Is airco ongezond?
Koele lucht van een airco kan het werken of slapen op warme zomerdagen verlichten. Maar is de temperatuurregeling in de auto, op kantoor of in het vliegtuig eigenlijk wel gezond? Tegenstanders van aircosystemen noemen ze virusverspreiders. En eigenlijk zit er een kern van waarheid in die bewering. Doordat de lucht in een ruimte wordt gekoeld, kan er condensatie in het apparaat ontstaan. En dat is een ideale voedingsbodem voor virussen, bacteriën en schimmels. En aangezien de koude lucht in de afgesloten ruimte circuleert zonder dat er verse lucht wordt toegevoegd, worden de ziekteverwekkers ook goed verspreid. En na een besmetting in een Chinees restaurant in januari 2020, werd plotseling de vraag actueel in hoeverre aircosystemen bijdragen aan verspreiding van het Coronavirus. Je kan weliswaar niet zonder meer stellen dat elke airco per definitie ongezond is, maar er is wel een aantal punten waar je op zou moeten letten.
Airco, voer voor veel discussie
Wie het kantoor, de slaapkamer of de auto met andere mensen deelt, moet vroeg of laat waarschijnlijk de discussie over de juiste temperatuur aangaan. Hoewel meestal uitgevochten tussen man en vrouw, kan de discussie ook voor verdeeldheid zorgen tussen kamergenoten van hetzelfde geslacht.
Gevoeligheid voor temperatuur is nu eenmaal erg subjectief. En men kan zich met recht afvragen of gekoelde lucht eigenlijk wel gezond is.
De temperatuur mag niet te koud te worden ingesteld
Het verschil tussen de geconditioneerde ruimte of auto en de buitentemperatuur moet maximaal zes graden bedragen. Grotere temperatuursverschillen belasten het organisme en kunnen in het ergste geval zelfs leiden tot volledige verstoring van de bloedsomloop.
Droge lucht
Airconditioners maken de lucht niet alleen koud, ze onttrekken er ook
vocht aan. Dus zelfs als de airconditioner goed onderhouden wordt en naar behoren werkt, neemt het risico op verkoudheid een toe als hij aanstaat. Want de lucht die het apparaat uitspuugt is niet alleen koud is, maar ook droog. Hierdoor drogen de slijmvliezen in mond en neus uit. Deze belangrijke beschermlaag van je lichaam wordt dan niet meer optimaal van bloed voorzien, waardoor het immuunsysteem niet goed functioneert.
Ook in het vliegtuig kan dat al snel een probleem worden. De huid droogt snel uit, vooral op onbedekte en gevoelige plekken. Men kan zich voor de vlucht het beste nog een keer goed incrèmen. In ieder geval het gezicht, de nek, de onderarmen en misschien zelfs de voeten. Bovendien wordt aanbevolen om de slijmvliezen van de neus vochtig te houden. Een droog slijmvlies laat ziekteverwekkers sneller binnendringen. In sommige apotheken krijg je neuszalf die geschikt is voor dit doel. Ook zeewaterspray kan nuttig zijn.
Voedingsbodem voor virussen, bacteriën en schimmels
De airco onttrekt tijdens het afkoelingsproces water aan de warme lucht. Het vocht condenseert op de warmtewisselaar. Het systeem is derhalve aan een zijde zeer koel, aan de andere zijde warm, want daar wordt de warmte afgevoerd. Nadeel: vocht en warmte bieden samen een ideale voedingsbodem voor virussen,
bacteriën en
schimmels. In het ongunstigste geval woekert zelfs de legionellabacterie, die bijzonder gevaarlijk kan zijn voor mensen met een verzwakt afweersysteem en die de veteranenziekte kan veroorzaken.
Kan airco Coronavirus verspreiden?
Eind januari 2020 zaten tientallen mensen in een restaurant in de Chinese stad Guangzhou. Het restaurant telde vijf verdiepingen en er was sprake van airconditioning. Er waren geen ramen. Enkele weken later ontwikkelden tien gasten Corona. Ze zaten aan verschillende tafels en behoorden tot drie families die anders geen contact met elkaar hadden.
Onderzoekers reconstrueerden dat het virus waarschijnlijk werd overgedragen door een enkele geïnfecteerde persoon in het restaurant. Deze 'patiënt 0' infecteerde echter niet alleen mensen die aan zijn tafel zaten. De wetenschappers gingen ervan uit dat de airco in dit geval een cruciale rol had gespeeld. De luchtstroom daarvan had de virussen aanzienlijk verder kunnen verspreiden dan bij praten, hoesten of niezen het geval is. Men achtte het echter voorbarig om te concluderen dat alle aircosystemen gevaarlijk zijn. Er bestaan grote technische verschillen en de mogelijkheid tot filteren. Die moeten allemaal in de overweging worden meegenomen.
Goede ventilatie vermindert het risico op infectie
Bij het Coronavirus is sprake van een druppelinfectie, waarbij de overdracht plaatsvindt in de directe omgeving en niet via aerosolen die over langere afstanden worden vervoerd. In hoeverre de virale lading van aircosystemen voldoende is om mensen besmetten, is nog onduidelijk. Deskundigen zijn het er wel over eens dat goede ventilatie het risico op infectie vermindert
Ook de airco in de auto raakt verontreinigd
Niet alleen koelsystemen in gebouwen, maar ook die in de auto kunnen verontreinigd raken. Dat kan men merken aan een muffe geur bij het inschakelen van de airconditioning. Grote aircosystemen zoals die in kantoren voorkomen, moeten regelmatig worden onderhouden. Dit helpt ook bij de airco in de auto. Het vervangen van het filter draagt ertoe bij dat bacteriën en schimmels zich niet gemakkelijk in het systeem nestelen.
De airco in het vliegtuig
Veel mensen zijn bang dat de airco in een vliegtuig ziektekiemen door het gehele passagierscompartiment verspreidt. Maar dat is doorgaans geen probleem: de koude luchtstroom verplaatst zich immers van het plafond naar de bodem. Daarnaast worden de systemen voortdurend onderhouden, het filter regelmatig vervangen en het gehele koelsysteem is, zoals alles aan het vliegtuig, aan strenge controles en beperkingen onderworpen.
Milieu-aspecten van airconditioning
Het is een bekend gegeven dat airconditioning het energieverbruik van de auto verhoogt. Anderzijds is het natuurlijk ook zo, dat een geopend raam de luchtweerstand van de auto zou verhogen en dus tot een vergelijkbaar hoger energieverbruik zou leiden. Toch is het aan te raden om de airco in de auto alleen in te schakelen als dat echt nodig is en de temperatuur niet al te zeer afkoelt. Voordat de reis aanvangt kan men trouwens, op ouderwetse manier, eerst de portieren even openzetten en zo de luchtcirculatie bevorderen.
De veiligheid
Airco is tegenwoordig in bijna alle nieuwe auto’s standaard geïnstalleerd en dat verhoogt het comfort voor de bestuurder aanzienlijk. Bovendien draagt het bij aan de veiligheid want bij 28 graden en meer, neemt de concentratie aan het stuur vaak af. Dan kan het zeer nuttig zijn
om het hoofd koel te houden.