Blaaskatheterisatie

Onder blaaskatheterisatie wordt verstaan: het inbrengen van een flexibele buis (de katheter) in de blaas, zodat de urine kan aflopen om stoffen in de blaas te brengen.

Indicaties voor blaaskatheterisatie

Indicaties voor blaaskatheterisatie zijn enerzijds het onvermogen om de blaas op natuurlijke wijze te ledigen (retentie) en anderzijds het onvermogen om urine vast te houden (incontinentie).
Mogelijke oorzaken van een blaasretentie zijn:

• Afvloedbelemmering door obstructie.
• Neurologische oorzaak.
• Medicatie.

Incontinentie is alleen een indicatie voor katheterisatie wanneer het gepaard gaat met ernstige huidschade bij een bedlegerige cliënt of wanneer de cliënt daar nadrukkelijk om vraagt in verband met ongemak. Geef de cliënt, die vraagt om een blaaskatheter, altijd informatie over risico's en andere oplossingen.

Ook wordt geadviseerd om zo weinig mogelijk een blaaskatheter te gebruiken voor diagnostische redenen. Gebruik bij voorkeur een blaasscan om een residu te bepalen. Alleen als deze niet aanwezig is wordt bij een vergrote blaasinhoud overgegaan tot een eerste katheterisatie.

Vormen van blaaskatheterisatie

Bij katheterisatie is een onderscheid te maken in:

• Blaaskatheterisatie via de plasbuis; een eenmalige katheterisatie of het inbrengen van een verblijfskatheter.
• Blaaskatheterisatie via een kunstmatige opening in de buikwand, net boven het schaambeen (suprapubische katheter).

Voor het goed uitvoeren van blaaskatheterisatie via de plasbuis is het van belang om goede informatie te hebben over de indicatie en de mogelijke complicaties de bij de katheterisatie kunnen optreden.

Eenmalig katheteriseren (intermitterende blaaskatheterisatie)

Bij een eenmalige katheterisatie wordt de katheter weer verwijderd zodra de blaas leeg is. Intermitterende katheterisatie (= het herhaaldelijk, dus met tussenpozen, legen van de blaas met behulp van een katheter) vindt plaats via de plasbuis.

Indien mogelijk verdient eenmalige katheterisatie de voorkeur boven een verblijfskatheter. Eenmalige katheterisatie is een veilige en effectieve manier om de blaas te legen. Dit wordt overwogen bij een verstopte blaaskatheter en aanhoudende lekkage langs de verblijfskatheter of hematurie. Eenmalige katheterisatie kan door de meeste cliënten zelf worden geleerd.

Katheterisatie met verblijfskatheter

Gezien het infectie risico dient het gebruik van een verblijfskatheter zoveel mogelijk te worden beperkt. Verblijfskatheters kunnen het slijmvlies van de plasbuis en de blaas beschadigen en zijn één van de grootste bronnen voor urineweginfecties. Een verblijfskatheter wordt alleen ingebracht als het absoluut noodzakelijk is en dan dient de katheter steriel ingebracht worden.

Ter voorkoming van urineweginfectie ten gevolge van de verblijfskatheter, is goede vochtinname van belang. De vochtinname dient zodanig te zijn dat de urineproductie tenminste 1,5 tot 2 liter bedraagt.

Er wordt onderscheid gemaakt in:

• Katheterisatie door middel van een verblijfskatheter die via de plasbuis wordt ingebracht.
• Katheterisatie door middel van een verblijfskatheter die via een kunstmatige opening in de buikwand, net boven het schaambeen wordt ingebracht (suprapubische katheter).