Belgische kaas bestrijdsmiddel tegen Afrikaanse malariamug

Belgische Limburger kaas vormt een doeltreffend middel in de bestrijding van de Afrikaanse malariamug in Tanzania.

Wat is malaria?

Malaria of moeraskoorts is een infectieziekte. Ze wordt veroorzaakt door een parasiet. Deze dringt je lichaam binnen door een beet van een vrouwelijke mug. Alleen een vrouwelijke mug kan deze parasiet overdragen, aangezien zij menselijk bloed nodig heeft voor de aanmaak van haar eitjes. Na de besmetting komt deze parasiet terecht in de lever, en na een tweetal weken in de rode bloedcellen.

Soorten malaria

• Hersenmalaria (plasmodium falciparum): Een besmetting met hersenmalaria kan dodelijk zijn op zeer korte termijn. Geïnfecteerde rode bloedcellen komen vast te zitten in kleine bloedvaatjes van belangrijke organen. Toevoer van zuurstof en voedingsstoffen kan verhinderd worden, waardoor beschadiging van orgaanweefsel en bloedvaatjes kan optreden. Dit leidt uiteindelijk tot het uitvallen van alle organen met de dood tot gevolg.
• Malaria tertiana: Dit is een goedaardige vorm die gepaard gaat met koortsaanvallen om het 48 uur (anderdaagse koorts).
• Malaria quartana: Deze vorm vertoont geen verschil met malaria tertiana, behalve dat de koortsaanvallen maar om het 72 uur voorkomen (vierde daagse koorts). Deze vorm komt minder vaak voor.

Malaria in Nederland

Vroeger was er ook malaria in Europa en Nederland. In het begin van de 20ste Eeuw, toen men ontdekt had hoe malaria tot stand kwam, begon men aan het bestrijden van deze ziekte. Deze kwam veelvuldig voor in de kustprovincies tot na de Tweede Wereldoorlog. Het laatste geval van malaria in Nederland dateert van 1959. In 1970 werd Nederland vrijgesteld van malaria door de Wereld Gezondheidsorganisatie.

Bestrijding

Bioloog Bart Knols, een onderzoeker uit Wageningen, kreeg de iglobelprijs –een prijs voor degelijk wetenschappelijk onderzoek die je eerst aan het lachen, brengt en je daarna doet nadenken- in de biologie voor zijn bijdrage aan de strijd tegen malaria. Deze bioloog startte in de jaren negentig een onderzoek naar de Afrikaanse malariamug. Hij bestudeerde eerst het bijtgedrag van de muggen. Elke soort mug steekt op een andere plaats van het menselijk lichaam. De Nederlandse malariamug steekt op het gezicht. De Afrikaanse malariamug steekt vooral op de voeten en op de enkels. Hij onderzocht welke menselijke geuren op de huid de muggen vooral aantrokken. Dit bleek de geur van menselijke voeten te zijn. Dus bestudeerde hij welke kazen een sterke geurovereenkomst kenden met de geur van menselijke voeten. Voor dit onderzoek trok hij naar de Nederlandse winkels met de vraag of er kazen zijn die sterk naar de menselijke voeten geuren. Hij kreeg een hele zak vol verschillende soorten kazen (bv. gruyère, bierkaasje, Limburger kaas). De meest geschikte kaas bleek de Belgische Limburger kaas, een stinkkaas afkomstig uit het oude hertogdom Limburg. Het was voor de Nederlandse bioloog nu de kunst om een alternatief te vervaardigen dat aantrekkelijker was dan de menselijke geuren. Bart Knols maakte een synthetische variant, die als lokmiddel voor de Afrikaanse muggen kon dienen. Daar stopte het onderzoek van Knols. Bill Gates nam het project later opnieuw op. Hij investeerde 8 miljoen dollar in het project. Hij vervaardigde opnieuw een synthetische namaakgeur. Momenteel wordt deze nog gebruikt in muggenvallen om de malariamug te lokken. Eens de muggen in de val zitten, sterven ze door uitdroging.