Mandala: Wat is het en hoe werkt het?

De mandala is min of meer tot de westerse cultuur doorgedrongen. De term ‘min of meer’ heeft te maken met het gegeven dat relatief veel mensen de mandala inmiddels wel kennen. Echter, in het kader van ‘kennen’ gaat het niet zelden over het kunstzinnige aspect en in mindere mate over de oorspronkelijke betekenis van de mandala. Waar staat de mandala eigenlijk voor, hoe pas je deze concreet toe en wat kan het voor je betekenen?

Mandala, de oorsprong

De mandala, in het Sanskriet (oud-Indische taal) wil dat ‘cirkel’ of ‘centrum’ zeggen. Het is een term die te herleiden is naar het Tibetaans boeddhisme en de Tibetaanse kunst. De cirkel staat voor oneindigheid van het leven, de kosmos wordt er mee voorgesteld. De monniken gebruikten de mandala’s met name voor het mediteren. De mandala's werden in de oudheid vaak met grote precisie gemaakt met gekleurd zand.

De cirkel van de mandala kan ook ietwat hoekig zijn en wordt vaak voorzien van:

• symbolen
• afbeeldingen
• vormen

Vaak zijn de mandala’s symmetrisch, maar dat hoeft niet per se. Soms zie je afbeeldingen op een originele basis van bloemen of tekens of er zijn oorsterse tekens verwerkt in de mandala. Alles is wel altijd gerangschikt rond een middelpunt.

Mandala in het heden

Behalve als specifiek onderdeel van het Tibetaanse boeddhisme, waar meditatie de hoofdmoot vormt, zien we de mandala in het heden ook terug als kunstvorm in of om het huis. Te denken valt aan:

• houtsnijwerk voor aan de muur of op een standaard
• geborduurd kleed voor aan de muur
• zandmandala op de grond (al dan niet onder een glasplaat)
• geknipt van flinterdun papier voor aan de muur
• geschilderd op een muur

Wat betekenen de kleuren in een mandala?

De kleur(en) die je de mandala geeft, dragen een eigen energie. Je kunt ofwel vanuit je eigen energie gaan inkleuren, doen wat er in je opkomt, of je volgt de kleuren en hun betekenis en kleurt om die reden de mandala in. Het gaat om de volgende hoofdkleuren:

• Blauw - Blauw is zuiverend, staat voor communicatie, de waarheid, geeft ruimte en vormt stabiliteit.
• Bruin - Bruin staat voor concentratie, alleen zijn, traditioneel en de aardekleur wil zeggen dat je met beide benen op de grond staat.
• Geel - Geel is wijsheid, helderheid, verstandig, logica, nieuwsgierig en eigenwaarde.
• Goud - Goud is de zon, liefde voor de natuur, een liefhebbend zacht hart en een bewuste leefvorm.
• Grijs - De tussenvorm van wit en zwart is grijs en grijs maakt ook schemerig, mistig, terneergeslagen, besluiteloos en ietwat onverschillig.
• Groen - Groen is de natuur, moeder aarde, hoop en liefde, zachtheid en troost.
• Indigo - Indigo staat voor hét weten, visie, wijsheid en ervaring. Maar ook voor individualiteit.
• Oranje - Oranje straalt enthousiasme uit, vrolijkheid, geestdrift, levendigheid en gevoel.
• Rood - Rood geeft energie, levenskracht, vuur, ambitie en macht. Rood is strijdlust en stimuleert.
• Roze - Roze koppelen we aan het verzachtende, genezende en liefde schenkend.
• Violet - Violet is onderscheidend, mystiek, spiritueel, intuïtief en wordt ook gekoppeld aan godsdienst.
• Wit - Wit is het zíjn, het licht, de reinheid, onschuld en harmonie.
• Zilver - Zilver staat voor de gevoelswereld, de maan, een droomwereld en het onbewuste leven.
• Zwart - Zwart is de dood, het afschermen, verstoppen. Maar ook mysterie, verandering en vernieuwing na afscheid.

Wat doet het maken van een mandala met je?

Als je een mandala gaat maken, moet je beginnen met er alle tijd voor te nemen. Zorg dat alle druk qua tijd (even) weg is. Op deze wijze kom je tot het beste resultaat.

Ontspanning en evenwicht

Voor welke vorm je kiest is niet relevant. Maar als je eenmaal begint zal je merken dat het je rustig maakt, ontspannen en met een gevoel van in evenwicht te zijn. Je concentratie gaat als vanzelf omhoog en je creativiteit wordt als vanzelf gestimuleerd. Zonder dat je er iets voor hoeft te doen, heeft je gemoedstoestand ook zijn uitwerking op je directe omgeving.

In het moment zijn

Vanuit de hectische westerse maatschappij waarin we leven, voegt het absoluut iets toe in het plaatje van op zoek gaan naar de rust om (weer) in balans te komen. Maar ook om te focussen en te ervaren waar het in het leven echt om gaat. Mede om die redenen zie je steeds meer bezinningsrituelen (al dan niet meerdaags) die het creëren van een mandala bevatten. Voor het creëren van je eigen mandala hoef je van nature niet creatief te zijn. Het is wel zo dat je je moet durven over geven aan het moment. Men noemt dit ook 'in het moment leven'.

Tot slot

De mandala uit het Tibetaans boeddhisme, maakt steeds meer onderdeel uit van de westerse wereld. Al dan niet met een spirituele achtergrond, weet de mandala zeker een rol in het geheel te vervullen. Daarnaast kan het ook simpelweg een aanwinst in je woning zijn om een mandala in huis te hebben. Zeker als deze een persoonlijk tintje heeft.