirculatie tijdens de nacht te verbeteren. Krab niet aan de jeukende huid boven de spataderen, om zweren en bloedingen te voorkomen. Oppervlakkige spataderen kunnen worden behandeld met sclerotherapie, waarbij chemicaliën worden ingespoten waardoor de aderen hard worden en inkrimpen. Het bloed neemt dan een andere weg. In ernstige gevallen worden de spataderen via een operatieve ingreep afgebonden of gestript; andere aderen nemen de taak over. Probeer ook de preventieve maatregelen nog eens te bekijken, en te vergelijken met uw huidige situatie. Het laseren van spataderen is ook een mogelijkheid.

Naar de dokter met klachten

Raadpleeg de dokter als uw normale activiteiten worden belemmerd door spataderen en bij ontstaan van zweren in de huid boven de spataderen.