Het gevaar van oorpeuteren

Bij mijn man, Ad, staat lichamelijke reinheid hoog in het vaandel. Zo kan hij naar hartelust zijn gehoorgang vaak en dikwijls krachtig schoonmaken. Helaas pakt dat nogal eens verkeerd uit. De reden daarvan is dat hij bij het oorreinigen vrijwel uitsluitend wattenstaafjes gebruikt. En juist die wattenstaafjes zijn uit den boze. Ze veroorzaken meer problemen dan dat ze de gehoorgang reinigen, doordat Ad met het wattenstaafje juist een deel van het oorsmeer dieper het oor in duwt. Voor een duidelijker begrip waar het gevaar van oorpeuteren in schuilt, eerst even een tikje anatomie (de leer van de bouw van het menselijk lichaam). En ja, oorpeuteren is gevaarlijk. Volgens artsen hoeven oren in principe helemaal niet schoongemaakt te worden. Niet met vingers, niet met spray en al helemaal niet met wattenstaafjes.

Het menselijk oor

De onderdelen

In het menselijk oor kun je drie belangrijke onderdelen onderscheiden, het zijn:

• 1. het uitwendig oor;
• 2. het middenoor;
• 3. het binnenoor.

Opmerking

Het uitwendig oor en het middenoor dienen uitsluitend om te kunnen horen. Het binnenoor echter heeft zelfstandige receptoren en zenuwen. Daardoor speelt dit binnenoor naast zijn functie om de mens te laten horen tevens een belangrijke rol bij het evenwicht en het waarnemen van bewegingen.

Uitwendig oor

Het uitwendig oor bestaat uit:

• de oorschelp (het buitenste deel van het oor dat aan de schedel vastzit), de helix (de gebogen rand van de oorschelp) en de oorlel;
• de uitwendige gehoorgang (dit is een buis die van de oorschelp naar het trommelvlies loopt en bedekt is door haartjes, talg- en oorsmeerkliertjes);
• het trommelvlies (een dun en doorzichtig vlies dat de binnenkant van de gehoorgang afsluit en geluidstrillingen aan de gehoorbeentjes doorgeeft).

Middenoor

Het middenoor (ook wel trommelholte genoemd) is een met lucht gevulde holte, die is uitgespaard in het rotsbeen en aan de buitenkant is afgesloten door het trommelvlies. De binnenkant van het middenoor is afgesloten door de ovale opening van het vestibulum (voorhof van het inwendig oor). Met middenoor bestaat uit:

• drie beentjes die de geluidstrillingen doorgeven, te weten: hamer (gehoorbeentje dat aan het trommelvlies vastzit), aambeeld (middelste gehoorbeentje) en stijgbeugel (gehoorbeentje dat aan het vestibulumvlies vastzit);
• buis van Eustachius, waarvan de opening zich op de bodem van het middenoor bevindt en die het middenoor verbindt met de keelholte.

Binnenoor

Het binnenoor wordt ook wel het labyrint genoemd omdat het een ingewikkelde vorm heeft. Het binnenoor ligt in het rotsbeen en bestaat uit drie delen:

• het vestibulum of voorhof. Dit is een eivormige holte dat in het verlengde ligt van het middenoor;
• drie half-cirkelvormige kanalen met evenwichts-receptoren, die reageren op de bewegingen van het hoofd. Een receptor is een gespecialiseerde structuur van een prikkelgevoelig zintuig dat een stimulus kan ontvangen en die kan omzetten in een zenuwprikkel;
• het slakkenhuis, een spiraalvormige holte die tweemaal zo klein is als een spliterwt. Het slakkenhuis bevat cellen die geluid opvangen en omzetten in zenuwimpulsen.

Oorsmeer

Oorsmeer is een vette, kleverige gele of bruine afscheiding. Dit oorsmeer wordt gemaakt door speciale oorsmeerklieren die aanwezig zijn in de uitwendige gehoorgang. Het oorsmeer zorgt voor bescherming van het trommelvlies doordat het stof en kleine voorwerpen vasthoudt en het antibacteriële eigenschappen heeft.

Zichzelf schoonhoudend

Het oor houdt zichzelf schoon. Onder normale omstandigheden vernieuwt de huid in de gehoorgang zich, waarbij de oude, afgestoten huid langzaam naar buiten komt. Het oorsmeer wordt daarbij meegenomen. Dat gebeurt op de zelfde manier als bij een gletsjer.

Problemen door wattenstaafjes

Met wattenstaafjes haal je wel wat vuil weg, maar gebleken is dat bij gebruik van wattenstaafjes ongeveer 10% van het oorsmeer juist dieper het oor wordt ingedrukt. Duw het wattenstaafje dus nooit in het oor. Het oor is heel kwetsbaar en wanneer je het oor-smeer weghaalt, kan de gevoelige huid in het oor beschadigd raken. Dan kunnen er heel gemakkelijk gehoorgangontstekingen ontstaan. Gehoorgangontsteking begint vaak met jeuk, waardoor de neiging ontstaat verder te peuteren. Daardoor ontstaat een vicieuze cirkel, die kan ontaarden in een erg pijnlijk loopoor.

Gevolg van te veel of te krachtig oorreinigen

Veelvuldig of krachtig reinigen van de gehoorgang kan leiden tot ontstekingen of infecties, die zich overal in het oor kunnen voordoen. Een aantal oorontstekingen zijn:

• Otitis externa;
• Otitis media;
• Otitis interna.

Otitis externa

Dit is een ontsteking van de uitwendige gehoorgang, die soms het trommelvlies aantast. Vaak is het een gevolg van het gebruik van wattenstaafjes in de gehoorgang.

Otitis media of middenoorontsteking

Middenoorontsteking komt het meest voor, vooral bij jonge kinderen. Het wordt veroorzaakt door micro-organismen die via de buis van Eustachius uit de keel komen. Doordat het trommelvlies bol gaat staan, lopen de gehoorbeentjes en het trommelvlies gevaar.

Otitis interna of labyrintitis

Deze oorontsteking is vaak viraal (door een virus veroorzaakt) en vormt een direct gevaar voor de zenuwcellen van het gehoor en het evenwicht.