Verontreinigde kruiden vormen een gezondheidsrisico

Kruiden en specerijen zijn ingrediënten die een gevaar voor de gezondheid kunnen opleveren. Ze kunnen van nature of na bewerking besmet zijn met ziektekiemen of vreemde stoffen. Die laatste worden evenals bijvoorbeeld bepaalde niet toegestane kleurstoffen, niet zelden bewust toegevoegd. Om de veiligheid met betrekking tot de voedselketen in Europa verder te vergroten, werd in 2013 het EU-project “Spiced” (“gekruid”) gestart, een project waarin voedingsdeskundigen van zeven Europese landen (waaronder Nederland) samenwerkten.

Wat zijn kruiden?

Kruiden zijn plantendelen die vanwege hun gehalte aan natuurlijke smaak- en/of geurverhogende ingrediënten, worden ingezet bij de bereiding van voedsel. Kruiden mogen in beginsel niet worden gemengd met andere stoffen. Bovendien mogen kruiden slechts in zoverre technisch worden bewerkt, als dit noodzakelijk is voor de conservering ervan. Zout en suiker zijn in die zin geen kruiden.

Extra smaak van kruiden zonder risico

Van anijs, basilicum en kerrie tot peper, paprikapoeder en kaneel: kruiden en specerijen verbeteren de smaak van ons voedsel. Ze worden weliswaar in kleine hoeveelheden gebruikt, maar in een veelvoud van gerechten. Bovendien worden kruiden en specerijen vaak toegevoegd aan levensmiddelen, die later niet meer worden verhit. Met name in die gevallen wordt eventuele verontreiniging niet verminderd. Om te voorkomen dat kruiden en specerijen een gezondheidsrisico vormen voor de consument, moet besmetting met bacteriën, schimmels, toxines of chemische contaminanten (ziekmakende stoffen) worden vermeden in de gehele handelsketen.

Gezondheidsrisico’s voor consumenten verminderen

In het Europese waarschuwingssysteem voor levensmiddelen neemt de productcategorie "kruiden en specerijen" een vierde plaats in. Ongeveer 75 procent van de meldingen heeft betrekking op fouten in de samenstelling (bijvoorbeeld de toevoeging van ongeoorloofde kleurstoffen) en de aanwezigheid van verontreinigende stoffen en ziektekiemen (bv salmonella). Al deze verontreinigingen kunnen leiden tot gezondheidsproblemen voor de consument. De focus in projectgroep "Spiced" was er onder meer op gericht om nieuwe analysemethoden te ontwikkelen voor het opsporen van verontreinigende stoffen in kruiden en specerijen en om de bestaande processen te verbeteren. Daarmee werd een belangrijke basis gecreëerd om mogelijke gezondheidsrisico's voor de consument te verminderen.

Verontreiniging van kruiden treedt op zowel in productie- als leverketen

De Europese Unie (EU) is wereldwijd een van de grootste markten voor kruiden en specerijen. De waren worden als gedroogde grondstoffen geïmporteerd, voornamelijk uit regio's buiten de EU:

• Het merendeel van de kruiden en specerijen dat in de EU wordt verwerkt, wordt geïmporteerd uit landen als Thailand, Vietnam, India, Turkije en China;
• Binnen de EU zijn Hongarije en Roemenië de belangrijkste producenten van specerijen;
• Kruiden worden met name in Frankrijk, Italië en Griekenland geproduceerd.

Verontreinigingen kunnen optreden op een groot aantal punten in de productie- en leverketen en kunnen mogelijk een gezondheidsrisico voor de consument opleveren.

Eén enkele partij verontreinigde kruiden kan veel consumenten bereiken

Verontreiniging van specerijen en kruiden bijvoorbeeld door micro-organismen, kan verstrekkende gevolgen hebben. Via één enkele aangetaste partij goederen, kan zo’n verontreiniging veel consumenten bereiken door het gebruik in tal van secundaire producten in de voedselketen en bij de voorbereiding van voedsel in het huishouden. Bovendien kunnen sommige micro-organismen zelfs in gedroogde kruiden en specerijen weken of maanden, overleven, met name sporenvormende bacteriën.

Optimaliseren van detectiemethoden heeft prioriteit

Speciale aandacht was er dan ook in het “Spiced-project” voor betrouwbare en gestandaardiseerde analyses van de biologische besmetting in specerijen en kruiden. Bij het ​​optimaliseren van de detectiemethoden voor diverse micro-organismen zoals Bacillus Cereus of Salmonella, werden ook antimicrobiële eigenschappen van de verschillende producten in aanmerking genomen. Verontreinigde specerijen en kruiden als oorzaak van een voedselinfectie of vergiftiging te identificeren, is vaak moeilijk omdat consumenten, onderzoekers, artsen en instanties zich in de eerste plaats vooral op de belangrijkste ingrediënten richten.

Kruiden worden vaak gemanipuleerd

Kruiden, ook gedroogde, worden in de internationale handel vaak gemanipuleerd. Al naar gelang het type manipulatie, kan deze negatief uitwerken op de gezondheid van de consument. Zo werden bijvoorbeeld in het verleden aan kwalitatief minderwaardige paprika- of curry-specerijen illegale en potentieel schadelijke kleurstoffen toegevoegd.