De geneeskracht van madeliefjes

Madeliefjes groeien in allerlei gazons en aangelegde grasvelden. In het wild kan het groeien in open plekken in het bos en aan de bosranden. Madeliefjes zijn vrolijke bloemetjes. Je kunt ze eten. De blaadjes zijn heerlijk in de salade en de bloemetjes zijn eveneens culinair genietbaar. Er zit veel magnesium in madeliefjes.
Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Botanische tekening madeliefje / Bron: Carl Axel Magnus Lindman, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Geschiedenis madeliefje

In de Noorse, mythologische verhalen staat het madeliefje symbool voor de godin Freya, godin van de vruchtbaarheid en de liefde. De Kelten aten madeliefjes en schreven er een heilzame, verjongende werking aan toe. De Keltische fee Milka zou een koningszoon stiekem madeliefjes hebben laten eten zodat hij nooit volgroeid werd; het bleef een kind. In een stadspoort in Babylon zijn madeliefjes verwerkt als eerbetoon aan de god Ishtar. Pliinius de Oudere, behorende tot de antieke Romeinen, zag in een madeliefje een plant die om zijn medicinale en voedzame werking goed kan worden gecombineerd met bijvoet. In de Middeleeuwen werd madeliefje gedroogd en gestampt tot een poeder. Wanneer men een wond had, werd dit poeder vermengd met olie, vet of water en op de wond aangebracht zodat deze sneller heelt. Dat weet men omdat de kruisvaarders dit toepasten.

Inhoudsstoffen madeliefje

Madeliefjes / Bron: Tom.k, Wikimedia Commons (CC BY-SA-2.5)

De bloemetjes bevatten onder andere de saponine bayogenine, essentiële oliën, bitterstoffen, tanninen en slijmstoffen. Zoals in vele bloemen van de soort Asteraceae bevat het de apigenine 7 glucoside cosmosiïne. In diverse studies worden door deze stoffen de antibacteriële werking van madeliefjes naar voren gebracht. Bovendien kan het madeliefje het lipidenprofiel van het bloed verbeteren. Het mineraal magnesium in madeliefjes is goed voor de hersenen en het zenuwgestel.

Van oorsprong komt het madeliefje uit Zuidwest-Azië en Europa. Tegenwoordig is dit plantje te vinden in heel de wereld.

Naamgeving madeliefje

De Latijnse naam van madeliefje is ´Bellis perennis´ en dat betekent letterlijk ´alle jaren mooi´, of meer figuurlijk ´eeuwige schoonheid´. Bella betekent ´mooi´ en perennis ´overjarig´. Andere namen in het Nederlands zijn: Meizoentje, koeienbloem, schapebloem, bleekveldbloempje, dijkbloempje, grasbloem, maetelieve, mariabloempje, meibloempje, meizuivertje, weidebloempje, junibloem. In andere talen zijn eveneens vele namen voor deze bloem. In het Engels is ´daisy´ de bekendste naam en in het Duits wordt het ´Gänseblümchen´ genoemd.

Traditioneel gebruik madeliefje

Het regelmatig eten van madeliefjes kan voor kwetsbare en lusteloze kinderen uitkomst bieden. Ze worden weer actief. Het feit dat madeliefjes het belangrijke mineraal magnesium bevat kan daarbij meespelen. Traditioneel gebruik van madeliefje omvat het gebruik van de blaadjes om wonden te behandelen, vooral verse wonden. De blaadjes kun je tot zalf maken en op de wond doen. Je kunt als je een wond hebt ergens middenin de natuur op de blaadjes kauwen zodat je een puree maakt wat je op de wond aanbrengt. Het kauwen op de bladeren voor langere tijd kan helpen bij mondzweren. Voor medicinaal gebruik worden vaak de bloemetjes gedroogd. Deze kunnen als thee worden gezet die helpt bij een maagslijmvliesontsteking, reumatische problemen, artritis, lever- en nierstoornissen en als zuiverend middel voor het bloed. Een aftreksel van de wortel wordt gebruikt bij eczeem, ademhalingsproblemen, reumatische pijnen en heftige menstruatie.

Madelief in de homeopathie

In de homeopathie worden madeliefjes gebruikt om blauwe plekken sneller mee te laten overgaan. Het zit in sommige mixen die

Bron: H. Zell, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

incontinentie moeten tegengaan. Daarnaast wordt het in een mix van geneesplanten gebruikt bij huidproblemen. Ook zit het in een homeopathische mix tegen stress. Samen met arnica, calendula en smeerwortel zit het in een homeopathische geneesplantenmix bij wonden. Een onderzoek naar de homeopathische werking van madeliefje wees uit dat dit plantje behulpzaam kan zijn bij bloedingen na de bevalling. Sommige observaties van madeliefje in de homeopathie noteren dat madeliefje werkzaam is tegen kanker, vooral borstkanker.

Er zijn weinig onderzoeken gedaan naar de medicinale werking van madeliefjes terwijl het erg veel wordt gebruikt.

Traditioneel gebruik in Duitsland

In Duitsland wordt madeliefje traditioneel gezien als middel wat pijnlijke en uitblijvende menstruatie kan tegen gaan, hoofdpijn en duizeligheid behandelt en slapeloosheid voorkomt. Bovendien zorgen de saponinen in madeliefje ervoor dat het goed helpt bij hoesten. Het plantje zou ook helpen bij overmatige seksuele lust en vraatzucht. Het sap van madeliefje wordt volgens een oud Duits boek uit de Elzas gedronken bij gewrichtsproblemen zoals een dislocatie. Een zalf gebaseerd op madeliefjes wordt gebruikt bij een schilferende huid en zomersproeten.

Eettips madeliefje

De knoppen van madeliefjes kunnen in azijn worden ingelegd zodat je zelf kappertjes maakt. Kook azijn met wat peperkorrels en uiensnippers en giet het over de madeliefknoppen. De knopjes hebben een nootachtige smaaktint. De blaadjes zijn klaar te maken in een salade, net als de bloemetjes. Daarnaast kun je ze op de boterham met kaas doen. De madeliefbloemetjes zijn ideaal in een bloemensalade. De onderdelen van dit plantje kun je eveneens aanwenden als extra ingrediënt in een smoothie. De blaadjes kunnen gekookt worden in de soep of een stamppot. Verzamel eens wat madeliefblaadjes en doe deze in de laatste minuut door een rijst die je opbakt.