Liefde door de geschiedenis heen

Liefde hoort bij de mens. Waren mensen in oude tijden ook op zoek naar een duurzame relatie? Hadden duurzame relaties eeuwen terug in de geschiedenis te maken met trouw en liefde? En hoe zat het met de gelijkwaardigheid tussen man en vrouw, en wederzijdse liefde? De oude Grieken vonden liefde hoog verheven, de Romeinen bekeken de liefde wat praktischer en waren meer gereserveerd en geacht monogaam te zijn.

Liefde, een bindende kracht

Liefde is door de geschiedenis heen een verbindende kracht geweest tussen mensen. Wanneer man en vrouw in harmonie samenleven en liefde de grondtoon is in het gezin, zullen de kinderen veilig opgroeien en zich eerder ontwikkelen tot stabiele, evenwichtige, sterke mensen. Dat is nu zo, dat is altijd zo geweest. De mate waarin er van je gehouden is toen je jong kind was, bepaalt de manier waarop je je nu kunt hechten aan een partner, hoe je in staat bent om een relatie te onderhouden en hoe je in het leven staat als volwassene.

Liefde in de Egyptische oudheid

Uit de lyrische liefdesgedichten in hiërogliefen in Egypte blijkt wel dat de verschillende thema's wat betreft de liefde door de geschiedenis heen onveranderd zijn gebleven. Egyptologen vonden liefdesgedichten op vazen en papyrusrollen. Deze liefdesgedichten waren 1300 jaar voor Christus geschreven. Een vrouw beschrijft in een liefdesgedicht de heerlijke verwarring die de verliefdheid haar brengt. Ze moet in het veld op de vogels jagen maar laat de vogels weer vrij zodat ze voor haar geliefde kunnen zingen. En als ze dan thuiskomt, zonder gevangen vogels, dan zegt ze maar dat ze de vogels niet ving omdat de netten van haar geliefde haar gevangen houden. Er is veel herkenbaarheid, ook al aren de culturele en maatschappelijke omstandigheden verschillend dan die van ons. De liefdesgedichten gaan over de staat van verliefdheid en de gevoelens van vreugde en verwarring die dit met zich meebrengt, maar ook over de alchemie van liefde en hoe je die kan beïnvloeden. Ook gaan de liefdesgedichten over het bewaren van je vrijheid of juist het opgeven van je vrijheid.

Liefde in Griekse mythen

De oude Grieken hebben heel uitgebreid de menselijke ervaringen, dilemma's, vragen en thema's in de liefde onderzocht. De kracht en macht van de liefde werd in de Griekse mythen in veel vormen heel beeldend beschreven. Zo beeldend dat mensen er vandaag de dag nog troost en herkenning in vinden. Zo had je Orfeus die zijn geliefde uit het dodenrijk probeerde terug te halen en die met zijn sterke liefde bijna de dood had overwonnen. Verliefdheid is volgens de oude Grieken een tijdelijke betovering. Het overkomt je gewoon en is heftig en overweldigend. Liefde zag men in Griekenland als de wil van de goden. Men had het gevoel voor elkaar voorbestemd te zijn en wilde aan de innerlijke drang gehoorzamen. In de Griekse mythologie is veelvuldig te lezen hoe man en vrouw door goden van de liefde werden samengebracht. Soms is dit Eros (alias Cupido), soms is dit Afrodite.

Plato, platonische liefde

De Griekse filosoof Plato kwam zo'n 2500 jaar geleden met een nieuwe visie op liefde. Er was de geestelijke liefde of de platonische liefde. Volgens Plato was liefde iets goddelijks dat niets te maken had met lustgevoelens. Lustgevoelens vormden volgens hem eerder een bedreiging. Uitingen van ware liefde bestonden volgens deze bekende filosoof uit bewondering, aanbidding en vriendschap. De oude Grieken hadden het streven om die verheven liefde te verbinden met het aardse, door te gaan trouwen bijvoorbeeld.

Romeinen en de liefde

De Romeinen waren pragmatischer dan de Grieken. De idealen waren minder verheven en ze waren meer down to earth. Bij de Romeinen heerste er ongelijkwaardigheid tussen man en vrouw. Vrouwen moesten als het ware dankbaar zijn dat ze leefden. Elke vader had namelijk het recht om zijn kind ergens achter te laten, wat in de praktijk gebeurde met meisjes. Mannen konden tot hun huwelijk lekker flierefluiten, wat dat betreft is er nog niets veranderd. Ze mochten zich vermaken met prostituees, proeven van de mannenliefde en veel minnaressen hebben. Zodra ze getrouwd waren was het gedaan met de pret. Dan waren ze gezaghebbend hoofd van de familie en heer en meester over vrouw, slaaf en bezit. Het huwelijk was voor het nageslacht, hoewel gehuwden wel hoopten dat ze op een vriendelijke manier met elkaar om konden gaan. De ideale echtgenoot was streng, stoïcijns en kon alle verleidingen weerstaan. Luid geprezen werd monogamie, hoewel de kat vaak in het donker geknepen werd. Romeinse mannen vonden dat hartstocht ze als slaaf maakte en dat wilden ze niet. Ook niet slaaf van de liefde want dit zou hun status kunnen verlagen.