Workaholisme: Verslaafd aan werken

Hoewel de term workaholic tegenwoordig ook vaak gebruikt wordt voor iemand die veel tijd besteedt aan zijn werk, wordt met workaholisme eigenlijk een obsessief-compulsieve persoonlijkheidsstoornis bedoeld. Bij een obsessief-compulsieve persoonlijkheidsstoornis is er een aanhoudende preoccupatie, wat in het geval van workaholisme betekent dat hij overmatig toegewijd is aan zijn werk ten koste van vriendschappen, het gezin waarin hij leeft en zijn vrije tijd. Het betreft een onweerstaanbare drang om te werken. Hij is… verslaafd. Bepaalde mensen zijn gevoeliger voor verslaving dan andere. Zo zijn workaholics over het algemeen erg perfectionistisch ingesteld. Sommige mensen ervaren het alsof ze pas echt meetellen als ze hard werken en dit beter dan goed uitvoeren. Het kan ook zijn dat een persoon continu op zoek is naar (werk)uitdagingen en hierbij over zijn grenzen gaat. Mensen die niet goed weten wat ze met hun vrije tijd aan moeten, kunnen zich ook vol overgave storten op hun werk.

Hoe ontstaat workaholisme?

Vaak wordt ons al vroeg bijgebracht dat werken een aanleiding kan zijn voor waardering. Daarnaast brengt werken positieve dingen met zich mee; denk bijvoorbeeld aan extra geld, het gevoel van macht, persoonlijke ontwikkeling en de adrenalinekick die deadlines met zich meebrengen. Wanneer de kick van het werken dermate groot wordt dat er geen aandacht meer is voor andere zaken, zoals vrienden, familie en ontspanning, dan zit je in de beginfase van workaholisme. Vakanties worden als last ervaren, omdat het werk dan niet inzichtelijk is en niet in de gaten kan worden gehouden. E-mails worden vanuit huis via de telefoon gelezen om toch een soort van controle te houden op de werksituatie.

Werken als uitvlucht

Als het workaholisme in een verder gevorderd stadium is, wordt het werk dikwijls gebruikt als uitvlucht voor situaties en emoties. Wanneer er in de thuissituatie spanningen zijn, zal de workaholic zijn werk gebruiken om bijvoorbeeld niet naar huis te hoeven en als je continu met werk bezig bent, hoef je niet stil te staan bij je gevoelens. Dat kan aanvankelijk goed voelen. Echter wanneer dit gedrag langere tijd aanhoudt, kan deze persoon het contact met zijn ware ik verliezen. Hij weet niet meer wat hij voelt en hij weet niet meer wie hij is. Hij kent geen andere manier dan werken om maar niet aan zijn gevoel en de verwarring te hoeven toegeven. Hij is verdoofd. In deze fase gaat het niet meer om het werken op zich, maar om de verdoving die hij vergaart door maar door te blijven gaan. Hij werkt niet meer om zich goed te voelen, hij werkt om zich niet slecht te hoeven voelen.

Psychische en lichamelijke klachten bij workaholisme

Langdurig te veel hooi op de vork nemen veroorzaakt uiteindelijk zowel psychische als lichamelijke klachten. Veel voorkomende klachten zijn:

• Slaapstoornissen
• Lusteloosheid
• Weinig energie hebben
• Concentratieproblemen
• Vergeetachtigheid
• Schuldgevoelens
• Sombere stemming
• Lichamelijke klachten zonder aanwijsbare oorzaak

Het is belangrijk om dergelijke klachten serieus te nemen en hier hulp bij te zoeken. Je hebt te maken met een verslaving en dat maak je niet zomaar ongedaan. De uitdrukking: “Van hard werken is nog nooit iemand doodgegaan” is niet waar. Aan hard werken kun je wel degelijk overlijden. In Japan noemen ze dit verschijnsel ‘Karoshi’. Dit betekent ‘dood door overwerk’.