De geneeskracht van slaapbol of papaver

Slaapbol is een plant met groene bladeren waaruit een witte of violette bloem groeit die vervolgens een blauwgroene bol wordt. Ze bloeien van juni tot augustus. Het maanzaad wat de bol produceert is eetbaar en is meestal blauwachtig. Slaapbol is een uitstekend voorbeeld van een plant die onmisbaar is in de reguliere geneeskunde. Er zijn geen betere synthetische pijnstillers gevonden, ondanks alle farmacologische ontwikkelingen van de laatste eeuwen. Er worden de pijnstillers morfine en codeïne van papaver gemaakt welke ernstige bijwerkingen hebben. Ook in de fytotherapie wordt soms papaver gebruikt om zijn pijnstillende capaciteiten. Het geldt echter als één der gevaarlijkste geneesplanten op aarde. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Korte geschiedenis papaver
• Naamgeving
• Werkzame stoffen
• Alleen op voorschrift
• Papaver tegen pijn
• Opium niet meer ingezet bij depressie en angst
• Opium bij diarree
• Dosis en veiligheid
• De intoxificatieverschijnselen van opium, morfine en codeïne

Korte geschiedenis papaver

In het oude Griekenland was de slaapbol symbool van de god van de slaap, Morpheus. De Grieken verbouwden papaver om de olie eruit te winnen, die slechts licht verdovende eigenschappen heeft. Papaver werd 900 jaar voor Christus ingevoerd uit Azië en pas 300 jaar voor Christus ontdekte men dat het witte melksap een veel sterker verdovend middel is dan de zaden. In de Middeleeuwen werd slaapbol nog steeds het zaad als verdovend middel in de geneeskunde gebruikt. Paracelsus was degene die rond 1500 erop wees dat het melksap veel effectiever was. De Engelse arts Sydenham(1624-1689) was degene die het eerst Paracelsus raad opvolgde. In 1803 lukte het Deorosne om uit het melksap een vaste stof te bereiden, wat narcotine werd genoemd. In 1832 ontdekte Robiquet codeïne. Pas rond 1700 begon men de papaver te gebruiken als genotsmiddel. In China wordt het nog steeds gerookt. Dat is overigens lang zo gevaarlijk niet als het injecteren onder de naam heroïne, wat in het westen is uitgevonden. Als verdovend middel in de geneeskunde is de papaver een ongeëvenaard belangrijke plant. Voor recreatief gebruik kan het grote gevaren, met name zware verslaving opleveren. Wanneer een verslaafde geen heroïne heeft voelt hij zich oud, ziek, nerveus en zwak, een gevoel wat snel weer overgaat als hij of zij het volgende shot neemt.

Naamgeving

In het Latijn wordt slaapbol Papaver somniferum genoemd. Het Nederlands kent een aantal alternatieve namen voor deze geneesplant: Blauwmaan, Heulbol, Kankerbloem, Klaproos, Eul, Dobbele kolleblomme, Bolpapaver, Papaver en Maankop. Slaapbol verwijst naar de slaapopwekkende eigenschappen van papaver. Somniferum bestaat uit Twee Latijnse woorden ´somni´ wat slaap betekent en ´fer´ is brengen. Somni fer um betekent letterlijk ´brengt de grote slaap´. De naam ´kankerbloem´ heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat kankerpatiënten in hun terminale fase altijd morfine krijgen toebedeeld tegen de hevige pijn. Dat gebeurde ook al in lang vervlogen tijden.

Werkzame stoffen

Van papaver wordt voor fytotherapeutische doeleinden het gedroogde melksap gebruikt. Dit wordt opium genoemd. In dit melksap zitten de volgende stoffen: morfinaanalkaloïden, met als hoofdalkaloïden morfine en derivaten daarvan zoals codeïne, thebaïne, codeïnone, neopine en oripavine, isochinoline-alkaloïden waaronder noscapine of narcotine, narceïne, nornarceïne, narceïnimide, laudanide, laudanosine, codamine, reticuline en papaverine. Andere alkaloïden die in deze plant huizen zijn: isoboldine, corytuberine, corexemine, canadine, berberine, coptisine, sanguinarine, protopine, cryptopine en allocryptopine. Verder bevat het melksap van de slaapbol organische zuren zoals melkzuur, fumaarzuur, oxaalazijnzuur en meconzuur.

Alleen op voorschrift

Opium, het gedroogde melksap, is een gevaarlijke pijnstiller. Het mag slechts op voorschrift van een arts worden gebruikt. Artsen houden de dosis zo laag mogelijk zodat er geen of weinig bijwerkingen zijn en er wel een therapeutisch effect te bemerken valt.

Papaver tegen pijn

Er zijn meer dan 25 opiumalkaloïden werkzaam in de slaapbol. Deze werken pijnstillend en verdovend. Ze werken zeer sterk op het zenuwgestel. De pijndrempel wordt sterk verhoogd, zodanig dat de patiënt onverschillig wordt ten aanzien van pijn. Codeïne heeft met name een verminderende werking op de hoestprikkel. Opium en morfine worden bij de volgende pijnen ingezet:

• Neuralgieën,
• Galkolieken,
• Nierstenen,
• Kankerpijn van terminale patiënt.

Opium niet meer ingezet bij depressie en angst

Een opiumpreparaat geeft de gebruiker een zogenaamd goed gevoel. Het werd daarom vroeger aan depressiepatiënten gegeven. Mensen die leden aan melancholie en angststoornissen, eventueel gerelateerd aan psychose kregen opium als geruststellend medicijn. Ook vrouwen met menopauzale klachten kregen opium tot hun beschikking. Om de sterk verslavende eigenschappen is deze toepassing grotendeels verlaten.

Opium bij diarree

Opium werkt in op het spijsverteringstelsel. Het is een zeer sterk anti-diarree en anti-ontkrampend middel. Het wordt niet bij gewone diarree ingezet; daar zijn genoeg minder gevaarlijke natuurmedicijnen voor. Bij sommige sterke diarreevormen vindt opium toepassing. Het gaat om gevallen met hevige diarree en pijnlijke krampen. Heel soms wordt diarree veroorzaakt door psychische stress zoals angst voor het examen ermee behandeld. De dosis van een opiumtinctuur voor deze behandeling is minimaal. Bij infectueuze diarree of dysenterie moet opium nooit worden gebruikt omdat de ziekmakende stoffen het lichaam dienen te verlaten. Wanneer dat niet gebeurt kunnen zelfs gevaarlijke gevolgen optreden.

Dosis en veiligheid

Er is een aantal manieren om deze geneesplant te gebruiken. Deze informatie is louter bedoeld om mensen van kennis te voorzien maar moet niet zonder arts worden toegepast. Onbevoegd en onoordeelkundige gebruik van opium als geneesmiddel kan gevaar opleveren. Dit geneesmiddel wordt nooit aan kinderen verstrekt.

• Poeder: 50 tot 100mg per keer. Volwassenen mogen maximaal 150mg per keer en 500mg per dag.
• Extract: 25 tot 50mg per keer, oraal of rectaal, maximaal 75mg per keer en 225mg per dag.
• Tinctuur: 5 tot 30 druppels per keer.
• Bij diarree: 1 tot 2 keer per dag 5 tot 8 druppels tinctuur per keer, maximaal 3 dagen,
• Bij neurogene diarree: 2 maal per dag 2 tot 3 druppels.

De intoxificatieverschijnselen van opium, morfine en codeïne

Opium, morfine en codeïne zijn gevaarlijke giftige substanties die in te grote hoeveelheden voor allerlei intoxicatieverschijnselen kunnen leiden. Daarnaast zijn het verslavende stoffen, wat ook veel gevaren met zich mee brengt.

• Morfine is de gevaarlijkste stof. Een overdosis doet de ademfrequentie afnemen; de ademhaling wordt onregelmatig wat kan leiden tot zuurstoftekort en de dood.
• Wanneer iemand verslaafd raakt aan morfine kunnen er verschillende intoxicatieverschijnselen ontstaan. De bekendste zijn: psychische afwijkingen, constipatie, jeuk en sterke krabneiging en bij vrouwen is uitblijvende menstruatie een veel voorkomend neveneffect.
• Bij het stoppen van een verslaving zijn de ontwenningsverschijnselen: zweten, braken, angst, onrust, slapeloosheid, neusloop, tranende ogen, misselijkheid, diarree, te snelle hartslag, verwijde pupillen en versneld ademritme.
• Opium, morfine en codeïne mogen nooit worden voorgeschreven bij infecties, acute ziekten, verminderde nierfunctie, tuberculose en zwangerschap,
• Er kunnen interacties plaatsvinden met de volgende medicijngroepen: analgetica, antidepressiva, anxiolytica en sedativa.