Oorzaak van kindermishandeling

Kindermishandeling is iets dat al eeuwenlang voorkomt, maar pas de laatste tijd erg in opspraak is. Dit komt enerzijds doordat de signalen van kindermishandeling eerder herkend worden, anderzijds doordat mishandeling en verwaarlozing niet meer getolereerd wordt. Hierdoor worden kinderen sneller geholpen. Ouders die in hun eigen jeugd mishandeld zijn, hebben een grotere kans om hun eigen kind ook te mishandelen. Daarnaast zijn er nog vele andere oorzaken voor het ontstaan van mishandeling en verwaarlozing van het kind.

Wat is kindermishandeling?

Kindermishandeling is het opzettelijk schade en letsel toebrengen aan kinderen. Ook het onderdrukken en verwaarlozen valt onder kindermishandeling. We onderscheidden lichamelijke, psychische en seksuele kindermishandeling. Deze laatste willen wij hier niet bespreken, het gaat in dit artikel om de oorzaak van lichamelijke en psychische mishandeling. Vaak wordt het mishandelen van kinderen door één of beiden ouders uitgevoerd, soms ook door een ander familielid of de oppas.

Cijfers

Van alle kinderen in Nederland, die in de leeftijd van 0 tot 18 jaar vallen, werden er 118.000 in het jaar 2010 mishandeld. Hiervan werd ruim 47 procent psychisch mishandeld. Hieronder valt emotionele mishandeling, onderdrukking en verwaarlozing. Denk daarbij aan het niet ondersteunen of begeleiden bij passend onderwijs, het kleineren, uitschelden, opsluiten, maar ook het getuige zijn van huiselijk geweld tussen de ouders. Psychische mishandeling kunnen we onderscheiden in emotionele verwaarlozing en emotionele mishandeling, waarbij verwaarlozing vaker voorkomt.

Ruim 42 procent van deze kinderen werd lichamelijk mishandeld. Hieronder valt slaan, schoppen, knijpen, lichamelijk letsel toebrengen met behulp van voorwerpen, brandwonden veroorzaken etc. Maar ook het lichamelijk verwaarlozen van het kind valt hieronder, zoals het onthouden van schone kleding, lichamelijke verzorging, voedsel etc. Lichamelijke mishandeling kunnen we dus ook onderscheiden in lichamelijke verwaarlozing en lichamelijke mishandeling. Ook hierbij komt verwaarlozing vaker voor.

Kindermishandeling lijkt vaker voor te komen dan vroeger. Dit is echter niet waar. Kindermishandeling komt net zo vaak voor als in andere jaren. Wel wordt er beter gelet op signalen van kindermishandeling en wordt er eerder melding van gemaakt. Hierdoor wordt kindermishandeling sneller herkend en erkent en kan er opgetreden worden tegen de mishandeling.

Oorzaken van kindermishandeling

Kindermishandeling ontstaat niet zomaar, er is altijd een achterliggende oorzaak. Er is geen enkele gezonde ouder die op een dag wakker wordt en denkt: "laat ik vandaag eens lekker mijn kind mishandelen". Kindermishandeling is vaak een sluimerend proces dat lichtjes begint en steeds grotere vormen aanneemt. Of het is iets dat van het begin af aan aanwezig is en waarbij de ouders zich niet bewust zijn van de mishandeling.

In de meeste gevallen is één van de ouders in de eigen jeugd ook mishandeld. Vaak denken dit soort ouders niet dezelfde fouten bij hun eigen kind te gaan maken, maar sluipt het er toch in. Mishandeling in de jeugd veroorzaakt karakterstoornissen, waardoor de opvoeding van het eigen kind zwaar valt.

Een veel voorkomende tweede oorzaak voor kindermishandeling is een depressie of een psychiatrische stoornis. Vooral depressies komen veelvuldig voor en kunnen ervoor zorgen dat de interesse in het eigen kind verloren gaat. Ook kan de tolerantie behoorlijk verlaagd worden als gevolg van een depressie of een psychische stoornis.

Daarnaast spelen te hoge verwachtingen van de ouders een belangrijke rol. Wanneer het kind een handicap heeft, een ontwikkelingsstoornis of op een andere manier niet voldoet aan de verwachting die de ouder of de ouders hadden, kan er verwaarlozing of mishandeling ontstaan.

Werk kan ook een reden zijn voor het ontstaan van mishandeling. Ouders die teveel werken hebben vaak de energie niet meer om zich bezig te houden met de kinderen. Ook kunnen ze teveel aan hun hoofd hebben, waardoor ze het kind verwaarlozen of juist snel geïrriteerd raken. Bij plotselinge of langdurige werkeloosheid kan er depressie ontstaan met vaak verwaarlozing van de kinderen als gevolg. Ook de financiële situatie kan een bijdrage leveren. Gezinnen op of onder de armoedegrens komen vaker met verwaarlozing en mishandeling in aanraking dan andere gezinnen. In deze gezinnen zien we ook vaker drugs-of drankverslavingen voorbij komen. Ook dan is de kans op kindermishandeling groter.

Sommige ouders houden simpelweg niet voldoende van hun kind. Dit komt omdat ze het kind niet mooi of aantrekkelijk vinden of dat het kind ongewenst is. Sommige ouders laten ook duidelijk hun voorkeur blijken voor een ander kind uit het gezin, waardoor het ongewenste kind achtergesteld wordt. Daarnaast vergelijken deze ouders de kinderen vaak onderling en houden geen rekening met de persoonlijke groei en ontwikkeling van het kind.

Als laatste reden zijn er ouders die niet in staat zijn voor hun kind te zorgen doordat ze zelf een (aangeboren) geestelijke of lichamelijke handicap hebben. Hierdoor is het vaak moeilijk of zelfs onmogelijk om voor het kind te zorgen. Wanneer de ouder geen hulp van buitenaf vraagt om voor het kind te zorgen, maakt deze zich schuldig aan mishandeling.