De geneeskracht van ridderspoor

Ridderspoor is een schitterende sierplant. Er bestaan 250 soorten ridderspoor. Er bestaan geen eetbare delen van ridderspoor. Wel is de plant in kleine hoeveelheden een geneesplant. De ridderspoor is een giftige plant. Geneeskracht en gif gaan vaak samen in planten; alles draait om de dosis. Ook een synthetisch medicijn kan giftig zijn als je er te veel van inneemt. Ridderspoor wordt voornamelijk gebruikt in sterk verdunde vorm in de homeopathie. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Naamgeving ridderspoor
• Vergiftigingsverschijnselen ridderspoor
• Traditionele volksgeneeskunde ridderspoor
• Medicinaal gebruik ridderspoor
• Ridderspoor in homeopathie

Naamgeving ridderspoor

De Latijnse naam voor ridderspoor is Delphinium ajacis. Een Latijns synoniem is Consolida ambigua. Delphinium komt van het Griekse woord voor dolfijn. De vorm van de bloemtoortsen van andere ridderspoorsoorten en zelfs de blauwe kleur gelijken op die van een dolfijn; vandaar dat deze naam goed gekozen is. De naam ajacis komt van de Griekse halfgod Ajax. Odysseus overwon Ajax. Daarna benam de ´held´ zichzelf van het leven. Uit zijn bloed ontstond het ridderspoor. In het Nederlands wordt de plant ook tuinridderspoor genoemd.

Vergiftigingsverschijnselen ridderspoor

Ridderspoor is te giftig om te gebruiken bij zelfmedicatie. Alleen een natuurarts of homeopaat die weet welke verhoudingen hij of zij moet gebruiken is in staat deze plant op een veilige manier voor te schrijven. Alle plantdelen zijn giftig maar de zaden het meest. Vergiftigingsverschijnselen beginnen met een branderig gevoel in de mond, gevolgd door ernstige diarree. Het hele lichaam gaat trillen. Daarnaast kunnen er ernstige coördinatiestoornissen plaats vinden, treedt er algehele spierzwakte op en gaan de speekselklieren overvloedig veel speeksel produceren.

Traditionele volksgeneeskunde ridderspoor

Ridderspoor werd in de volksgeneeskunde van Europa gezien als middel bij alle oogziekten. De plant was gewijd aan Otilie, de beschermsters van lijders aan oogkwalen, ook Odilia van de Elzas genoemd. Hondius raadde mensen met geelzucht aan ridderspoor te gebruiken. In oudere tijden werden balletjes van ridderspoorbloemen gemaakt en in een ketting om de hals gedragen. Dat werd gezien als een middel om oogziekten te voorkomen. Het zaad van ridderspoor werd vroeger gestampt en vermengd met olijfolie. Dioscorides, pionier der geneeskunde en kruidenwetenschap, raadde dit mengsel aan bij luizen en schurft. Er ging in de antieke tijd een verhaal de ronde dat een schorpioen niet zou kunnen bewegen als er een ridderspoorbloem op werd gegooid. Ridderspoorthee drinken, in zeer kleine hoeveelheden vanwege de giftigheid van ridderspoor, zou eveneens helpen bij beten van de schorpioen.

Medicinaal gebruik ridderspoor

Delphinine in ridderspoor is een giftige stof. Opvallend genoeg bevat de ridderspoor in noordelijke landen minder van deze stof dan in zuidelijke landen. Er zitten diterpenoïde alkaloïden in alle delphiniumsoorten zoals het uiterst giftige Methyllycaconitine. Toch wordt ridderspoor in zeer kleine hoeveelheden medicinaal gebruikt. Paracelsus zei al dat een goede medicinale plant ook een giftige plant is. Het gaat om de dosis. In kleine dosis is ridderspoor een middel bij vochtretentie, ingewandswormen, slechte eetlust en slaapproblemen. Daarnaast kan het gebruikt worden als rustmiddel; het helpt te ontspannen. Een tinctuur van ridderspoor is goed bij waterzucht of oedemen en astma.

Ridderspoor in homeopathie

In de homeopathie gebruikt men de variant Delphinium Consolida om sterke verdunningen die geneeskracht bevatten maar waarvan de giftigheid heeft geen vat meer op het menselijk lichaam. Als homeotherapeutisch medicijn wordt ridderspoor aangewezen als geneesplant om wonden mee te behandelen. Daarnaast kunnen er ingebakken onderdrukte gevoelens van woede mee behandeld worden.