Drastische wijziging vormgeving sigarettenpakjes per 2016

Afschrikkende teksten als 'Roken is dodelijk' en 'Rokers sterven jonger' blijken niet krachtig genoeg te zijn, aangezien de Europese Unie met een herziende richtlijn is gekomen voor de vormgeving van tabaksproducten. Deze gewijzigde richtlijn voor tabaksproducten was in februari 2014 aangekondigd en goedgekeurd en is in oktober 2015 uitgevaardigd met gedetailleerde beschrijvingen vooral over hoe de sigarettenpakjes er vanaf mei 2016 uit gaan zien, ook voor Nederland.

Inhoud

• Gevolgen van roken en de drijfveer voor herziende vormgeving
• Bestandsdelen in sigaretten
• Verandering vormgeving tabaksproducten volgens EU-richtlijn
• Vormgeving tabaksproducten in Australië

Gevolgen van roken en de drijfveer voor herziende vormgeving

De overheid probeert mensen te weerhouden van het roken van sigaretten en rokers te stimuleren om te stoppen met roken. Deze neiging komt voort uit de verhoogde kans op nare lichamelijke problemen als gevolg van het roken van tabaksproducten. Wetenschappelijk onderzoek heeft allang uitgewezen dat het roken van sigaretten of andere tabaksproducten ernstige schade toebrengt aan het lichaam en dan met name de longen wat tot een verhoogde kans op verschillende ziektes leidt, zoals:

• Kanker. Longkanker is het meest voorkomend gevolg van roken. Van alle gevallen van longkanker is voor 86% roken de oorzaak. Ook de kans op kanker in andere gebieden worden verhoogd door het roken, omdat de kankerverwekkende stoffen via de longen in het bloed terechtkomen en daardoor in het hele lichaam worden verspreid. Kanker komt tevens veel voor in het hoofd-halsgebied door roken, aangezien dit gebied ook in direct contact staat met de rook die wordt ingeademd.
• Hart- en vaatziekten. De rook die wordt ingeademd irriteert de bloedvaten, waardoor de binnenkant van deze vaten dikker en stugger worden. Dit maakt het knappen van dergelijke vaten gemakkelijker. Hierdoor wordt de kans verhoogd op:
• Hartaanvallen
• Beroertes
• Aneurysma, wat verwijding van het bloedvat inhoudt
• Perifere vaatklachten (wordt in de volksmond etalagebenen genoemd). Dit zijn pijnlijke en krampachtige ervaringen ten gevolge van afgesloten en vernauwde bloedvaten door de afzetting van vetten en aderverkalking wat door roken gestimuleerd wordt. Dergelijke symptomen kunnen verergeren en kunnen zeker dodelijke gevolgen hebben.
• Longziekten en longklachten. Naast longkanker verhoogt roken ook de kans van andere aandoeningen met betrekking tot de longen, zoals:
• Astma
• Benauwdheid
• Hoesten
• COPD, wat ontstaat door de beschadigingen van longen ten gevolge van roken. Door de beschadigingen kunnen de longen niet goed meer functioneren en minder zuurstof opnemen. Dit leidt tot vermoeidheid en zuurstoftekort, waardoor simpele handelingen, zoals traplopen en wandelen, uitputtend en zelfs onmogelijk kunnen zijn.
• Complicaties bij operaties en wonden. Door het roken is de doorbloeding verminderd en de zuurstofopname verslechterd, waardoor wonden minder snel genezen.
• Complicaties bij zwangere vrouwen en hun kinderen.
• Diabetes. Bij diabetes verliest het lichaam de mogelijkheid om de bloedsuikerspiegel in balans te houden. Dit ten gevolge van een tekort aan het hormoon insuline.

Deze gevolgen treden niet alleen op bij rokers, maar ook bij de zogenaamde passieve rokers. Dit zijn de mensen die in de nabijheid van rokers 'meeroken' doordat ze ook een deel van het rook inademen. Aan de gevolgen van roken overlijden jaarlijks ruim 20.000 Nederlanders. Deze cijfers liegen er niet om en dwingen de overheid om haar bevolking te waarschuwen voor de gevolgen van roken. De ernstige ziektes en overlijdenscijfers leiden tot deze herziende richtlijn van de Europese Unie omtrent de vormgeving van tabaksproducten.

Bestandsdelen in sigaretten

In sigaretten zitten ruim 4000 stofjes, waarvan er maar liefst 40 bewezen kankerverwekkend zijn. De grootste kwaaddoeners zijn deze drie bestandsdelen: nicotine, teer en koolmonoxide.

Nicotine

Nicotine bereikt het lichaam via de ingeademde rook en wordt na de longen door het bloed opgenomen. De nicotine verhoogt onnodig de hartslag en de bloeddruk, omdat het hart ook sterker gaat pompen. Uiteraard leidt deze overactiviteit tot vermoeidheid bij het hart, maar bovenal heeft nicotine een verslavende eigenschap. Nicotine zorgt ervoor dat je trek krijgt in nog een sigaret, al na vijftien minuten treden deze neigingen op.

Teer

Bij het roken van een sigaret krijgt men ook teer binnen. Teer wordt ook gebruikt om autowegen te maken. Dit stofje komt dus bij het roken ook in je longen terecht. Hoewel rokers maar mondjesmaat teer binnenkrijgen, hoopt dit teer zich op in de longblaasjes en wordt nooit weggevoerd. Het teer vormt een barricade tussen de bloedvaten en de ingeademde lucht, waardoor de zuurstofopname bemoeilijkt wordt en het lichaam last krijgt van zuurstoftekort. Dit leidt tot kortademigheid en vermoeidheid.

Koolmonoxide

Koolmonoxide, één van de uitlaatgassen van auto's, ademen rokers bewust naar binnen. Ook koolmonoxide is een giftige stof die via de longen in de bloedbaan terechtkomt. Koolmonoxide bindt met de hemoglobine in rode bloedcellen. Deze hemoglobine zou normaal gesproken met zuurstof binden, om zo dit zuurstof weer af te staan bij bijvoorbeeld spieren of organen. Nu een deel van de hemoglobine bezet is met koolmonoxide, is de capaciteit van zuurstof opnemende deeltjes verlaagd. Aderen kunnen tevens ten gevolge hiervan dichtslibben en de uithoudingsvermogen en conditie gaan door de koolmonoxide in je lichaam hard achteruit.

Verandering vormgeving tabaksproducten volgens EU-richtlijn

Achtergrond en informatie rondom herziende richtlijn van tabaksproducten
De Europese Unie heeft in februari 2014 een herziende EU-richtlijn inzake tabaksproducten goedgekeurd. Deze richtlijn is in oktober 2015 gespecificeerd in een zes pagina tellend document waarin precies aangegeven staat hoe tabaksproducten vormgegeven moeten worden. Het veranderde uiterlijk is de kern van deze richtlijn en is bedoeld om ook de vormgeving van het sigarettenpakje zo onaantrekkelijk mogelijk te maken. Met deze herziende richtlijn wil de Europese Unie vooral jongeren afschrikken en rokers demotiveren.

De herziende richtlijn heeft betrekking op de vervaardiging, productie en (voornamelijk) op de presentatie van tabaksproducten. De herziende richtlijn is op woensdag 26 februari 2014 goedgekeurd en de richtlijn is op 9 oktober 2015 gespecificeerd en uitgebracht. Deze richtlijnen dienen rond mei 2016 in de meeste lidstaten te worden doorgevoerd. Voor specifieke wetswijzigingen is een overgangstermijn van maximaal twee jaar ingesteld. In de loop van 2016 worden de nieuwe richtlijnen in Nederland doorgevoerd zoals beschreven in het door de Europese Unie uitgegeven document betreffende wijzigingen omtrent tabaksproducten.

Belangrijkste veranderingen volgens de herziende richtlijn

1. Op sigarettenpakjes komen gezondheidswaarschuwingen voor in drie verschillende vormen:
• Een gekleurde foto, waarin een akelige situatie wordt weergegeven ten gevolge van roken. Deze foto is het meest prominent aanwezig op de verpakking
• Op de verpakking moet informatie worden weergegeven om te stoppen met roken. Deze informatie vervangt de vermelding van de hoeveelheid teer, nicotine en koolmonoxide. Tevens wordt deze informatie op een gele achtergrond afgedrukt.
• De al doorgevoerde waarschuwingsteksten blijven van kracht en moeten op een zwarte achtergrond worden afgedrukt.
2. 65 procent van zowel de voorkant als de achterkant van een sigarettenpakje moet bedekt zijn met gezondheidswaarschuwingen. Deze waarschuwingen bestaan dus uit akelige foto's, waarschuwingsteksten en informatie om te stoppen met roken.
3. 50 procent van de zijkanten van een sigarettenpakje moet bedekt zijn met gezondheidswaarschuwingen. Deze waarschuwingen op de zijkant bestaan uit teksten over eventuele gevolgen van roken en informatie hoe te stoppen. De teer-, nicotine- en koolstofmonoxidegehaltes worden niet meer weergeven aan de zijkanten.
4. Gezondheidswaarschuwingen, bestaande uit de drie mogelijke vormen, mogen op geen enkele wijze bedekt of overlapt worden door ander verpakkingsmateriaal. Ook de accijnszegels moeten aan de kant, anders camoufleren deze zegels een deel van de gezondheidswaarschuwingen.
5. De Europese richtlijn bevat tevens minimumafmetingen voor sigarettenpakjes, waardoor er ten alle tijden genoeg ruimte beschikbaar is om duidelijke gezondheidswaarschuwingen af te drukken op deze verpakkingen.
6. De Europese Unie stelt ook de eis dat alle sigarettenpakjes tenminste twintig sigaretten bevatten.
7. De verpakkingen mogen geen reclame of misleidende elementen als bedrukking hebben. Dit is niet toegestaan aangezien consumenten bij vermelding van de aan- of afwezigheid van bepaalde stoffen het gevoel kunnen hebben goed of beter en voordeliger te leven en bezig te zijn. Onder misleidende reclame of elementen wordt verstaan:
• De vermelding van de sigarettensmaak
• De vermelding van de aanwezigheid van bepaalde geur- en smaakstoffen
• De vermelding van het ontbreken van bepaalde geur- en smaakstoffen
• De vermelding van speciale aanbiedingen
8. Tabaksproducten die een mindere grote afzet hebben in de Europese markt mogen worden vrijgesteld van deze etiketteringsvoorschriften. De keus voor vrijstelling ligt bij de lidstaten zelf. Indien tabaksproducten door deze vrijstelling een toename van populariteit, voornamelijk bij jongeren, ondervinden, kan de Europese Unie alsnog besluiten deze vrijstelling in te nemen, waarmee ook deze tabaksproducten aan deze etiketteringsvoorschriften onderhevig zullen zijn.
9. Kenmerkende aroma's en smaken veroorzaakt door geur- en smaakstoffen in sigaretten worden verboden. Deze geur- en smaakstoffen zijn alleen toegestaan als ze niet leiden tot een overheersende smaak of aroma. Mentholsigaretten worden dus verboden. Overigens zijn sigaren, cigarillo's en andere rookloze producten vrijgesteld van deze regel.
10. Ook E-sigaretten zijn onderhevig aan deze regels opgesteld in de hernieuwde richtlijn van de Europese Unie.
11. Click-sigaretten, sigaretten met overheersende menthol smaak, worden verboden. Voor deze regel geldt een uitgebreidere overgangsperiode, namelijk tot aan 2020. Overigens is het niet wetenschappelijk bewezen dat click-sigaretten en daarmee menthol houdende sigaretten schadelijker zijn dan doorsnee sigaretten (bron: gezondheidsweb.eu). Echter werken deze sigaretten verzachtend door de menthol en worden ze sneller als lekker ervaren, waarmee deze sigaretten meer verslavend zouden zijn.

Vormgeving tabaksproducten in Australië

In Australië hebben sigarettenverpakkingen al jaren geleden deze ''make-over'', zoals de Europese Unie nu voorstelt, doorgevoerd. De Australische regelgeving is zelfs strenger, daar geldt tevens een verbod op de weergave van de merknamen. Sinds Australië deze regelgeving in 2012 invoerde, zijn de uitgaven aan tabak met maar liefst 16 procent gedaald. Nu neemt ook de Europese Unie een voorbeeld aan het beleid van Australië omtrent tabaksproducten.