Een begrafenis in Spanje

In Spanje begraven worden? Sommige gepensioneerden geven er de voorkeur aan om zich te laten begraven in het land waar zij als zogenaamde ‘expat’ wonen. Dit heeft een wat grotere vlucht genomen omdat het overbrengen van een dode behoorlijk in de papieren loopt en omdat het taboe dat rustte op een begrafenis 'in den vreemde' is afgenomen.

In Spanje begraven worden

In een vreemd land gaan wonen hoeft niet altijd te betekenen dat men zich daar zal laten begraven. Toch is er meer belangstelling voor om bij eventueel overlijden in het land van emigratie te willen worden begraven of bijgezet. Dat komt omdat er sprake is van een behoorlijk kostenplaatje als de overledene moet worden overgebracht naar Nederland. In het algemeen is zo'n overbrenging alleen kosten-verzekerd als er sprake is van overlijden binnen het kader van een reisverzekering. Daarbij kan een begrafenis of bijzetting in Spanje behoorlijk goedkoper zijn dan een begrafenis in Nederland, vooral als men niet voor dure opties kiest. Hoewel er absoluut begraafplaatsen in Spanje zijn, waar de overledene inderdaad wordt begraven, is er in de wat drukkere en rotsachtigere gebieden in Spanje eerder sprake van het bijzetten van de kist in een muur.

Begrafenisverzekering of fonds

Vraagt u zich af of een reeds aangegane begrafenisverzekering eventueel een begrafenis in een ander land dan Nederland dekt! Informeert u hier vroegtijdig naar zodra of voordat u de sprong naar een emigratie waagt. Tot zover is de ervaring dat een dergelijke begrafeniskosten- dekking inderdaad tot de mogelijkheden behoort, vooral omdat een ‘gewone’ begrafenis in bijvoorbeeld Spanje veel minder kostbaar is dan een vergelijkbare begrafenis in Nederland.

Zich ter plaatse op de hoogte stellen van de begraaf-mogelijkheden

Het zijn natuurlijk niet de aantrekkelijkste bezoekjes: een gesprek met de plaatselijke begrafenisonderneming of een bezoek aan het kerkhof in of dichtbij de plaats waar men woont in Spanje, maar het kan de nabestaanden veel gezoek schelen als al is aangegeven waar en hoe men begraven wenst te worden (in Spanje is crematie uiteraard ook mogelijk).

Indien men niets doet en ook geen begrafenisverzekering heeft, dan is de kans groot dat de beslissing door de Spaanse autoriteiten uit handen wordt genomen; vaak wordt er dan beslist om tot cremeren over te gaan waarna de as kan worden uitgestrooid. Het mag uiteraard geen betoog dat dit de goedkoopste manier is van lijkbezorging.

Terminale patiënten gaan naar een verzorginrichting in Spanje

Het is in Spanje niet de gewoonte dat iemand die terminaal ziek is ‘thuis’ blijft: de Spaanse arts zal altijd vragen of de zieke in een verzorgingstehuis voor terminaal zieken of in een ziekenhuis zal worden geplaatst. Uiteraard is men vrij om van deze Spaanse gewoonte af te wijken, maar dan moet er wel worden gerekend op bezoek van de Guardia Civil (Spaanse politie), die een arts en een verpleegkundige zullen begeleiden na overlijden bij het vaststellen van de dood. De (politie)arts heeft als taak te beoordelen of de dood van de persoon in kwestie niet onder strafbare omstandigheden heeft plaatsgevonden, omdat de persoon in kwestie thuis is overleden.

In Spanje begraaft men vaak binnen 24 uur

Zoals in veel landen met een warm klimaat begraaft men in Spanje vaak binnen 24 uur nadat de dood is ingetreden. De overledene wordt derhalve ook bijzonder snel uit het huis waar het overlijden plaatsvond verwijderd. Zodra de autoriteiten op de hoogte zijn gesteld van het overlijden (in het algemeen door de snel gewaarschuwde begrafenisondernemer) kan het zijn dat de overledene binnen een half uur uit het huis wordt gehaald.

Men neemt ook niet de tijd om rouwkaarten te versturen; overlijden wordt doorgegeven via de tam-tam: men belt enkele sleutelfiguren uit de verschillende groepen van vrienden, bekenden en clubs van de overledene, die dan ieder het overlijden doorbellen aan anderen. Het gesprek met de begrafenisondernemer heeft dan in het algemeen al plaatsgevonden, zodat men weet wanneer en waar er een dienst is en wanneer exact de begrafenis plaatsvindt.

Indien familieleden ervoor kiezen later dan binnen een dag te begraven in verband met ‘overkomende’ familieleden en vrienden dan moet het lichaam van de overledene worden gebalsemd. Deze balseming heeft niets te maken met wat we weten van de oude Egyptenaren en is in relatief korte tijd gebeurd. Na balseming kan men begraven ‘wanneer men wil’ d.w.z. wanneer alle familie etc. aanwezig kan zijn.

Het gesprek met de Spaanse begrafenisondernemer

Het is uiteraard belangrijk om de overledene juist te identificeren zowel voor de Spaanse als de Nederlandse autoriteiten. Zowel de eventueel aanwezige politie als de begrafenisondernemer zullen vragen om:

• Een geldig paspoort
• Spaans identificatienummerkaartje
• De ziektekosten-verzekeringspas

In veel gevallen wordt de overledene direct in een doodskist geplaatst en heeft men daarna geen zeggenschap over het uiterlijk van de kist meer. Men kan dan hooguit nog bepalen of men een kistdeksel wil met een kruis of niet.
Het is in Spanje de gewoonte om in de lokale krant een overlijdensbericht te plaatsen. Dat bericht is net als de gemeentelijke familieberichten in Nederland gratis. In dit bericht wordt de naam van de echtgenoot genoemd, net als het aantal nog in leven zijnde kinderen. Sommige kranten noemen die kinderen bij naam, waarbij de naam van de oudste eerst wordt geplaatst. De begrafenisonderneming neemt deze taak op zich.

Hoewel men niet echt het systeem van het versturen van rouwkaarten kent, kan men wel een 'bidprentje' laten drukken dat kan worden geredigeerd als rouwkaart en dat op de condoleance avond en voor de begrafenisplechtigheid kan worden rondgedeeld. Dit is facultatief, je hoeft er niet voor te kiezen. De begrafenisonderneming print een dergelijk rouwkaartje zelf, nadat er voor een afbeelding voorop is gekozen.

Sommige begrafenisondernemingen geven voortdurend toegang tot bezichtiging van de overledene. Deze ligt dan opgebaard in een gekoelde kamer in een wat groter zaaltje met banken. Daar hangt uiteraard een prijskaartje aan. Op zijn Nederlands kunt u er de voorkeur aan geven om een gerichte condoleance bijeenkomst te organiseren buiten werktijden vóór de dag van de begrafenis.

Net als in Nederland kan men opteren voor een rouwdienst in de aula van de begrafenis ondernemer. De muziek die u ten gehore wilt laten brengen moet tijdig doorgegeven worden: de begrafenisonderneming brandt daar een CD van. Enige begeleiding is dan meestal wel gewenst, vooral als het gaat om niet zo bekende nummers.

De bloemen en kransen worden vaak alle door de begrafenisonderneming verzorgd, met bijpassende linten. Indien men afzonderlijk een krans of bloemen wil geven, dan is het in het algemeen de gewoonte om deze bij de begrafenisondernemer te bestellen, alhoewel het soms ook mogelijk is om deze door een plaatselijke bloemenwinkel te laten bezorgen. De grafsteen wordt van te voren uitgezocht en direct door de onderneming gefreesd met wat men erop wil zetten.

De begrafenis of bijzetting

Een begrafenisauto in Spanje die de kist vervoert ziet er op het eerste gezicht niet uit als een rouwauto: vaak gebruikt men een grote zilverkleurige of witte break.

Degenen die dat willen volgen de begrafenisauto naar een grote begraafplaats waar het merendeel van de gestorvenen in hoge muren werden bijgezet. Soms zijn de graven in de muren 7 verdiepingen hoog! (Het is wel duidelijk dat de hoogste graven min of meer ‘armen’ graven zijn.) Hoe ‘hoger’ de overledene wordt bijgezet, hoe lastiger dat is voor de overlevenden die nog weleens het graf willen bezoeken en er bloemen willen plaatsen. Voor dat doel zijn er lichte aluminium ladders op de begraafplaats aanwezig.

De bijzetting heeft niets poëtisch:

De kist wordt bij aankomst op een soort vrachtautootje met hef-platform geplaatst en wordt dan door twee werklieden in het aangewezen graf bijgezet. Daarna wordt de eventueel uitgekozen en reeds gefreesde steen direct tegen het graf aan gemetseld door de werklieden met reeds voorbereide metselspecie.

De opties voor het graf zijn:

• niets: de gewone reeds aanwezige bedekking van wit cement wordt voor de opening gemetseld,
• een open draaibare glasplaat voor de grafsteen waarachter kleine planten of bloemen kunnen worden geplaatst,
• een roostertje voor de grafsteen, waaraan kransen kunnen worden gehangen. Binnen dit rooster kan men bloemen plaatsen.

De kist wordt binnen tien minuten ingemetseld met de gekozen plaat ervoor en de optie van een rooster of een draaibare glasplaat.

Een begrafenis in Spanje is in het algemeen goedkoper dan in Nederland, mits er niet voor dure opties wordt gekozen.

In het algemeen worden graven in Spanje na 15 tot 20 jaar geruimd, als er niets anders is bepaald.