Airco’s: luxe of noodzaak en hun werking en de soorten

Wordt het te warm in huis? Helpt het niet meer voldoende om de deuren en de ramen open te zetten of werkt dit juist averechts? Zijn de voorspellingen van het weer zodanig dat de warmte nog een tijd zal aanhouden? Dan wordt het tijd om een airco aan te schaffen. Om de warmte vóór te zijn kan dat natuurlijk ook al eerder gebeuren. Een airco-installatie of kortweg airco is in diverse prijsklassen te koop. Ook de uitvoeringen zijn heel verschillend. Het kiezen van een bepaald model zal ook voor een groot deel afhangen van de ruimte die gekoeld moet worden en uiteraard van de portemonnee want de prijsverschillen zijn groot.

Airco luxe of noodzaak

Het reguleren van de lucht in binnenruimten wordt airconditioning genoemd. Voor het reguleren is apparatuur verkrijgbaar onder de naam airco. Andere benamingen voor airco zijn comfortkoeling, klimaatregelaar en luchtregelaar. Door een airco kan de temperatuur of vochtigheid in huis of in een gebouw op een prettig en niet te hoog niveau worden gehouden. Veel apparaten hebben ook een filtersysteem waarbij de lucht gezuiverd kan worden. Hoewel wij in onze streken airco aanschaffen om een prettiger woonklimaat te hebben is in andere delen van de wereld airco niet meer weg te denken. Zonder airco zou bijvoorbeeld in het Midden-Oosten in de hete zomers weinig activiteit mogelijk zijn.

Luchtkoeling in het verre verleden

Reeds in de negentiende eeuw bestond er al een systeem om de lucht te koelen maar daar was zeer veel ijs voor nodig en werd nooit een echt succes. Iets succesvoller was een systeem dat door de Amerikaanse ingenieur Willis Carrier in 1902 werd bedacht. Maar in 1924 lukte het om cinemazaal Rivoli in New York zodanig te koelen dat het bioscoopbezoek spectaculair steeg. De voorbeeldfunctie van Rivoli zorgde ervoor dat vijf jaar later driehonderd cinemazalen in de Verenigde Staten luchtkoeling bezaten.

Soorten airco’s en werking

De goedkoopste airco’s zijn aircoolers. Deze apparaten zorgen voor enige verkoeling maar kunnen het klimaat niet echt sterk beïnvloeden. Meer koelingskracht hebben mobiele airco’s maar het beste effect wordt bereikt met split-unit airco dat zich voor een deel binnen en een deel buiten bevindt.

Aircooler

Een aircooler (luchtkoeler) is gebaseerd op koud water waar de warme lucht langs wordt geblazen. Het effect is slechts een geringe verfrissende werking. Het apparaat kan makkelijk verplaatst worden en maakt geen gebruik van een afvoerslang of iets dergelijks.

Mobiele airco

Bij een mobiele airco bevinden zich alle onderdelen in één apparaat dat makkelijk verplaatsbaar is. Een mobiele airco werkt in principe hetzelfde als een split-unit airco (zie verder) met dit verschil dat bij een mobiele airco de warme lucht naar buiten moet worden geleid. Dat afvoeren van warme lucht kan op twee manieren. Bij de ene manier wordt vocht afgevoerd via een slang en opgevangen in een condensatiebak. Bij de andere manier wordt warme vochtige lucht afgevoerd via een luchtslang die door het raam wordt gehangen of via een opening in de wand of muur tot buiten reikt. Een mobiele airco heeft als voordeel ten opzichte van een aircooler, de grotere koelingskracht, en ten opzichte van de split-unit airco, de verplaatsbaarheid. Enkele andere eigenschappen en voordelen van de mobiele airco zijn:

• Er hoeft geen grote apparatuur (op een vaste plaats) te worden bevestigd.
• Een mobiele airco kan makkelijk worden verplaatst doordat hij beschikt over wieltjes.
• Veel modellen koelen niet alleen maar ontvochten de ruimte tevens.
• Een thermostaatregeling kan de ruimte voortdurend op dezelfde temperatuur houden.
• Mocht die toch moeten veranderen dan kan hij dikwijls door middel van een afstandsbediening makkelijk vanuit de werkplek of elders bediend worden.

Maar een mobiele airco kan in de regel niet meer dan 70 kubieke meter koelen en dat is de inhoud van een niet al te grote woonkamer. Als daarbij ook één of meer slaapkamers gekoeld moeten worden is voor elke ruimte een apparaat nodig wat tot een behoorlijke investering kan oplopen.

Split-unit airco

De meest voorkomende airco is de zogenaamde split-unit airco. Een split-unit airco is een warmtepompsysteem dat bestaat uit twee delen (units) en is gebaseerd op het verplaatsen van warmte van binnen naar buiten. De binnenunit is voorzien van een ventilator die warme lucht aanzuigt en naar een warmtewisselaar vervoert. Die warmtewisselaar bestaat uit een leiding met koelvloeistof van 6 tot 8 graden. Doordat de aangezogen warme lucht langs de warmtewisselaar wordt gevoerd wordt de koelvloeistof in die wisselaar opgewarmd en verdampt. Die warme damp wordt vervolgens door een compressor aangezogen en naar een condensor gevoerd die zich in de buitenunit bevindt. Daar vindt een condensatieproces plaats en wordt warmte afgegeven aan de buitenlucht. Door dit proces koelt de binnenruimte af.

Standalone-airconditioning

Een vierde type airco bestaat uit een combinatie van beide afzonderlijke eenheden in één binneneenheid. Dit systeem wordt genoemd standalone-airconditioning.

Nadelen van het gebruik van airco’s

Het gebruik van airco’s kent ook nadelen op het gebied van energiegebruik, luchtcirculatie en hygiëne.

• Energiegebruik: Hoewel op het moment dat de airco wordt gebruikt de zon voor zeer veel energie zorgt gebruikt een airco erg veel energie die niet aan de zon is ontleend.
• Luchtcirculatie: Om de verkoelde lucht niet naar buiten te laten ontsnappen moeten deuren en ramen van huizen en gebouwen goed gesloten zijn waardoor weinig sprake is van luchtcirculatie tussen de ruimten onderling en ook niet van buitenaf.
• Hygiëne: Een airco die niet goed onderhouden wordt kan een bron van bacteriën zijn en ziekten en allergieën tot gevolg hebben.

Grote temperatuurverschillen

Met een airco wordt dikwijls een groot temperatuurverschil tussen binnen en buiten verkregen. De klap van te snelle afkoeling kan ons lichaam moeilijk verdragen. Geadviseerd wordt daarom om de binnentemperatuur niet meer dan 4 tot 6 graden lager te houden dan de buitentemperatuur. Een ander advies betreft de luchtvochtigheid die beter niet te laag kan zijn en tussen 45 tot 60 % gehouden moet worden.

Let op zoemtoon

Wie gevoelig is voor zoemtonen doet er goed aan een duurdere airco aan te schaffen. Zeker iemand die toch al tinnitus heeft moet daar goed op letten en zich goed laten adviseren over het geluid dat sommige apparaten maken en het aantal decibellen dat geproduceerd wordt.

Enkele bijzonderheden en tips

• Wifi: Er bestaan apparaten met Wifi waarbij het mogelijk is om door middel van internet de airco te bedienen. Makkelijk als je een tijd van huis bent geweest om hem enkele uren voordat je terugkomt in te schakelen.
• Design: Er bestaan ook designairco’s die wellicht beter bij het interieur passen.
• Onderhoudscontract: Het afsluiten van een onderhoudscontract is het overwegen waard om kosten op langere termijn te voorkomen en ook vanwege de veiligheid.
• Offertes: Bij het grote aanbod is het verstandig om verschillende vrijblijvende offertes op te vragen en op goede adviezen af te gaan.