Yohimbe, verboden afrodisiacum

Afrodisiaca! Potentie! Middeltjes om seksueel genot te herstellen of te verhogen. De wereld is er al duizenden jaren mee bezig. Yohimbe is misschien wel de boom met de grootste reputatie als afrodisiacum. De schors van deze grote, altijdgroene boom uit West-Afrika werd door de Bantoestammen al eeuwenlang als afrodisiacum gebruikt.
Yohimbe is zowat de enige plant die door de officiële wetenschap erkend werd als afrodisiacum. Het verhoogt de bloedtoevoer naar de erogene zones en helpt, doordat het de aders samentrekt, om het bloed daar te houden. Het werkt zowel voor mannen als voor vrouwen en verhoogt tevens het genot en de gevoeligheid.
Yohimbe is dus straf spul en moet dan ook met omzichtigheid gebruikt worden. De effecten kunnen langdurig zijn - meestal twee tot vier uur, maar soms langer, en in die periode kan het onmogelijk zijn om te slapen. Het kan neveneffecten zoals misselijkheid veroorzaken en, in grote hoeveelheden, hoge bloeddruk en hallucinaties.
Het wordt dus best vermeden door mensen met bloedsomloop- of bloeddrukproblemen, diabetes, maagzweren of nierproblemen. Het mag niet worden ingenomen met voorgeschreven medicijnen of samen met kaas, lever, of alcohol.

Alkaloïde yohimbine

Het indoolalkaloïd yohimbine is de voornaamste werkzame stof die aanwezig in de schors van deze Pausinystallia of Corynanthe yohimbe, zoals hij officieel genoemd wordt. De schors bevat, naast yohimbine, verwante alkaloïden zoals yohimbiline, ajmaline en corynanthine (Buffum, 1985). Daarnaast is yohimbine ook aanwezig in een groot aantal andere tropische planten, o.a. Alchornea floribunda, verschillende soorten Apocynaceae (Rauwolfia serpentina, Rauwolfia volkensiï) en Aspidosperma quebrachoblanco. (Ràtsch, 1997).

Traditie als afrodisiacum

Verschillende West-afrikaanse stammen gebruiken afkooksels van de schors van de yohimbe tijdens huwelijksceremonieën en rituele orgieën. De volksnamen, zoals liefdesboom en potentiehout, getuigen hiervan. In 1896 werd yohimbine ontdekt. Congo en Kameroen werden de hoofdleveranciers en in 1950 werd het alkaloïde voor het eerst gesynthetiseerd. Het gebruik van yohimbine als afrodisiacum wordt gewoonlijk zeer kritisch beoordeeld, de seksuele effecten worden toegeschreven aan verhoogde perifere genitale vasocongestie, eerder dan aan stimulatie van het libido. Toch kan yohimbine beschouwd worden als afrodisiacum, gezien de kwaliteit van de beschikbare medische documentatie en de uitgevoerde klinische experimenten. Succesvolle behandeling van impotentie bij diabetes-patiënten leidde tot intensief onderzoek.

Wetenschappelijk onderzoek erectiestoornissen

Tussen 1987 en 1990 werden 5 dubbelblinde placebo-gecontroleerde studies uitgevoerd. De patiëntengroepen waren zeer divers. Ried et al. (1987) behandelden overwegend psychogene impotentie, Susset et al. (1989) bestudeerden erectiestoornissen bij zware onderliggende pathologie (diabetes mellitus, alcoholisme), terwijl Riley et al. (1989) en Sonda et al. (1990) zich niet beperkten tot een specifieke etiologie. De recentere onderzoeken van Vogt et al. (1997) handelen over niet-organische erectiestoornissen. Afhankelijk van de opzet en de patiëntengroepen werden uiteenlopende resultaten genoteerd. Toch is er een duidelijk trend naar een verbeterde erectiele functie. Het effect was het duidelijkst bij patiënten met overwegend niet-organische erectiestoornissen, maar ook bij lichte tot matige organische oorzaken kon de werkzaamheid worden vastgesteld.

Wat is een afrodisiacum?

Als afrodisiacum kan een stof of plant beschouwd worden, die erecties veroorzaakt, doch ook een planten die het seksueel verlangen verhogen, zonder de aanwezigheid van een externe seksuele stimulus. Yohimbine behoort tot de eerste groep: het zorgt voor erectiele stimulatie zonder het seksuele verlangen te verhogen. Niettemin vermelden vele gebruikers dat deze seksuele versterking gecombineerd wordt met 'tintelingen ter hoogte van het bekken', 'warme rillingen langsheen de ruggengraat' en een verhoogd genot van coïtus en orgasme, zowel bij mannen als bij vrouwen (Buffum, 1985).

Gebruiksvorm en reglementering

Yohimbine werd reeds onder vele vormen in de handel gebracht, o.a. als zuiver alkaloïde, onder vorm van plantenextracten, als homeopathische verdunningen en in combinatiepreparaten. Rond de jaren '70 werd yohimbine-hydrochloride frequent gebruikt in combinatie met andere stoffen ter behandeling van impotentie. De stof yohimbine en zelfs de plant Is nu echter in vele Europese landen verboden of streng gereglementeerd. In België staat de plant op lijst 1 in de wet op de voedingsupplementen, bij de gevaarlijke planten die niet als of in voedingsmiddelen mogen gebruikt worden.

Referenties onderzoek erectieproblemen

• Ernst, E. and M.H. Pittler. 1998. Yohimbine for erectile dysfunction: a systematic review and meta-analysis of randomized clinical trials. J Urol 159(2):433436.
• Rice, T.F. et al. 1996. Physicians' Desk Reference, 50th ed. Montvale, NJ: Medical Economics Company. 1283, 1322, 1363, 1892, 2552.
• Riley, A.J. 1994. Yohimbine in the treatment of erectile disorder. Br J Clin Pract 48(3):133136. Buffum, John. 1982. Pharmacosexology: The effects of drugs on sexual function-a review. Journal of Psychoactive Drugs 14 (1-2): 5-44.